woensdag 30 november 2011

Stormachtige ontwikkelingen

Morgen begint voor meteorologen de winter. Ik haal nu een huizenhoog cliché uit de kast: "Maar daar valt in de praktijk erg weinig van te merken. Het lijkt integendeel wel of de herfst begint." Zo. Dat is er alvast uit. We ruilen inderdaad het rustige hogedrukweer van de voorbije maanden in voor wisselvallige en soms onstuimige depressie-activiteit. De temperaturen zijn daarbij normaal voor de tijd van het jaar.

Op veel plaatsen gaat november 2011 als een recorddroge novembermaand de archieven in. Daarvoor is een hogedrukgebied verantwoordelijk dat vrijwel de hele maand boven Oost-Europa lag. In de late herfst en winter betekent "droog" ook vaak "koud". Dat was nu niet het geval. Omdat wij meestal aan de westelijke flank van deze anticycloon lagen, stroomde er dikwijls zachte lucht naar onze omgeving. Tijdens een aantal heldere en windstille nachten kon het wel wat afkoelen door uitstraling. Dat leverde zes novembernachten met lichte vorst op.

Verwachting
De volgende dagen krijgen we heel ander weer. De hoge luchtdruk boven Oost-Europa verdwijnt en het Azorenhoog neemt zijn vertrouwde positie in. Boven de noordelijke Atlantische Oceaan zien we talrijke depressiekernen komen en gaan. Met andere woorden: we hebben te maken met een klassieke westcirculatie.
Morgen donderdag ligt een golvend koufront boven onze omgeving. Voor het eerst sinds lang gaan de hemelsluizen dan nog eens goed open. De maxima liggen rond 12°C. Vooral morgenvoormiddag staat er ook een stevige wind: 4 à 5 Bft in het binnenland. Op volle zee is tijdelijk een stormachtige 8 Bft mogelijk.
Vrijdag zorgt een mobiele hogedrukwig voor een tijdelijke weersverbetering. Er zijn opklaringen en het blijft vrijwel de hele dag droog. In de maritiem polaire lucht achter het koufront liggen de maxima iets lager, rond 8 à 9°C.
Zaterdag zitten we in de warme sector van een depressie met kern in de omgeving van IJsland. We krijgen het typische weer dat daar bij hoort: eerst passeert het warmfront met veel lage bewolking en aanhoudende regen. In de warme sector zelf is het grijs en vochtig, met oplopende temperaturen. De maxima liggen rond 11°C. In de namiddag volgt het koufront met buiige neerslag, gevolgd door opklaringen.
Zondag wordt het uitkijken naar een randdepressie die zich op de Atlantische Oceaan ontwikkelt ter hoogte van de 50ste breedtegraad en die met de straalstroom snel onze kant uitkomt. Onder gunstige omstandigheden (of ongunstige, het is maar hoe je het bekijkt) kan deze randdepressie uitgroeien tot een zware storm, maar dat zal pas de volgende dagen duidelijk worden. Het lijkt wel al vrij zeker dat er aan de kust op zijn minst een harde en op zee op zijn minst een stormachtige wind komt te staan.

Verdere vooruizichten
Het EPS-gemiddelde voor vrijdag 9 december: een wat naar het noorden aangepunt Azorenhoog zorgt voor een noordwestelijke stroming.
Na het weekend lijkt het Azorenhoog een iets noordelijkere positie in te nemen. Boven Scandinavië blijft de luchtdruk laag. Dat resulteert in onze omgeving in een westelijke tot noordwestelijke stroming. Het bijhorende weerbeeld: wisselvallig, vaak winderig en normale temperaturen voor de tijd van het jaar met maxima rond 7°C en minima rond 3°C. In de zogenaamde "achterkamer" van de depressies kan tijdelijk iets koudere lucht naar onze omgeving stromen, waarbij in de hoge Ardennen tijdelijk wat winterse neerslag valt. In Vlaanderen moeten we daar voorlopig niet op rekenen.
In de vijftiendaagse EPS-verwachting valt vooral op dat gedurende de hele perioder er minder dan 10 procent kans is dat er continentale lucht wordt aangevoerd. De kans op nachtvorst in het westen van Vlaanderen is de eerste week vrijwel nihil en stijgt gedurende de tweede week tot 20 procent.

vrijdag 25 november 2011

Nieuw PR voor Swings op 1500 meter



Dit weekend zijn er wereldbekerwedstrijden langebaan op de gloednieuwe en naar verluidt prachtige 400 meter-ijsbaan van Astana, de hoofdstad van Kazachstan. Vandaag stond voor de heren de 1500 meter op het programma. Bart Swings trad aan in de B-groep. Hij deed het daarbij niet slecht. Met een tijd van 1'49"24 werd hij vierde in die groep. Een verbetering van zijn persoonlijk record en nog drie tienden boven het Belgische record van Bart Veldkamp (1'49"00).


De ijsbaan van Astana ligt op 340 meter hoogte: niet echt een laaglandbaan, maar zeker ook geen hooggelegen ijsbaan. We mogen er van uit gaan dat Swings het BR zal verbeteren bij zijn eerstvolgende wedstrijd op een hooggelegen baan. Daar is de luchtweerstand minder groot en zijn dus snellere tijden mogelijk. Ook Veldkamp vestigde zijn record op een hooglandbaan, in Calgary in 2001. Gezien de progressie die Swings maakt, is het volgens mij zelfs niet uitgesloten dat hij het record eerder al verbetert op zeeniveau. Waarom niet volgend weekend, op de wedstrijden in Heerenveen?


Ondanks deze prestatie blijft Swings op de 1500 meter voorlopig actief in de B-groep. Hij is nu eenmaal vooral een man van de lange adem. In de A-groep reden 19 van de 20 deelnemers sneller dan Swings. In totaal was hij in Astana dus goed voor de 23ste tijd op de 1500 meter.


Morgen zaterdag rijdt Swings in Astana wel in de A-groep op de 5000 meter. De wedstrijd begint om 12.15 uur. De live-stream van de NOS is jammer genoeg niet te bekijken in België. Om 17 uur zendt Studio Sport wel een uitgebreide samenvatting uit op Nederland 1.


De tussenstand is hier wel live te volgen op de uitstekende website van de Nederlandse schaatsbond KNSB, http://www.schaatsen.nl/.






(Bronnen: http://www.schaatsen.nl/, wikipedia)

Hersftig novembereinde

Precies een jaar geleden viel Koning Winter spectaculair de Lage Landen binnen en stonden we aan de vooravond van de koudste december van de voorbije veertig jaar. Daar is dit jaar absoluut geen sprake van. De laatste dagen van november en de eerste decemberdagen krijgen we het weertype dat hoort bij deze tijd van het jaar: herfstweer.

Synoptische bespreking We zien vandaag twee hoofdrolspelers op de weerkaarten in onze omgeving. De eerste is een stevig hogedrukgebied met kern (1034 hPa) boven de Golf van Biskaje. Ter hoogte van de Noorse kust ligt een erg diepe depressie, met een kerndruk van 941 hPa, die de omgeving teistert met orkaankracht. Tussen beide systemen staat boven ons land een westelijke stroming, die zachte, maritieme lucht aanvoert. Uitstekend nieuws voor de luchtkwaliteit. Het vuile inversielaagje dat ons de voorbije weken parten speelde, wordt binnen de kortste keren weggeblazen en vervangen door zuivere zeelucht.

Het koufront dat vandaag met bewolking maar weinig of geen neerslag over ons land trok, is verbonden aan de eerder genoemde indrukwekkende stormdepressie, waar we voor de rest weinig of niets van zullen merken. Een nieuwe depressiekern die zich uitdiept ten westen van de Britse Eilanden, zal zich meer laten gelden in onze omgeving. In de loop van zaterdag spant de wind aan op nadering van een nieuw koufront. Er kan dan ook in het binnenland tijdelijk een 5 à 6 Beaufort komen te staan. Een koufront met veel wind, maar weinig regen. De droogte blijft dus nog eventjes aanhouden. Zondagavond breidt het hogedrukgebied zich tijdelijk uit naar onze omgeving en valt de wind vrij abrupt bijna volledig weg.

De dagen daarna lijkt er weinig te veranderen: depressies ten noorden van ons, hoge luchtdruk ten zuiden. Er valt nu en dan wat regen, maar geen enkel model voorziet voorlopig grote hoeveelheden. De temperaturen zijn normaal voor de tijd van het jaar en het is niet uitgesloten dat er tegen volgend weekend wat winterse neerslag valt in de hoge Ardennen. Dat kan als de stroming voldoende noordwestelijk wordt en er wat koudere lucht op grote hoogte wordt aangevoerd. De ECMWF-run van deze ochtend liet een dergelijk scenario zien. In Vlaanderen hoeven we voorlopig nog geen vlokken te verwachten, zelfs geen kletsnatte.

Verwachting
Komende nacht is het licht bewolkt en droog bij minima rond 3°C. Morgen eerst lichtbewolkt, maar in de loop van de dag neemt de bewolking toe en spant de wind aan. De maxima liggen rond 11°C. Zondag eerst veel wind en wolken en een beetje regen, later op de dag opklaringen en minder wind. 's Ochtends ligt het kwik rond 9°C, 's middags rond 13°C.
In de nacht van zondag op maandag klaart het uit en valt de wind volledig weg. Daardoor liggen de minima rond het vriespunt en vriest het vrijwel overal aan de grond. De maxima liggen maandag rond 8°C.
Vanaf dinsdag staat er opnieuw meer wind en vanaf woensdag valt er nu en dan wat regen. Van nachtvorst is opnieuw geen sprake meer. De minima liggen de rest van de week rond 5°C, de maxima rond 10°C. Vooral op donderdag en vrijdag kan er wat meer regen vallen. Ook de vijftiendaagse EPS-verwachting biedt voorlopig geen uitzicht op winterweer.

donderdag 24 november 2011

Westcirculatie

Ze is een hele tijd van de kaarten verdwenen, maar nu pronkt ze er weer in haar volle glorie: de Westcirculatie. Het is, jammer genoeg voor de winterliefhebbers, de luchtdrukverdeling die het vaakst voorkomt tijdens onze winters. Hogedrukgebieden in het zuiden en lagedrukgebieden in het noorden zorgen voor een westelijke hoogtestroming op de gematigde breedten van het noordelijk halfrond, waar ook wij wonen. Een westcirculatie voert zachte, maritieme lucht aan. Winterweer hoeven we dus voorlopig niet te verwachten.

Warme en koude hogedrukgebieden
De westcirculatie zien we het best op de hoogtekaarten van het 500 hPa vlak. Daarop staan isohypsen. Dat zijn in dit geval de lijnen die de punten verbinden waar de luchtdruk 500 hPa bedraagt op eenzelfde hoogte boven het zeeniveau. Bondig samen gevat komt het hier op neer: in het oog van een stormdepressie ligt dit punt niet zo hoog, omdat we al starten met een lage luchtdrukwaarde. In de kern van een hogedrukgebied ligt dit punt een heel stuk hoger, want om van pakweg 1040 hPa naar 500 hPa te gaan, moeten we veel meer hoogte overwinnen. Er is nog een bijkomende factor: warme lucht zet uit en duwt dit vlak naar boven, koude lucht krimpt in en doet dit vlak dalen. Daardoor kunnen we in de weerkunde een onderscheid maken tussen koude en warme hogedrukgebieden.

Warme hogedrukgebieden zijn "echte" hogedrukgebieden, die goed ontwikkeld zijn in de hoogte. Ze ontstaan omdat lucht die elders is opgewarmd, op die plek weer begint te dalen. Warme hogedrukgebieden zijn zeer stevig en bieden weerstand tegen aanstormde depressies.
Koude hogedrukgebieden zijn "valse" hogedrukgebieden. Ze ontstaan als er aan het aardoppervlak erg koude lucht aanwezig is. Koude lucht is ook erg zwaar en zorgt dus voor een hoge luchtdruk aan de grond. Op grotere hoogte vinden we dit hogedrukgebied niet meer terug. Alle lucht zit als het ware geconcentreerd aan de grond. Koude hogedrukgebieden bieden daarom weinig weerstand tegen aanstormende depressies. We vinden ze vaak terug boven Siberië en Groenland, simpelweg omdat het daar het koudst is. Bij ons komen ze heel erg zelden voor. Alleen in erg strenge winters, als er veel sneeuw ligt waarboven de lucht sterk kan afkoelen, zien we ze ook in onze omgeving wel eens ontstaan. Daar kunnen de winterliefhebbers voorlopig alleen maar van dromen.

Morgen volgt opnieuw een uitgebreide blik op de weerkaarten.

maandag 21 november 2011

Stadsgaten in de mist


Een berichtje van weerfotograaf Peter over zonneschijn in het centrum van Gent maakte er mij attent op: er waren deze namiddag opvallende "stadsgaten" te zien in het mistveld dat een groot deel van de provincies Antwerpen, Oost- en West-Vlaanderen bedekte.
Het gebeurt wel vaker dat grote steden als eerste de zon zien schijnen, terwijl het rond die steden nog erg mistig kan zijn. Op de satellietbeelden zijn ze dan te zien als donkere eilandjes in een witte deken. Dat komt omdat in de grote stedelijke centra de temperatuur vaak wat hoger ligt en - door het vele beton en asfalt - de lucht er wat droger is. De combinatie van deze twee factoren zorgt ervoor dat de lucht in het stadcentrum niet meer verzadigd is en de mist bijgevolg oplost.
Op de satellietfoto zijn duidelijk de steden Gent, Antwerpen, Mechelen en Roeselare te herkennen. De grotere opklaring in de Westhoek, vlak bij de Franse grens, is geen stadscentrum. Daar is een andere verklaring voor: het zijn de toppen van het West-Vlaamse Heuvelland, waaronder de Kemmelberg. Die zijn tussen de 100 en 150 meter hoog en staken vanmiddag boven de scherpe temperatuursinversie uit.



Foto hieronder: op het webcambeeld van de Volkssterrenwacht Armand Pien in Gent van deze middag is de cirkelvormige opklaring in het mistveld boven het stadscentrum goed te zien.


zaterdag 19 november 2011

Meer wind op komst

Vanochtend dook het kwik in Drongen nog eventjes onder het vriespunt. Iets na 7 uur was het -0,2°C. Daarmee telt dit winterhalfjaar in Drongen nu al drie vorstdagen. Onder een stralende zon steeg het kwik in de namiddag vlotjes boven de +10°C. Heel anders was het aan de westkust. Daar bleef de mist de hele dag hangen en bleef het kwik steken bij 6°C. Wie naar Knokke of Zeebrugge trok, had meer geluk. Ook daar scheen de zon tijdens de namiddag. Mist is en blijft het moeilijkste fenomeen om in te schatten voor de weersvoorspeller...











Zaterdagnamiddag: het grootste deel van Vlaanderen geniet van de zon, de westkust zit in de mist.
Ook komende nacht en ochtend kan het in Vlaanderen plaatselijk lichtjes vriezen en ook dan verschijnen er mistbanken. Waar de zon al vroeg schijnt, klimt het kwik snel tot een graad of 10. Waar de mist hardnekkig is, blijft het een paar graden kouder. We zitten morgen nog altijd onder de beschermende vleugels van een hogedrukgebied boven het zuidoosten van Europa. Maandag trekt deze anticycloon zich terug naar het oosten en kan een weinig actief front onze omgeving bereiken. Niet dat we daar zo veel van merken. De bewolking neemt toe, maar het blijft grotendeels droog. De maxima liggen rond 12°C. Dinsdag valt er hier en daar wel wat regen. Het is grijs, maar er staat nauwelijks wind. De maxima liggen nog altijd rond een graad of 12.
Woensdag bevinden we ons in een zadelgebied, dat wil zeggen: in het niemandsland tussen twee hogedrukgebieden en twee lagedrukgebieden. Als het voldoende uitklaart, is een graadje nachtvorst mogelijk, maar op de meeste plaatsen blijft het bewolkt en zijn de temperaturen bijgevolg positief.

Vanaf donderdag schakelen we over op een heel ander soort weer. Het Europees hogedrukgebied smelt samen met een uitloper van het hogedrukgebied van de Azoren. De as ligt ten zuiden van ons. We komen met andere woorden in een westelijke stroming terecht. De continentale aanvoer maakt plaats voor maritieme lucht. Op de noordelijke Atlantische Oceaan en Noordzee diepen zich depressiekernen uit. Van winterweer is dan bij ons uiteraard geen sprake, maar misschien kunnen we tegen komend weekend wel uitkijken naar een eerste najaarsstorm.

Schaatsnieuws




Om te eindigen nog wat goed nieuws van het Belgische schaatsfront. Op de Wereldbeker in Tsjeljabinsk (Rusland) is Bart Swings op de 5000 meter eerste geworden in de B-groep, in een tijd van 6'25"54. Dat is een nieuw persoonlijk record en amper twee seconden boven het "Belgische" record van Bart Veldkamp. In de A-groep waren amper 6 van de 24 deelnemers sneller dan Swings. Officieus haalde hij dus een 7de plaats in Rusland. Als winnaar van de B-groep mag Swings tijdens de volgende Wereldbeker automatisch aantreden in de A-groep, gezien zijn prestatie niet meer dan terecht.
Onze tweede Belg, Ferre Spruyt, reed met 6'47"65 naar een achttiende plek in de B-groep.

woensdag 16 november 2011

Europese hogedruk regeert

Ook de vorige nacht vroor het weer in Drongen, met een minimum van -2,9°C. Vrijwel overal in Vlaanderen was het kwik negatief, met een uitschieter van -5°C in Diepenbeek. Het merkwaardige is dat alleen de hoogste toppen in de Ardennen ruim vorstvrij bleven. In Mont Rigi bijvoorbeeld was het zowat de hele nacht +5°C. Van een scherpe temperatuursinversie gesproken...
In de westelijke helft van Vlaanderen, waaronder Drongen, bleef het ook overdag koud. Dat had uiteraard alles te maken met de mist die daar hardnekkig bleef hangen. Drongen lag gisteren de hele dag in de zon, maar de mistgrens was nooit meer dan enkele kilometers uit de buurt. Dat was blijkbaar genoeg om het kwik serieus te drukken. Het bleef steken bij een maximum van +3,3°C. De gemiddelde temperatuur bedroeg gisteren amper +0,2°C, waardoor we ei zo na de eerste hellmanpunten konden bijschrijven.

Deze vrieskou is een mooi staaltje van koude die ter plaatse is "gemaakt". De luchtmassa waarin we ons bevinden, is eigenlijk erg zacht. Omdat de hogedrukkern niet ver uit de buurt ligt, is er weinig beweging in deze luchtmassa. Op grotere hoogte blijft de lucht zacht, maar 's nachts koelen de onderste honderden meters sterk af. De lucht raakt daardoor verzadigd en er onstaat mist. De zon is deze tijd van het jaar niet krachtig genoeg meer om het aardoppervlak voldoende op te warmen, zeker niet als het grootste deel van de zonnestralen ook nog eens gereflecteerd wordt door de bovenkant van de mistlaag. In de mistlaag loopt het kwik overdag nauwelijks op. Op plaatsen in het laagland waar de zon wel schijnt, wordt het een paar graden zachter. De hoogste temperaturen meten we op de toppen van de Ardennen, want die zitten én in de zon én in de zachtere lucht. Een voorbeeldje: vandaag was het om 14 uur in Zeebrugge +2°C, in Melle +3°C, in Ukkel +6°C, in Diepenbeek +9 en in Mont Rigi +10°C.

Morgen verzwakt het Europese hogedrukgebied eventjes. Een erg verzwakt frontaal systeem, verbonden aan een Atlantische depressie, kan daardoor over ons land trekken. De wind ruimt naar zuidzuidwest en neemt iets in kracht toe. Dat zou voldoende moeten zijn om in het westen van het land de onderste luchtlagen wat door elkaar te mengen, waardoor de mist daar optrekt en lage bewolking vormt. Ook elders in Vlaanderen neemt de bewolking toe. Daardoor verdwijnt de nachtvorst tijdelijk.
Tijdelijk, want zoals gewoonlijk toont zo'n Eurohoog zich in het late najaar bijzonder taai. Het versterkt zich weer en breidt opnieuw wat uit naar het westen. De stroming krimpt daardoor naar het zuidoosten en vanaf zondag zitten we alweer in een bijna identieke situatie als nu. De wind valt weer weg, er vormt zich plaatselijk weer mist en de onderste luchtlagen koelen opnieuw af. Plaatselijk vriest het dan weer 's nachts en waar de mist blijft hangen, blijft het ook overdag vrij koud. De grote afwezige is neerslag. Tot en met 25 november berekenen de weermodellen weinig of geen regen van betekenis.








Tot en met 24 november valt er volgens de modellen (hierboven het Amerikaanse GFS-model) nauwelijks neerslag.

dinsdag 15 november 2011

Eerste vorstnacht van W2011-'12


Zoals verwacht, daalde het kwik in Drongen de voorbije nacht voor het eerst onder het vriespunt. Rond 4 uur vanochtend duidde de thermometer -1,2°C aan. Toen kwam het mistveld binnendrijven en steeg het kwik weer tot +1°C.
Elders in Vlaanderen werd het nog kouder, in de de Kempen plaatselijk tot -5°C. Een groot deel van de provincie West-Vlaanderen bleef de hele nacht in de mist steken. Daar bleef het kwik lichtjes positief.

Het verschil tussen mist en zon kan op kleine afstand voor grote temperatuursverschillen zorgen. In Drongen zaten we gisteren de hele voormiddag in de mist, pas na de middag kwam een schuchter zonnetje te voorschijn. Het gevolg was dat het maximum niet hoger kwam dan +8°C. Tien kilometer verderop, in Sleidinge, scheen de zon al van in de voormiddag. Daar klom het kwik tot 13°C.

Ook komende nacht zal het opnieuw vriezen, op de meeste plaatsen wordt het nog iets kouder dan de vorige nacht. Daarna is het tijdelijk afgelopen met de nachtvorst. Het hogedrukgebied trekt zich terug naar het oosten, waardoor de bewolking van Atlantische depressies tot onze omgeving kan doordringen. Regenen doet het weinig of niet. Echt winterweer staat voorlopig nog altijd niet op het programma.

zaterdag 12 november 2011

Tijdelijk wat nachtvorst

Begin volgende week kan het 's nachts hier en daar lichtjes vriezen, maar voor de rest zijn er weinig of geen aanwijzingen die duiden op aankomend winterweer. Ook ander extreem weer, zoals najaarsstormen of langdurige regenval, lijkt voorlopig niet op het programma te staan. De kans is vrij groot dat we in de tweede helft van november te maken krijgen met vrij vriendelijk herfstweer, met temperaturen die normaal zijn voor de tijd van het jaar.


Momenteel ligt er een stevig hogedrukgebied boven Oost-Europa. De kern (1040 hPa) situeerde zich om 12utc boven de Baltische staten. Boven de Atlantische Oceaan liggen twee depressies: eentje voor de kust van Portugal, de andere ten zuiden van IJsland. Tussen beide systemen staat een zuidelijke tot zuidoostelijke stroming die zachte continentale lucht aanvoert.
Morgen breidt het hogedrukgebied zich uit naar het zuiden van Scandinavië en IJsland, waardoor de stroming meer naar de oostelijke sector krimpt. Met een juiste voorgeschiedenis zou dat - ook al in november - koud winterweer kunnen opleveren. Dat is nu niet het geval. Op grotere hoogte is de lucht erg zacht: morgen maar liefst +10°C op 850 hPa (ongeveer 1500 meter hoogte). Er is ook geen koude "plaklaag" aan de grond die naar ons toe kan stromen. In vrijwel heel Oost-Europa liggen de maxima dezer dagen ruim boven +5°C.

Maandag en dinsdag komt in deze situatie weinig verandering. De kern van het hogedrukgebied ligt dan boven het zuiden van Zweden en Noorwegen; de kerndruk is afgenomen tot 1025 hPa. De bovenluchten in onze omgeving blijven erg warm, aan de grond koelt de luchtmassa lichtjes af. In de nachten van maandag op dinsdag en van dinsdag op woensdag kan het in Vlaanderen plaatselijk lichtjes vriezen in de thermometerhut. Aan de grond is de vorst vrijwel algemeen. Overdag ligt het kwik rond +10°C. Het is met andere woorden erg aangenaam najaarsweer.







Een bel met koude lucht stroomt woensdag uit boven Rusland. Deze koude lucht kan ons niet bereiken.
 Aan de oostelijke flank van het hogedrukgebied stroomt vanaf maandag een bel met koude lucht uit over het uiterste noorden van Scandinavië en later ook Rusland. Daar wordt het winters, maar die koude lucht kan ons niet bereiken, want vanaf donderdag zakt het hogedrukgebied opnieuw weg richting Balkan. Het verspert daarmee vakkundig de weg van Koning Winter in een eventuele opmars naar het westen. We moeten vanaf dan onze blik weer richten op de Atlantische Oceaan, want we komen onder de invloed van een depressie ten westen van Ierland. Dat doet bij ons de bewolking opnieuw toenemen, waardoor het 's nachts niet meer afkoelt en de lichte nachtvorst weer verdwijnt. Veel neerslag wordt er voorlopig niet verwacht.

Als we er het EPS bijnemen, zien we dat de kans op winterweer op de langere termijn niet bijster groot is. De meeste leden gaan op de termijn van +240u voor een vrij noordelijk gelegen westcirculatie, met hogedrukgebieden boven de Azoren en het zuiden van Europa. Slechts een viertal van de 50 EPS-leden tekenen hogedrukinvloed ten noorden van onze omgeving, met min of meer winters weer tot gevolg. Van zaterdag 19 november tot en met dinsdag 22 november maken we de meeste kans op vrij rustig, licht wisselvallig herfstweer met nu en dan wat regen, maxima rond of iets boven +10°C en minima rond +5°C.

vrijdag 11 november 2011

De Opklaring van de Ardennen

De voorbije dagen kregen we nog eens een voorbeeld van hoe moeilijk het soms is om een weersverwachting op te maken voor de dag zelf. Op sommige plaatsen in Vlaanderen scheen de zon volop en steeg het kwik tot 17°C. Op andere plaatsen bleef de mist en lage bewolking hardnekkig hangen en was het zomaar tien graden kouder. De grens tussen het zonovergoten warme weer en het kille mistige weer was messcherp getrokken.

Ook vandaag (vrijdag) zitten grote delen van Vlaanderen onder de lage bewolking en blijft het kwik steken op 6 à 7°C. We zien wel een heel opvallend fenomeen: een groot opklaringsgebied over Limburg en Zeeland, dat daar niet toevallig ligt.


Die opklaring begint niet toevallig op de Ardense hoogten. Wat we hier zien, is het gevolg van een föhn-effect. De wind komt uit het zuidoosten en voert vochtige lucht aan van over Duitsland. Aan de Eifel en de Ardennen wordt die lucht gedwongen om op te stijgen. Lucht die opstijgt, koelt ook af. Koude lucht kan minder waterdamp bevatten. Als de lucht verzadigd is, condenseert die damp tot waterdruppeltjes: bewolking en mist.
Voorbij de Ardense top begint de lucht weer te dalen. Dalende lucht warmt op. Die opgewarmde lucht kan opnieuw meer waterdamp opnemen. De waterdruppeltjes verdampen en de bewolking en mist verdwijnt op slag. Het resultaat: een opklaringsgebied aan de lijzijde ("windafwaarts") van de Ardense toppen, waarvan de grenzen mooi evenwijdig lopen met de windrichting.



Wie deze voormiddag in het zonnetje zat, profiteerde dus van het Opklaringsgebied van de Ardennen, zowat in alle opzichten de tegenhanger van de beruchte "Schaduw van Engeland".

Morgen (zaterdag) verschijnt hier opnieuw een blik op de weerkaarten voor de komende tien dagen.

maandag 7 november 2011

Hoge druk regeert, stilaan wat minder zacht

De komende week overheerst de invloed van hogedrukgebieden op het weer in onze regio. Eerst stroomt er nog relatief zachte lucht naar de Benelux, maar daar komt geleidelijk verandering in.




Momenteel ligt er een stevig hogedrukgebied (1040 hPa) boven Oekraïne, met een uitloper naar zuid-Scandinavië en de Noordzee. Daardoor stroomt vrij zachte en erg vochtige lucht uit het zuiden van Europa naar ons land, extra aangewakkerd door een depressie boven het westelijke deel van de Middellandse Zee. Deze depressie vult de volgende 48 uur op, waardoor de luchtdrukgradiënt, en bijgevolg ook de wind, wegvalt.



De kern van het stevige hogedrukgebied verplaatst zich tegen donderdag naar de Oostzee en de Baltische staten. We komen dan in een zuidoostelijke stroming terecht, die veel drogere lucht aanvoert. Vanaf woensdag breekt het grijze wolkendek open en krijgen we de zon te zien.



Komend weekend tekent zich een interessante ontwikkeling af op de weerkaarten. Het hogedrukgebied breidt zich verder uit naar het noordwesten en maakt zondag contact met een hogedrukgebied boven Groenland. Er ontstaat dan een blokkade boven de noordelijke Atlantische Oceaan. We blijven in een continentale stroming, maar de aangevoerde luchtmassa koelt geleidelijk af. Aan de oostelijke flank van het hogedrukgebied stroomt bovendien koude lucht uit het Noordpoolgebied uit naar Scandinavië en Rusland, waar de winter zich dan écht laat gelden.



Wat voor gevolgen heeft dat alles nu voor het weerbeeld in onze omgeving?


Morgen (dinsdag) is het eerst nog grijs en valt er zelfs wat lichte regen. In de namiddag verschijnen er een aantal opklaringen. Het maximum van vandaag (10°C) is meteen ook het minimum voor komende nacht, want het kwik zakt nauwelijks. Morgen stijgt het kwik tot 14 à 15°C.


Ook woensdag, donderdag en vrijdag liggen de maxima rond 14 à 15°C, bijzonder hoog voor de tijd van het jaar. De zon schijnt dan volop en er is nauwelijks wind, zodat we kunnen genieten van enkele heerlijke najaarsdagen. De minima liggen rond 6 à 7°C. De heldere nachten zorgen dus nog niet voor vrieskou, daarvoor is de aangevoerde luchtmassa nog te zacht.


Dat zonnige weer houden we ook volgend weekend, maar vooral de nachten worden dan wat minder zacht. Het minimum ligt zaterdag rond 5°C, zondagochtend rond 3°C. De maxima blijven met 14°C (zaterdag) en 12°C (zondag) royaal boven de normale waarden voor de tijd van het jaar.


Als we er het EPS bijnemen, zien we de kans op nachtvorst begin volgende week toenemen tot 40 %. De mediaan van de 50 berekeningen voor het minimum ligt begin volgende week op +1°C. De mediaan voor de maxima daalt van 11°C op maandag tot 8°C op donderdag. Dat zijn normale tot iets te koude temperaturen voor de tijd van het jaar. Het lijkt er dus sterk op dat we na komend weekend afscheid nemen van het erg zachte weer. Of dat ook de aanzet is tot (licht) winterse perikelen, zal later moeten blijken.

donderdag 3 november 2011

Geen extreem vroege winter

Of het al dan niet een "extreme winter" wordt, daar valt nog geen zinnig woord over te zeggen. Wat wel al duidelijk is: we krijgen geen extreem vroeg winterweer. De eerste helft van november lijkt sneeuw- en vorstloos te gaan verlopen. Dat was ooit anders. Zoals in die eerste novemberdagen van 1980. Op 3 november 1980 bleef het overdag op een aantal plaatsen in Nederland en Vlaanderen gewoon vriezen en 's nachts vroor het matig. In het noorden van Nederland stond men hier en daar zelfs op de schaats en ook bij ons lagen kreken en vaarten tijdens de herfstvakantie dichtgevroren, maar de ijsvloer werd hier net niet dik genoeg om de eerste schaatsers te kunnen dragen.

Niets van dat alles in 2011. Het is nog altijd uitzonderlijk zacht voor de tijd van het jaar. "Boosdoener" is een stevige zuidelijke stroming, op gang gezet door een hogedrukgebied boven Oost-Europa en een depressiekern tussen IJsland en Ierland. Komende nacht trekt het koufront van deze depressie over onze omgeving. Hoewel het woord "koufront" in dit geval weinig toepasselijk is. Het koelt de volgende dagen nauwelijks af. Vandaag (donderdag) liggen de maxima rond 18 à 19°C, extreem hoge waarden voor de tijd van het jaar. Morgen, na de doortocht van het koufront, gaan daar nauwelijks twee graadjes van af en leven we nog altijd ruim boven onze stand wat de maxima betreft. Tijdens het weekend liggen de maxima in Vlaanderen nog altijd rond 15°C, plaatselijk zelfs nog wat hoger.








Maandag en dinsdag staat er een noordoostenwind, maar die voert lucht aan die via een ommetje uit het zuiden van Europa komt.

Maandag en dinsdag zien de weerkaarten er op het eerste gezicht wat winters-koud uit, met een hogedrukgebied boven de Noordzee en het zuiden van Noorwegen, en een depressie boven de Middellandse Zee. Schijn bedriegt in dit geval. Maandag staat er wel een strakke wind uit het noordoosten, maar die voert geen koude lucht aan, want nergens in Europa heeft de winter al voet aan de grond. Met maxima rond 13°C kunnen we het dan alleen maar wat frisser noemen. Door de strakke wind koelt het ook 's nachts nauwelijks af. De minima komen niet veel lager uit dan 9°C.

Vanaf woensdag vestigt het hogedrukgebied zich weer boven Oost-Europa en komt de zuidelijke stroming opnieuw op gang. We krijgen dan vrij zonnig en droog najaarsweer, met maxima die opnieuw richting 15°C gaan. Ook de nachten blijven vrij zacht. De kans op nachtvorst op waarnemingshoogte (1,5 meter) is de komende tien dagen verwaarloosbaar klein.

Zoals gezegd zorgt de zuidelijke stroming ervoor dat de winter op dit ogenblik nergens in Europa al voet aan de grond heeft. Lichte vorst vinden we alleen in het uiterste noorden van Scandinavië, maar ook daar is het veel te zacht voor de tijd van het jaar. Het hogedrukgebied dat momenteel boven Oost-Europa ligt, is een warmbloedig exemplaar. Overdag komt het kwik in pakweg Polen en Tsjechië ruim boven de +10°C uit en ook 's nachts vriest het er niet. Meteen is duidelijk waarom de oostelijke wind maandag en dinsdag geen koude continentale lucht zal aanvoeren. Daar zullen in november weinig mensen rouwig om zijn.