woensdag 28 februari 2018

Koudste nacht en dag van deze winter

De voorbije nacht was de koudste van deze winter, met in Drongen een minimum van -6,7°C. Elders in Vlaanderen tot -8°C of zelfs -10°C. Hier en daar zijn de eerste schaatsers gesignaleerd. Volgens een bericht van Radio 2 Oost-Vlaanderen was het ijs op de Kraenepoel deze ochtend tussen 4 en 6,5 cm dik. Dat is nog te weinig om officieel opengesteld te worden. Schaatsen blijft er vandaag dus verboden.

Vandaag blijft het ook overdag vriezen en vannacht daalt het kwik weer tot -6 of -7°C. Er komt dus nog wel een paar centimeter ijs bij. Morgen neemt de bewolking toe en is het kwik overdag licht positief. De ijsgroei gaat dan trager. Vrijdag wordt een overgangsdag met veel bewolking, 's ochtends lichte vorst en de rest van de dag een temperatuur rond het vriespunt. De ijsvloer stagneert dan, of smelt lichtjes af. Pas vooral op in het verkeer vrijdag, want vooral na de middag valt er wat sneeuw of aanvriezende (of onderkoelde) regen.

Zaterdagochtend vriest het waarschijnlijk nog licht, maar het kwik zou dan al snel oplopen tot +6°C en dan is het uiteraard snel over met eventuele schaatspret. Hoewel het volgende week niet meteen lente-achtig wordt, zit ook een terugkeer van het winterweer er niet meteen in.

dinsdag 27 februari 2018

Nog een paar dagen winter, zachter in het weekend

Er woedt momenteel een volgens mij nogal nutteloze discussie of het nu al dan niet uitzonderlijk koud is. Het antwoord is tweeledig. Op zich is de kou die we nu meemaken absoluut niet uitzonderlijk. Matige vorst tijdens de nacht en maxima rond het vriespunt komt tijdens de winter uiteraard wel vaker voor. Wèl uitzonderlijk is dat deze koude periode zo laat in februari nog komt, na een winter die voorts erg zacht verliep.

Zo lag de Kraenepoel in Aalter er zondagavond bij: nog vrijwel volledig open, met alleen langs de beschutte zuidelijke oever een klein beetje (dun) ijs.


Nog iets waar u op dit blog tevergeefs naar zult zoeken: de gevoelstemperatuur. Het spreekt voor zich dat het veel kouder aanvoelt als het waait dan als het windstil weer is. Dat komt omdat isolerende luchtlaagjes rond ons lichaam dan worden weggeblazen. Maar ik vind het onzin om daar een concreet cijfer op te plakken. Voelt -1°C bij 5 beaufort echt hetzelfde aan als -17°C bij windstil weer? Ik ben wat dat betreft ervaringsexpert en geloof mij: dat is totaal niet het geval. Ik ben een groot aanhanger van wellicht het bekendste Zweedse gezegd: "Det finns inget dåligt väder, bara dåliga kläder". Of letterlijk vertaald: er bestaat geen slecht weer, alleen maar slechte kledij. Kleed je in voldoende laagjes en sluit af met een winddichte jas en dan valt het echt allemaal wel mee met die "afschuwelijke" gevoelstemperaturen.

Daarenboven zorgt een concrete gevoelstemperatuur alleen maar voor verwarring. Bij een luchttemperatuur van +2°C en een "gevoelstemperatuur" van -15°C zal water echt niet bevriezen.


Een stevig hogedrukgebied boven Scandinavië stuurt vandaag koude landlucht naar onze regio.


Terug naar het weer nu. De weerkaarten zien er op en top winters uit op dit ogenblik, met een kanjer van een hogedrukgebied (1053 hPa) boven het noorden van Scandinavië. Aan de zuidflank van deze anticycloon stroomt lucht naar onze omgeving die afkomstig is uit Siberië. Op 850 hPa (+/- 1500 meter hoogte) is het boven ons hoofd momenteel -15°C en morgen gaan we zelfs naar -16 à 17°C. Zelfs als de zon volop schijnt, wordt het dan erg moeilijk om overdag het vriespunt te halen op waarnemingshoogte.

De zon zorgt wel voor genoeg "opwarming" om convectie in gang te zetten, zoals we gisteren vooral in het oosten van ons land ook al konden ervaren. De luchtmassa heeft wat vocht opgepikt boven de Oostzee en door convectie onstaan daardoor enkele sneeuwbuien, in het oosten van ons land extra geforceerd door opglijding boven de Duitse, Limburgse en Ardense heuvels. Door de koude luchtmassa is de sneeuw poederdroog en erg licht. De vuistregel dat 1 mm neerslag overeenkomt met 1 cm sneeuw gaat in dat geval niet op. Elk vlokje blijft liggen en de sneeuwvlokjes zijn zo licht dat het sneeuwdek niet inzakt. In dat geval kan 1 mm neerslag tot wel 3 cm sneeuw opleveren. Daardoor werd het sneeuwdek verrassend dik op sommige plaatsen in Limburg. Een pluizig sneeuwdek dat je zo kon wegblazen, iets wat met de sneeuw van 11 december jongstleden absoluut niet zou gelukt zijn.

Vannacht valt de wind voor het eerst grotendeels weg en vriest het in Vlaanderen overwegend matig. Dat betekent dat veel windwakken zullen dichtvriezen. Het ijs op die voormalige windwakken is uiteraard erg dun en onbetrouwbaar.

Morgen verandert er weinig aan het weerbeeld. Omdat de bovenlucht iets kouder is, wordt het nog wat moeilijker om overdag het vriespunt te halen. De wind neemt morgen overdag wel opnieuw flink in kracht toe.

Vanaf overmorgen zien we het Scandinavische hogedrukgebied verzwakken en zich verplaatsen naar Groenland. Een depressie die nu nog boven de Azoren ligt, trekt naar het Portugese kustgebied en pompt momenteel al erg warme subtropische lucht naar het zuiden van het Iberische Schiereiland. Het wordt daar vandaag al 20°C. Die luchtmassa zal tijdens het weekend voor een grote verandering zorgen in het weerbeeld bij ons.

Donderdag merken we daar nog weinig van. De bewolking van het warmfront van deze depressie dringt al door tot onze omgeving, maar een strakke oostenwind blijft koude continentale lucht aanvoeren. Er kan donderdag uit die bewolking wat lichte sneeuw vallen. Op grotere hoogte is de koudste lucht dan wel al verdreven, waardoor de maxima weer iets boven het vriespunt kunnen uitkomen.

Vrijdag kan een gevaarlijke dag worden. Het frontaal systeem van de depressie ligt dan boven onze omgeving, maar de onderste luchtlagen blijven voorlopig nog koud, omdat de wind uit de oostelijke sector blijft waaien. Waarschijnlijk blijft het in het westen van Vlaanderen zelfs kouder dan in het oosten. Er valt sneeuw, waardoor er in westelijk Vlaanderen een sneeuwdek van enkele centimeter kan ontstaan. Mogelijk gaat de sneeuw over in onderkoelde of aanvriezende regen, maar details zullen pas de komende dagen duidelijk worden.

Vrijdag is het hogedrukgebied van de weerkaart verdwenen en zorgt een golvend front in onze regio voor sneeuw, ijzel of aanvriezende regen.


Het ziet er naar uit dat vanaf zaterdag de wind van de oostelijke naar de zuidelijke sector draait, waardoor de zachte luchtmassa die nu nog boven Portugal ligt, zou doordringen tot onze regio. Volgens het Europese weermodel zouden de maxima dan oplopen tot +7 op zaterdag en tot +11 op zondag. Het Amerikaanse weermodel is wat minder voortvarend en houdt het bij maxima rond +5°C op zaterdag en rond +6°C op zondag. Maar dat de algemene dooi intreedt vanaf zaterdag, lijkt wel zo goed als vast te staan.

Het weerbericht voor de regio Gent:


Vandaag dinsdag 27 februari 2018


  • Weerbeeld: eerst zonnig, later ontstaan er enkele stapelwolken waaruit plaatselijk wat sneeuw kan dwarrelen.
  • Maximumtemperatuur: 0 à -1°C
  • Wind: 3 à 4 Bft uit ONO.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: licht bewolkt of helder.
  • Temperatuur: minima rond -7 à -8°C.
  • Wind: 2 Bft uit O.



Morgen woensdag 28 februari


  • Weerbeeld: een doorslagje van het weerbeeld van vandaag.
  • Temperatuur: maxima rond -2 à -3°C.
  • Wind: eerst 2 à 3 Bft uit O, al snel toenemend tot 4 Bft.


Donderdag 1 maart


  • Weerbeeld: zwaarbewolkt met nu en dan wat lichte sneeuw, maar waarschijnlijk valt er niet voldoende om een sneeuwdek op te leveren.
  • Temperatuur: minima rond -5°C. Maxima rond +1 à +2°C.
  • Wind: 4 à 5 Bft uit O.



Vrijdag 2 maart


  • Weerbeeld: zwaarbewolkt met perioden van sneeuw. Er ontstaat in onze regio en West-Vlaanderen een sneeuwdek van enkele centimeter. Verder naar het oosten is de kans op een sneeuwdek kleiner. Mogelijk gaat de neerslag na een tijd over in onderkoelde regen of aanvriezende regen.
  • Temperatuur: minima rond -2 à -3°C, maxima in onze regio waarschijnlijk rond -1°C. Verder naar het oosten wordt het wat zachter.
  • Wind: 4 Bft uit O, in de loop van de dag afnemend tot 1 à 2 Bft.



Zaterdag 3 maart


  • Weerbeeld: ook in onze regio zet de dooi zich nu in. Na eerst nog wat winterse neerslag, valt er later gewoon regen. Er zijn ook droge periodes met opklaringen.
  • Temperatuur: minima rond -2°C, maxima rond +5°C.
  • Wind: zwak uit de oostelijke sector.


Verdere vooruitzichten (zondag 4 maart tot en met  donderdag 8 maart)

Een depressiekern boven de Britse Eilanden en onze omgeving zorgt voor wisselvallig weer. De straalstroom blijft vrij zuidelijk liggen. Als de wind uit de zuidelijke sector waait, kan zachte subtropische lucht onze omgeving bereiken, met in dat geval maxima rond 10°C. Van zodra de wind naar het westen of noordwesten draait, komen we meteen weer in koudere, maritiem polaire lucht terecht, met maxima rond 5°C. De minima zijn vaak positief, maar tijdens heldere nacht kan het licht vriezen.

De temperatuurspluim voor het zuiden van Nederland (bron: Weerplaza.nl)


Kans op natuurijs

Tot en met gisteren lagen grote wateroppervlaktes nog grotendeels open. Zo lag er op de Kraenepoel zondag nog géén ijs, gisteren lagen daar nog erg grote open wateroppervlaktes. Op andere grote plassen is de situatie allicht niet anders.
Komende nacht valt de wind grotendeels weg en zullen veel windwakken dichtvriezen, maar na één nacht blijft het ijs daar uiteraard nog totaal onbetrouwbaar.
Woensdag zal de ijsvloer enkele centimeters aandikken, maar donderdag is dat door de bewolking en iets oplopende temperaturen al iets minder het geval. Vrijdag stagneert de ijsgroei en vanaf zaterdag valt meer dan waarschijnlijk de dooi in.
Het tweede deel van de werkweek zal het ijs hier en daar dik genoeg zijn om ijsmeesters en brandweer toe te laten om metingen uit te voeren. Het ijs zal op enkele plaatsen individuele schaatsers en (erg) kleine groepjes kunnen dragen, maar hou er rekening mee dat vrijwel overal in Vlaanderen schaatsen alleen is toegestaan als er uitdrukkelijk toestemming wordt gegeven.
Wil je het op eigen risico toch ergens wagen? Ga dan nooit alleen het ijs op en zorg voor de broodnodige veiligheidsuitrusting: ijspriemen, een voldoende lang touw en droge reservekledij.


zondag 25 februari 2018

Vorst tot en met vrijdag, daarna een dooiaanval

De voorbije nachten werd het telkens een graadje minder koud dan verwacht, ook de maxima lagen telkens een graadje hoger. De wind waaide wel even krachtig als verwacht. Van ijsvorming van betekenis op de grotere wateroppervlaktes is bijgevolg nog weinig sprake. De koudste dagen staan nog op het programma. Pas vandaag immers komen de koudste bovenluchten vanuit het noordoosten binnendrijven. Het ziet er naar uit dat het tot en met vrijdag koud blijft, daarna wint een Britse depressie het pleit van het Groenlandse hogedrukgebied en komen we in gevoelig zachtere lucht terecht.

De analyse van deze ochtend toont een winterkaart uit het boekje.


Op dit ogenblik bedraagt de luchtdruk boven zowat heel Scandinavië 1040 tot 1045 hPa. Aan de zuidoostelijke flank van deze anticycloon stroomt lucht van continentaal arctische oorsprong naar onze omgeving. Dat gebeurt heel zelden. Vroeger in de winter én met de juiste voorgeschiedenis zou dit bijzonder koud weer kunnen opleveren. Maar we zijn al bijna maart en grote delen van Europa en West-Rusland hebben een zachte winter achter de rug. Dat betekent dat de scherpste thermische kantjes van deze arctische luchtmassa er toch wat af zijn.

De komende uren daalt de temperatuur op 850 hPa (ongeveer 1500 meter hoogte) boven Gent van -6°C (rond 10 uur) tot -14°C (rond middernacht). De koudste bovenlucht wordt woensdag verwacht: -16°C.
Zoals ik in mijn vorige bijdrage al schreef: als deze ijskoude luchtmassa boven het relatief warme zeewater terecht komt, zet dit allerlei processen in werking die door de globale weermodellen vrij moeilijk zijn om exact te berekenen. Onder die omstandigheden worden verwachtingen op middellange termijn voor onze regio, aan de kusten van West-Europa, vrij onbetrouwbaar.

Waar het er lang naar uit zag dat we ook donderdag nog onder de koudste bovenluchten zouden vertoeven, zien we nu hoe een depressie boven Portugal op grotere hoogte dan al beduidend zachtere lucht naar onze omgeving begint te pompen. De temperatuur op 850 hPa stijgt bij ons op donderdag al tot -3°C. Omdat de wind van over land blijft waaien, merken we op grondniveau nog wat minder van die opwarming, maar een ijsdag halen op donderdag wordt toch moeilijk. Het hoogtewarmtefront doet ook de bewolking al toenemen.

Vrijdag is het dan gedaan met de droge vrieskou. Ook het grondwarmfront bereikt dan vanuit het zuiden onze regio. Waarschijnlijk gaat dit gepaard met wat sneeuw, die snel overgaat in onderkoelde of aanvriezende regen. Vanaf zaterdag zou de winterse periode in onze omgeving achter de rug zijn. Al bij al zal deze periode helaas te kort geduurd hebben om voor veel schaatsijs te zorgen.

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag zondag 25 februari 2018


  • Weerbeeld: zonnig, in de namiddag mogelijk ook wat wolkjes.
  • Maximumtemperatuur: 2°C
  • Wind: 4 Bft uit ONO.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: helder.
  • Temperatuur: minima rond -4 à -5°C.
  • Wind: 3 à 4 Bft uit NO.


Morgen maandag 26 februari


  • Weerbeeld: eerst vrij zonnig, later meer wolken waaruit mogelijk een paar vlokjes sneeuw dwarrelen, maar lang niet genoeg om een sneeuwdekje op te leveren. 
  • Temperatuur: maxima rond het vriespunt.
  • Wind: 4 Bft uit NO.

Dinsdag 27 februari


  • Weerbeeld: het weerbeeld lijkt sterk op dat van maandag. We beginnen de dag vrij zonnig, maar later komen er meer wolken binnendrijven met mogelijk een paar vlokjes sneeuw, maar geen meetbaar sneeuwdek.
  • Temperatuur: minima rond -6°C. Maxima rond 0°C.
  • Wind: 3 Bft uit NO.


Woensdag 28 februari


  • Weerbeeld: overwegend zonnig.
  • Temperatuur: minima rond -7°C, maxima rond 0°C.
  • Wind: eerst 2 en later 4 Bft uit O.



Donderdag 1 maart


  • Weerbeeld: na een koude ochtend begint de hoge en later ook middelhoge bewolking toe te nemen vanuit het zuiden. Dat is de voorbode van een dooiaanval die waarschijnlijk in de nacht van donderdag op vrijdag begint. Dat kan vanaf de nacht wat sneeuw opleveren, die dan op vrijdag zou overgaan in eerst ijzel en later gewone regen.
  • Temperatuur: minima rond -6°C, maxima rond +1 à +2°C.
  • Wind: 4 à 5 Bft uit O.

Verdere vooruitzichten (vrijdag 2 maart tot en met  dinsdag 6 maart)

Een depressiekern nabij de Britse Eilanden stuurt met een zuidwestelijke stroming zachtere zeelucht naar onze omgeving. We krijgen wisselvallig weer met temperaturen die vrij normaal zijn voor deze tijd van het jaar: maxima meestal rond 7°C en minima rond 2°C. Er is tijdens heldere nachten nog altijd kans op nachtvorst.

De pluim voor het zuiden van Nederland: koud tot en met vrijdag, vanaf zaterdag meer dan waarschijnlijk een stuk zachter. (Bron grafiek: weerplaza.nl)



Kans op natuurijs

De volgende dagen ontstaat er een ijsvloer die op een aantal beschutte en ondiepe plaatsen kan aangroeien tot een centimeter of 10. Grotere oppervlaktes blijven zeker tot overmorgen last hebben van de wind en vriezen moeilijk dicht. In de nacht van dinsdag op woensdag neemt de wind wat in kracht af, terwijl het matig vriest. Dan kan de ijsvorming op grotere oppervlaktes wat vlotter verlopen. Helaas treedt vanaf zaterdag de dooi alweer in. Mogelijk kan er eventjes op beperkte schaal worden geschaatst, maar een lange periode met onbeperkt schaatsplezier zit er jammer genoeg niet in.


vrijdag 23 februari 2018

Daar is de Elfstedenvraag alweer

Het is al ruim 21 jaar geleden dat de vorige Elfstedentocht plaats vond. Blijkbaar zijn velen inmiddels vergeten welk soort winterweer je voor dit evenement nodig hebt. Anders kan ik het niet verklaren dat in de media her en der al de absurde vraag opduikt of dé Tocht er nu aan komt. Uiteraard niet. Laat ons eerst maar eens afwachten wanneer we op beperkte schaal op de schaats komen.

Voor er van een Elfstedentocht sprake kan zijn, moet het twee tot drie weken stevig winteren met een behoorlijk aantal nachten strenge (-10°C) of liefst zelfs zeer strenge vorst  (-15°C en kouder). Als het dan ook overdag een aantal keer matig (-5°C) blijft vriezen, dàn kan je eventueel aan een Tocht beginnen te denken. Dat zit er de komende week absoluut niet in. Het blijft bij matige vorst tijdens de nacht en maxima rond het vriespunt. Dat volstaat om op enkele plaatsen een mooie ijsvloer te krijgen, maar bijlange niet voor een Tocht.

Hier en daar wordt de huidige ijspluim voor het noordoosten van Nederland erbij gehaald. Die komt tegen volgend weekend met 14 tot 15 cm ijsdikte. "Elfstedendikte!", klinkt het hier en daar. Maar dat slaat nergens op. Het klopt dat het ijs op het Elfstedentraject 15 cm dik moet zijn. Over het hele traject, welteverstaan. Dus niet alleen op water van 1 meter diep (zoals bij de ijspluim), maar ook op àlle kanalen en meren op de route. En daar is heel wat vorst voor nodig.

Tijdens de vorige Elfstedentocht (4 januari 1997) gaf de KNMI-ijspluim voor Leeuwarden een ijsdikte aan van maar liefst 27 cm, en dat voor water van 2 meter diep. Dat is een wereld van verschil met de 14 à 15 cm die (met het nodige voorbehoud) voor volgend weekend wordt verwacht.

De huidige ijspluim voor het noordoosten van Nederland (bron: winterplaza.nl)

De ijspluim voor Leeuwarden bij de Elfstedentocht van 4 januari 1997 was nog van een heel ander kaliber (bron: knmi.nl)


De weerkaarten blijven uiteraard wel koud, zo helemaal op het eind van deze meteorologische winter. Voor een uitgebreide bespreking verwijs ik naar mijn bijdrage van gisteren. De koudste luchtmassa bereikt ons vanaf maandag en zou dan minstens enkele dagen boven onze omgeving blijven liggen.
De koude bovenlucht komt ook boven de Noordzee, het Kanaal en deel van de Atlantische Oceaan terecht. Dat kan een aantal convectieve processen in gang zetten die de weerkaarten nog behoorlijk door elkaar kunnen schudden. Dat zorgt voor de nodige onzekerheid, al kunnen we er wel van uit gaan dat het minstens tot en met komende vrijdag een stuk kouder dan normaal blijft.

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag vrijdag 23 februari 2018


  • Weerbeeld: zonnig.
  • Maximumtemperatuur: 4°C
  • Wind: 4 Bft uit ONO.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: helder.
  • Temperatuur: minima rond -3 à -4°C.
  • Wind: 3 à 4 Bft uit ONO.


Morgen zaterdag 24 februari


  • Weerbeeld: overwegend zonnig.
  • Temperatuur: maxima rond 4°C.
  • Wind: 4 Bft uit ONO.

Zondag 25 februari


  • Weerbeeld: onveranderd zonnig.
  • Temperatuur: minima rond -4°C. Maxima rond +2°C.
  • Wind: eerst 4 en later 3 Bft uit ONO.


Maandag 26 februari


  • Weerbeeld: zon en enkele wolkenvelden wisselen elkaar af.
  • Temperatuur: minima rond -5°C, maxima rond +1 à +2°C.
  • Wind: 4 Bft uit NO.



Dinsdag 27 februari


  • Weerbeeld: af en toe zon, maar de bewolking kan vrij hardnekkig zijn. Als er bewolking hangt, tempert dat 's nachts de vorst, maar blijft het overdag iets kouder.
  • Temperatuur: minima rond -6°C, maxima rond +1 à +2°C.
  • Wind: 3 à 4 Bft uit NO.

Verdere vooruitzichten (woensdag 28 februari tot en met  zondag 4 maart)

Het hogedrukgebied lijkt zich te verplaatsen van Scandinavië naar de regio IJsland-Groenland. Woensdag zou de bovenlucht in onze omgeving het koudst zijn: rond -18°C op 850 hPa. Depressiekernen liggen ten zuiden van ons, maar proberen op te dringen naar het noorden. Dat kan gepaard gaan met winterse neerslag (sneeuw of ijzel), maar details zijn daar momenteel nog niet over te geven.
Woensdag en donderdag is de kans op een ijsdag vrij groot. Vanaf vrijdag lijken de maxima iets boven het vriespunt uit te komen. 's Nachts blijft het waarschijnlijk licht tot matig vriezen, al is er een beperkt aantal ensembleleden dat vanaf donderdag met vorstvrije nachten op de proppen komt.




Kans op natuurijs

Geen verandering ten opzichte van de bijdrage van gisteren. Kort samengevat: vanaf maandag vormt zich op beschut en niet al te diep water een ijsvloer. Grotere en diepere wateroppervlakten hebben last van de stevige wind en daar komt de ijsvorming veel moeilijker op gang. Lees de bijdrage van gisteren voor meer details.

donderdag 22 februari 2018

Natuurijs groeit aan vanaf zondag

Het heeft nu al twee nachten op rij licht gevroren in Vlaanderen, maar dat is nog maar een voorproefje van het vriesweer dat ons volgende week te wachten staat. Een erg koude luchtmassa die nu nog boven Rusland en Scandinavië ligt, zet zich in beweging naar onze omgeving. De bovenlucht is zo koud, dat het vanaf zondag zelfs op zonovergoten dagen het moeilijk wordt om overdag het vriespunt te halen. Met 's nachts meestal matige vorst, kunnen we er van uit gaan dat er natuurijs zal ontstaan.


De analysekaart van deze ochtend, zoals getekend door de Duitse weerdienst.


Vandaag zien we op de weerkaart hoge luchtdruk ten noordoosten van onze regio, met diverse grondkernen boven Scandinavië en de Baltische regio. Boven de Middellandse Zee ligt er een ondiepe depressie. Daardoor is de wind bij ons al naar het oostnoordoosten gedraaid en wordt vrij koude landlucht aangevoerd. De temperatuur op 850 hPa ligt vandaag boven ons hoofd rond -8°C. Op een zonovergoten dag eind februari mogen we daar toch voor de maximumtemperatuur op waarnemingshoogte een graad of 12 bijtellen.

Morgen verandert er niet zo veel. De hogedrukkern ligt boven de Baltische staten en op 850 hPa stijgt de temperatuur een fractie, tot -4°C. Ook morgen krijgen we dus een zonnige dag, met maxima die een paar graden boven het vriespunt uitstijgen.
Zaterdag loopt de temperatuur van de bovenlucht tijdelijk nog iets op, tot rond 0°C. Op waarnemingshoogte is die stijging wat minder uitgesproken, omdat de koude "plaklaag" zich daar wat beter handhaaft. De maxima liggen zaterdag rond 4 of 5°C. Dat valt dus al bij al goed mee voor de renners tijdens de Omloop, zeker omdat het droog is en de zon zelfs uitbundig schijnt. Als ze niet weten hoe ze zich moeten kleden om te sporten bij deze temperatuur, moeten ze maar eens raad vragen aan de marathonschaatsers.

Zondag schakelt de winter dan een tandje bij. Het centrum van de hoge luchtdruk komt opnieuw boven Scandinavië en het noorden van Rusland te liggen. We zien een indrukwekkende kerndruk van 1050 hPa tussen de Noordkaap en Svalbard (of Spitsbergen, in het Nederlands). Aan de zuidflank van deze anticycloom komt de koude luchtmassa in beweging. In de loop van zondag zakt de temperatuur op 850 hPa bij ons van -3° naar -13°C. Het kwik raakt dan overdag nog nauwelijks boven het vriespunt.

In de nacht van zondag op maandag heeft de koude luchtmassa ook onze omgeving veroverd (bron kaart: wetterzentrale.de)


Van maandag tot en met (minstens) woensdag zou deze ijskoude bovenlucht zich dan boven onze omgeving blijven ophouden. De wind blijft uit het noordoosten waaien en de maxima halen met veel moeite of zelfs net niet het vriespunt. 's Nachts vriest het meestal matig. Strenge vorst (-10°C of lager) wordt in onze omgeving moeilijk. Daarvoor waait het te hard, waardoor de onderste luchtlagen worden gemengd. Er ligt ook geen isolerend sneeuwdek, dat de aanvoer van compenserende bodemwarmte kan tegenhouden.

Boven land blijft het droog, maar door het contrast tussen het relatief warme zeewater en de ijskoude bovenluchten, zullen boven zee sneeuwbuien ontstaan. Door de oostelijke wind kunnen die onze omgeving niet bereiken, maar langs de Engelse oostkust kan er een flink pak sneeuw vallen dankzij deze Noordzeebuien.

Typisch voor een strakke continentale stroming tijdens de winter, is dat het aan onze kust vaak nog iets kouder blijft dan in het binnenland. Het warme zeewater heeft dan geen enkele invloed op de temperatuur aan de kust. Volgens het Europese weermodel vriest het begin volgende week zelfs ter hoogte van de meetpaal Westhinder, die 30 kilometer voor onze kust in zee ligt.

Een bespreking van de kans op natuurijs is te lezen op het einde van deze bijdrage.

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag donderdag 22 februari 2018


  • Weerbeeld: zonnig, maar er staat wel vrij veel wind.
  • Maximumtemperatuur: 4°C
  • Wind: 3 à 4 Bft uit ONO.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: helder of hooguit licht bewolkt.
  • Temperatuur: minima rond -3°C.
  • Wind: 3 Bft uit ONO.


Morgen vrijdag 23 februari


  • Weerbeeld: eerst erg zonnig, na de middag mogelijk ook wat wolken.
  • Temperatuur: maxima rond 2 à 3°C.
  • Wind: overdag 4 Bft en 's avonds 3 Bft uit ONO.

Zaterdag 24 februari


  • Weerbeeld: zonnig of licht bewolkt. Na een koude ochtend loopt het kwik vlot op richting 5°C.
  • Temperatuur: minima rond -5°C. Maxima rond +4 à +5°C.
  • Wind: 4 Bft uit ONO.


Zondag 25 februari


  • Weerbeeld: we krijgen een zonovergoten zondag, maar aan de temperatuur is dat niet meteen te merken.
  • Temperatuur: minima rond -4°C, maxima rond 0 à +1°C.
  • Wind: 4 Bft uit ONO.



Maandag 26 februari


  • Weerbeeld: zonnig of licht bewolkt.
  • Temperatuur: minima rond -7°C, maxima rond 0°C.
  • Wind: 3 en tijdelijk 4 Bft uit NO.

Verdere vooruitzichten (dinsdag 27 februari tot en met  zaterdag 3 maart)

Het zwaartepunt van de hoge luchtdruk lijkt zich te verplaatsen naar Groenland, maar in eerste instantie nog altijd met een uitloper naar Scandinavië. Een complex lagedrukgebied boven het zuiden van Europa probeert wat naar het noorden op te dringen. De stroming blijft in onze omgeving overwegend oostelijk. Het blijft koud voor de tijd van het jaar, maar de kans op winterse neerslag (sneeuw of ijzel) neemt toe.

Het blijft 's nachts vriezen. Eerst matig, later mogelijk licht. Woensdag en donderdag is de kans op een ijsdag nog groot (minstens 75 procent), later in de periode zouden de maxima enkele graden boven het vriespunt uitkomen.


De temperatuurpluim voor het zuiden van Nederland (bron: Weerplaza.nl)


Kans op natuurijs

Tot en met zaterdag vormt er zich 's nachts op ondiep water ijs, dat overdag in de zon grotendeels weer wegsmelt. IJs dat de hele dag in de schaduw ligt, kan wel standhouden.
Vanaf zondag smelt er overdag minder ijs af dan er 's nachts bijkomt. Waar er een ijsvloer ligt, groeit die vanaf zondag dus aan.
Grotere wateroppervlaktes kunnen begin volgende week last hebben van de wind. De matige noordooster mengt de koude bovenlaag van het wateroppervlak voortdurend met de warmere onderlagen, waardoor ijsvorming moeilijker wordt. Er kunnen ook lange tijd windwakken blijven liggen.

Volgens de ijsgroeimodellen zou er vanaf woensdag 8 tot 10 cm ijs kunnen liggen op water van 1 meter diep. In de praktijk is ijsvorming een heel complex proces en gaat het op de ene plek veel trager dan op de andere. Een tip: hou vanaf zondag het water waar je later in de week eventueel zou willen schaatsen, goed in de gaten. Let op welke delen meteen dicht vriezen en welke plekken lang open blijven liggen. Zo weet je meteen waar later de zwakke plekken zullen liggen.

Hou er deze tijd van het jaar rekening mee dat de stralingswarmte van de zon de bodem van ondiep water flink kan opwarmen, ook als de luchttemperatuur onder nul blijft. Het ijs langs de oever kan dan onbetrouwbaar worden en het opstappen moeilijk maken. Verder van de oever blijft het ijs langer betrouwbaar.


De ijspluim van het KNMI.


dinsdag 20 februari 2018

Lichte tot matige vorst vanaf komende nacht, volgende week mogelijk nog kouder

Vanaf morgen stuurt een Scandinavisch hogedrukgebied steeds koudere continentale lucht naar onze omgeving. Voor schaatsers is het jammer dat deze weerkaarten zo laat in de winter pas opduiken. In december of januari had dit ongetwijfeld prachtig natuurijs opgeleverd. Ook nu zal er natuurijs ontstaan, maar de zon is overdag al een stuk krachtiger dan twee maanden geleden en dat gooit roet in het eten van de schaatsers.

Vandaag moet het westen van Vlaanderen nog afrekenen met een occluderend front, dat gisteren oprukte naar het noordoosten, maar nu wordt teruggeduwd naar het zuidwesten. Aan de kust kan dat wagt regen opleveren. Dat wordt dan meteen de laatste neerslag voor ten minste een week.

Een occluderend front ligt vandaag nog boven het uiterste westen van ons land, maar wordt teruggeduwd naar het zuidwesten. (Bron kaart: MetOffice).


Morgen zien we hoe zich boven de Britse Eilanden een stevig hogedrukgebied (kerndruk ruim 1030 hPa) opbouwt. Ook boven het noorden van Zweden ligt een hogedrukkern van 1030 hPa. Boven Italië ligt een lagedrukgebied (1000 hPa). Dat alles zorgt bij ons voor een zwakke oostelijke stroming. Op grotere hoogte stroomt al wat koudere lucht binnen. Vandaag ligt de temperatuur op 850 hPa (ongeveer 1500 meter) in onze omgeving rond -2°C, morgenmiddag is dat rond -6°C. De zon is al vrij krachtig, waardoor de maxima ondanks deze koude bovenluchten nog vlot oplopen tot rond +5°C.

Donderdag zijn de twee hogedrukcellen samengesmolten en ontstaat er één grote anticycloon met kern (nog altijd 1030 hPa) boven de Oostzee en Finland. De temperatuur op 850 hPa ligt nog altijd rond -7°C, waardoor het weer op donderdag vrijwel een kopie is van dat op woensdag.

Donderdag heeft zich één groot hogedrukgebied gevormd, met kern boven de Oostzee.


Vrijdag zakt het hogedrukgebied wat weg tot boven Denemarken, maar ten noordoosten van Scandinavië zien we een nog sterker exemplaar opduiken. Boven Italië ligt er nog altijd een lagedrukkern, waardoor de stroming in onze omgeving onveranderd continentaal blijft.
Aan de zuidelijke flank van het tweede hogedrukgebied zien we een omvangrijke koude luchtmassa boven Rusland en het noorden van Scandinavië, die zich langzaam in beweging zet naar onze omgeving.

Tijdens het weekend ligt er een omvangrijke koude luchtmassa boven Rusland, Oost-Europa en Scandinavië. In onze omgeving loopt de temperatuur op 850 hPa tijdelijk weer wat op.


Voorlopig bereikt die koude luchtmassa ons nog niet. In tegendeel zelfs. Op 850 hPa begint de temperatuur opnieuw te stijgen: op vrijdag tot -2°C en op zaterdag zelfs tot +1°C. Er staat daarbij ook vrij veel wind, waardoor de luchtlagen goed door elkaar worden gemengd. De kans op ijsdagen is in onze regio tot en met het weekend heel erg klein.

Volgens de operationele berekeningen van de globale weermodellen zou de koude Scandinavisch-Russische luchtmassa begin volgende week dan toch doordringen tot onze omgeving. Volgens ECMWF2000 zou de temperatuur op 850 hPa in onze omgeving dalen tot -15°C. Als de zon daarbij volop schijnt en er wat wind blijft staan, zou dat in onze regio maxima opleveren rond het vriespunt. 's Nachts vriest het dan meestal matig (tussen -5 en -10°C). Of het ook zover komt, is gezien de termijn (meer dan 7 dagen vooruit) nog wat afwachten, maar de ensembles zijn vrij unaniem.

Een natuurijsverwachting staat helemaal onderaan deze bijdrage.

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag dinsdag 20 februari 2018


  • Weerbeeld: zwaarbewolkt. Een regenzone komt vanuit West-Vlaanderen eventjes opzetten en kan mogelijk de regio Gent bereiken. Verder naar het oosten blijft het droog. 
  • Maximumtemperatuur: 6°C
  • Wind: vrijwel windstil.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: eerst hangt er nog wat bewolking, maar in de loop van de nacht wordt het helder. Er kan wat nevel ontstaan.
  • Temperatuur: minima rond -2°C.
  • Wind: 2 Bft uit NO.


Morgen woensdag 21 februari


  • Weerbeeld: zonnige perioden en perioden met wat meer bewolking wisselen elkaar af. Het blijft de hele dag droog.
  • Temperatuur: maxima rond 5°C.
  • Wind: 3 Bft uit NO.

Donderdag 22 februari


  • Weerbeeld: zonnig of licht bewolkt.
  • Temperatuur: minima rond -2°C. Maxima rond +4°C.
  • Wind: 3 à 4 Bft uit NO.


Vrijdag 23 februari


  • Weerbeeld: het is de hele dag zonnig, maar er staat vrij veel wind.
  • Temperatuur: minima rond -4°C, maxima rond +3°C.
  • Wind: 4 Bft uit NO.



Zaterdag 24 februari


  • Weerbeeld: zonnig met vrij veel wind.
  • Temperatuur: minima rond -4°C, maxima rond +4 à +5°C.
  • Wind: 4 Bft uit ONO

Verdere vooruitzichten (zondag 25 februari tot en met  donderdag 1 maart)

De kans lijkt erg groot dat de stroming in onze omgeving continentaal blijft. Het centrum van de hoge luchtdruk lijkt zich wel wat meer te verplaatsen van Scandinavië naar IJsland. Het ensemblegemiddelde voor de temperatuur op 850 hPa daalt naar -15°C, een aantal leden zakt zelfs tot -20°C. Vanaf maandag is de kans op ijsdagen in onze omgeving ongeveer 50 procent. Het ensemblegemiddelde voor de minimumtemperatuur ligt op dinsdag en woensdag  rond -8°C, maar de kans op strenge vorst (-10 of kouder) in onze omgeving lijkt klein. Daarvoor is een sneeuwdek nodig, maar er zit voorlopig geen neerslag in de verwachting.
In de Hoge Venen ligt er wel nog sneeuw, en die blijft er de komende dagen uiteraard ook liggen. Er valt geen verse sneeuw bij, maar boven het bestaande sneeuwdek kan het er wel streng tot zeer streng vriezen. Overdag ligt het kwik er rond -5°C.



Kans op natuurijs

Als deze weerkaarten in december of begin januari op het programma stonden, dan konden de schaatsers de vlag uithangen. Deze tijd van het jaar is de zon (helaas voor de schaatsers) al 4 tot 5 keer krachtiger. Dat maakt een wereld van verschil uit. Terwijl we in december en januari bij dergelijke kaarten vrijwel meteen zouden kunnen schaatsen op ondiep water, verloopt precies de ijsvorming op dit ondiep water nu heel wat moeilijker. De zon warmt immers de bodem onder het ijs op. Die bodem geeft vervolgens de warmte af aan het water en het ijs erboven, waardoor overdag het ijs afsmelt van langs onderen.
IJs op de zogenaamde combibanen, waarbij 's nachts laagjes water op beton of asfalt worden gesproeid, wordt helemaal moeilijk. Waar de combibaan in de zon ligt, smelt het ijs overdag snel weer weg en komt de ondergrond weer bloot te liggen.
Tot en met zaterdag ontstaat er op beschutte plaatsen en op ondiep water 's nachts ijs dat overdag weer grotendeels wegsmelt, behalve op de plaatsen die de hele dag in de schaduw blijven liggen. Diepere waters zijn, na deze zachte winter, nog te warm om al snel te bevriezen, zeker in combinatie met de vrij stevige wind, die de waterlagen voortdurend door elkaar mengt.
Begin volgende week kan er dan wel een ijsvloer ontstaan die ook overdag standhoudt, daarbij geholpen door de lage dauwpunten. Overdag smelt telkens weer wat ijs af, maar minder dan er in de nachten bijkomt. Netto gezien groeit de ijsvloer dus aan.
De zogenaamde "ijspluimen" zijn allicht wat aan de optimistische kant. Ik verwacht dat in de praktijk de aangroei wat minder snel zal gaan dan deze pluimen laten uitschijnen. Over de kans op schaatsen spreek ik mij voorlopig dus nog niet uit. Dat zal de komende dagen duidelijker worden.


De ijspluim voor het zuiden van Nederland, allicht wat aan de optimistische kant (bron grafiek: winterplaza.nl)








maandag 19 februari 2018

Terug uit Zweden, winter op komst?

De voorbije krokusvakantie was ik in mijn huis in Zweden, waar ik amper toegang heb tot internet, vandaar dat het hier een hele tijd stil was.

Massa sneeuw lagen er in Holmbygden, midden-Zweden. Officieel 120 cm, maar bij zo'n pak sneeuw hangt het er maar vanaf waar precies je de meetlat hanteert. Op sommige plekken duidt die minder aan, op andere plekken dan weer meer. Echt koud was het er niet de voorbije week. Eén heldere nacht koelde het er af tot -14°C, maar meestal lag het kwik dag en nacht rond -2°C.

De komende dagen richt ik mijn blik weer op de weerkaarten voor Vlaanderen. Opbouwende hoge luchtdruk nabij de Britse Eilanden en later ook boven de Oostzee zorgt ervoor dat we geleidelijk in een zwakke continentale stroming terecht komen, met vrij veel zon, lichte vorst 's nachts en maxima rond +7°C. Begin volgende week zou het hogedrukgebied van Scandinavië zich gevoelig versterken, waardoor mogelijk een erg koude luchtmassa van over Siberië onze kant op komt. De ervaring leert wel dat we zeer voorzichtig moeten blijven met dergelijke ontwikkelingen op een termijn van 7 dagen vooruit, maar spannend is het in elk geval.

Voor schaatsers komen deze winterse kaarten aan de late kant. Eind februari en begin maart heeft de zon al erg veel kracht, tot vier keer meer dan eind december en begin januari. IJs op ondiep water dat enkele uren in de zon ligt, smelt dan vaak overdag weer grotendeels af. Daarover de komende dagen meer.

Morgen volgt opnieuw een uitgebreide bespreking van de weerkaarten.

Mijn carport in Zweden, enkele dagen geleden.

De Zweedse winter op zijn mooist.

donderdag 8 februari 2018

Morgen vrijdag wat sneeuw, daarna zachter

De voorbije dagen hebben in Drongen toch enkele punten voor het hellmangetal opgeleverd. De hellmanscore laat toe om in te schatten hoe streng (of hoe zacht) een winter is. Het is de som van alle negatieve etmaalgemiddelden van de temperatuur, waarbij het minteken wordt weggelaten. Het klinkt ingewikkelder dan het is. Eergisteren was de gemiddelde temperatuur over het hele etmaal -0,8°C, gisteren was dat -1,7°C. De hellmanscore voor die twee dagen was dus: 0,8 + 1,7 = 2,5.



Gisteren konden we in Drongen ook het laagste minimum van deze winter noteren: -5,7°C en dus matige vorst. De voorbije nacht koelde het eerst af tot -4°C, maar toen kwam er bewolking binnendrijven en steeg het kwik opnieuw richting vriespunt.

Vandaag halen we allicht geen hellmanscore. De wind gaat vandaag tijdelijk van over zee waaien, waardoor er ook wat zachtere lucht binnendrijft tot in Oost-Vlaanderen. De maxima komen in onze regio vandaag uit op 4 à 5°C.

Komende nacht krimpt de wind, waardoor er opnieuw wat koudere landlucht binnenstroomt. Tegelijk nadert vanuit het westen een neerslagzone. Rond 9 uur 's ochtends begint aan de kust te sneeuwen en die sneeuwzone trekt langzaam het binnenland in. Ongeveer rond de middag zou ze de regio van Gent bereiken. Mogelijk ontstaat er een sneeuwdek van enkele centimeters. 's Avonds laat ruimt de wind naar het noordwesten en waait er opnieuw zeelucht binnen. De neerslag gaat dan over in regen en de sneeuw begint te smelten.


Het Franse weermodel Arome verwacht tegen morgenavond 19 uur vooral in West-Vlaanderen een sneeuwdek van enkele centimeter. Andere modellen laten de sneeuwzone wat verder het binnenland intrekken.


Zaterdag stijgt het kwik tot +6°C. Zondag regent het, staat er veel wind en wordt het een graad of 7. Maandag is het droog en vrij zonnig, met maxima rond 6°C. Het kan dan 's nachts opnieuw een graadje vriezen. De tweede helft van de krokusvakantie lijkt wisselvallig en zacht te gaan verlopen.

dinsdag 6 februari 2018

Licht winters tot en met het weekend

Het heeft de voorbije nacht in Nederland net hard genoeg gevroren om enkele 'natuurijs'-banen te doen opengaan. 'Natuurijs' is een wat bedenkelijke term in dit geval. Het gaat meestal om skeeler- of atletiekbanen waren de voorbije nacht met een sproeiwagen verschillende keren dunne laagjes water op aangebracht zijn, zodat er een ijslaagje ontstaat dat dik genoeg is om op te schaatsen. De vraag is hoe lang dit ijslaagje het volhoudt als overdag de temperatuur boven het vriespunt komt. Van schaatsen  op sloten, kreken of meren kan uiteraard nog geen sprake zijn.

Een sneeuwzone dringt vandaag nét niet door tot onze regio. In Humain (provincie Luxemburg) sneeuwt het vandaag wel.


Ook in Vlaanderen heeft het de voorbije nacht licht gevroren. In Drongen zakte het kwik tot -2,5°C: de koudste nacht van 2018, maar niet van deze winter. Op 2 december 2017 werd het immers -3,2°C.
Vandaag staat er in onze omgeving een zwakke noordoostelijke stroming, veroorzaakt door een depressiekern boven Frankrijk. De sneeuwzone die aan deze depressie verbonden is, reikt tot boven de Ardennen en het noordwesten van Frankrijk, maar bereikt Vlaanderen net niet. Ze zorgt er wel voor dat er vandaag vrij veel bewolking hangt.

Vannacht en morgen zitten we geprangd tussen deze sneeuwzone, die naar het oosten trekt, en een occlusie die nadert vanuit het westen. Deze occlusie verpietert boven onze regio, maar kan boven zee wel voor wat winterse buien zorgen. Mogelijk raakt zo'n bui tot aan de westkust, maar de regio rond Gent halen ze niet. Als er voldoende opklaringen zijn, kan het morgenochtend matig vriezen. Als er te veel wolkenvelden zijn, wordt de vorst getemperd. Voor Nederland verwachten sommige weermodellen lokaal matige tot strenge vorst. Allicht kan daar dan opnieuw worden geschaatst op de besproeide ijsbanen en mogelijk zelfs op een echte ijsbaan: een oppervlakte die 's winters enkele tientallen centimeter onder water wordt gezet om er bij vorst zo snel mogelijk veilig te kunnen schaatsen.

Donderdag oogt de weerkaart niet echt winters meer, maar toch blijft het nog vrij koud. Het Azorenhoog heeft een uitloper ontwikkeld tot aan het noorden van Duitsland en de wigas ligt ongeveer boven onze omgeving. Er staat dus weinig wind en we bevinden ons nog altijd in de vrij koude luchtmassa die de vorige dagen met een noordoostenwind tot bij ons is geraakt.

Vrijdag trekt een koufront van west naar oost over ons land. Voor het front uit waait de wind nog uit de zuidelijke sector en dus vanover land. Dat betekent dat de eerste neerslag valt als sneeuw of smeltende sneeuw. Veel neerslag wordt er niet verwacht, maar het is mogelijk dat er in onze omgeving tot een sneeuwdekje ontstaat van hooguit enkele centimeter. Na de doortocht van het koufront ruimt de wind naar het noordwesten en stroomt er wat zachtere zeelucht binnen.

Het Europese weermodel berekent in de ochtendrun van vandaag voor vrijdag een sneeuwdekje van enkele centimeter in onze omgeving.


In de nacht van vrijdag op zaterdag trekt een mobiele wig over onze regio. Door de opklaringen kan het 's nachts opnieuw licht vriezen, maar op zondag maakt een frontaal systeem met wat regen een eind aan dit mini-wintertje.

Het weerbericht voor de regio Gent:


Vandaag dinsdag 6 februari 2018


  • Weerbeeld: mooie opklaringen en velden van lage bewolking wisselen elkaar af. Het blijft de hele dag droog. 
  • Maximumtemperatuur: +1 à +2°C
  • Wind: 2 à 3 Bft uit NO.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: nog altijd wisselend bewolkt en droog.
  • Temperatuur: minima rond -3°C.
  • Wind: 2 à 3 Bft uit NNO.



Morgen woensdag 7 februari


  • Weerbeeld: 's ochtends hangt er vrij veel bewolking, maar daarna wordt het zonnig. 
  • Temperatuur: maxima rond +3°C.
  • Wind: zwak (1 à 2 Bft) uit NO, later uit veranderlijke richting.


Donderdag 8 februari


  • Weerbeeld: eerst vrij zonnig, met in de loop van de dag toenemende hoge bewolking. De wind draait tijdelijk naar het zuidwesten, waardoor er wat minder koude lucht binnensijpelt.
  • Temperatuur: minima rond -2°C. Maxima rond +5°C.
  • Wind: zwak (1 Bft) uit ZZW, tijdelijk ruimend naar ZW en tegen de avond toenemend tot 3 Bft.



Vrijdag 9 februari


  • Weerbeeld: het is zwaarbewolkt en tegen de middag valt er sneeuw of natte sneeuw. Er kan een sneeuwdek van enkele centimeter ontstaan. Tegen de avond stijgt de temperatuur.
  • Temperatuur: minima rond -3°C, maxima rond +3°C.
  • Wind: 4 Bft uit Z. 's Avonds laat ruimt de wind naar W en neemt hij af tot 2 Bft.



Zaterdag 10 februari


  • Weerbeeld: de dag begint overwegend zonnig. Later neemt de bewolking toe, maar het blijft droog tot 's avonds.
  • Temperatuur: voorlopig erg onzeker. Bij voldoende opklaringen liggen de minima rond -3°C, bij veel bewolking iets boven het vriespunt. Over de maxima bestaat minder twijfel. Die liggen rond 6°C.
  • Wind: 1 à 2 Bft uit WNW, krimpend naar ZZW en 's avonds toenemend tot 4 Bft.


Verdere vooruitzichten (zondag 11 februari tot en met  donderdag 15 februari)

De klassieke moederdepressie nabij IJsland zorgt bij ons voor de al even klassieke zuidwestelijke tot westelijke stroming. Frontale systemen met regen en mobiele wiggen met droog weer wisselen elkaar voortdurend af. De maxima liggen meestal rond 7°C, de minima rond 2°C. Als een mobiele wig 's nachts passeert, kan het licht vriezen.



Kans op natuurijs

De nachtelijke vorst doet hier en daar een vliesje ijs ontstaan, maar dat wordt in onze omgeving niet sterk genoeg om schaatsers te kunnen dragen. Vanaf zondag lijkt alle ijs weer weg te gaan smelten.






zaterdag 3 februari 2018

Onzeker hoe lang winterse periode zal duren

Volgens de meeste berekeningen is de koudere periode die nu zo ongeveer begint, geen lang leven beschoren. Vanaf donderdag zouden we waarschijnlijk onder de invloed komen van Atlantische depressies waardoor het opnieuw zachter zou worden. Een uitgemaakte zaak is het nog niet. Een deel van de berekeningen van het ensemble van het ECMWF-model laat de hoge luchtdruk in het oosten en/of noordoosten lang genoeg stand houden om ons nog een langere tijd in de koudere continentale lucht te houden. 

Hoe de koudere periode tot stand komt, kunt u uitgebreid lezen in vorige bijdrages op dit blog. Kort samengevat komt het er op neer dat er dit weekend een verbinding onstaat tussen een hogedrukgebied boven Scandinavië en het hogedrukgebied van de Azoren. Aan de zuidflank van deze verbinding stroomt vooral morgen en maandag op grotere hoogte beduidend koudere lucht naar onze omgeving. Vanaf dinsdag komen we in een zadelgebied terecht waarin per definitie weinig wind staat, waardoor deze koudere lucht boven onze regio tot stilstand komt.

Dan hangt het er van af hoe lang deze koude lucht stand kan houden. Volgens de operationele berekening van ECMWF0300 winnen de Atlantische depressies vrij snel het pleit en draait de wind op donderdag al naar het zuidwesten. We komen dan snel in zachtere lucht terecht. Volgens de uitvoer van de ochtendruns van het Britse UKMO-model en het Amerikaanse GFS-model duurt het een dagje langer en komen we pas vrijdag in een zachtere zuidwestelijke stroming terecht.

Dat er nog heel wat opties openliggen, blijkt uit het ensemble van ECMWF0300. Ik toon hieronder twee van de 50 varianten voor hetzelfde tijdstip: zaterdag 10 februari 1200 utc. Terwijl variant 29 een zachte zuidwestelijke stroming berekent, komt variant 23 met een totaal andere weerkaart: een knoert van een hogedrukgebied boven Rusland dat tot bij ons voor een oostelijke stroming blijft zorgen. Het resultaat is navenant. Terwijl het volgens variant 29 op zaterdag overdag +7°C wordt, komen we bij variant 23 nauwelijks boven het vriespunt uit. Het verschil voor de minimumtemperatuur is nog extremer: rond -8°C bij variant 23 en rond +4°C bij variant 29.

Het mag duidelijk zijn dat het niet verstandig is om op dit ogenblik al te zelfzekere uitspraken te doen voor de langere termijn, laat staan om al uitsluitsel te geven of er al dan niet schaatsijs komt. We zien alleen dat de zachtere berekeningen vanaf volgend weekend (ruim) in de meerderheid zijn en dus meer kans lijken te maken om werkelijkheid te worden.

De weerkaart voor volgende zaterdag volgens eps-variant 23.

De weerkaart voor hetzelfde tijdstip volgens variant 29. Het verschil kan niet groter zijn. (bron kaartjes: kachelmannwetter.de)

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag zaterdag 3 februari 2018


  • Weerbeeld: meestal zwaarbewolkt met nu en dan een winterse bui (regen, stofhagel, natte sneeuw). Tussendoor zijn er een paar korte opklaringen mogelijk.
  • Maximumtemperatuur: 4 à 5°C
  • Wind: zwak (1 Bft) uit veranderlijke richting.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: wisselend bewolkt met mogelijk nog een laatste bui, maar later in de nacht blijft het in onze omgeving droog. (Op zee en langs de kust zijn wel nog enkele buien mogelijk.)
  • Temperatuur: minima rond -1°C.
  • Wind: eerst nog vrijwel windstil, later 2 à 3 Bft uit NO.


Morgen zondag 4 februari


  • Weerbeeld: af en toe schijnt de zon voor een langere periode, maar er zijn ook hardnekkige velden met lage bewolking. Er is zelfs een kleine kans op een winters buitje.
  • Temperatuur: maxima rond 4°C.
  • Wind: 2 à 3 Bft uit NNO.

Maandag 5 februari


  • Weerbeeld: het blijft de hele dag droog, maar velden met lage bewolking maken het de zon soms erg lastig. Die eventuele lage bewolking zorgt ervoor dat ook de temperatuur moeilijk in te schatten valt. 
  • Temperatuur: minima rond -3°C bij een heldere nacht, maar bij veel bewolking rond 0°C. Maxima rond +3°C.
  • Wind: 2 à 3 Bft uit NO tot ONO.


Dinsdag 6 februari


  • Weerbeeld: zon en velden van lage bewolking blijven elkaar afwisselen. Een neerslagzone nadert vanuit het westen, maar raakt niet tot aan onze kust. Het blijft dus de hele dag droog.
  • Temperatuur: minima rond -4°C, maxima rond +2°C.
  • Wind: 3 Bft uit NO



Woensdag 7 februari


  • Weerbeeld: waarschijnlijk wordt dit een vrij zonnige dag. 
  • Temperatuur: minima tussen -3 en -7°C, maxima rond +3°C.
  • Wind: zwak (1 à 2 Bft)  uit veranderlijke richting.


Verdere vooruitzichten (donderdag 8 februari tot en met  maandag 12 februari)


Zie inleiding. De zachte zeelucht wil opdringen naar onze regio, maar het is nog lang niet zeker of dat ook gemakkelijk lukt. Tot en met zaterdag blijft de kans op lichte tot matig vorst tijdens de nachten vrij groot. De maxima liggen waarschijnlijk iets boven het vriespunt. Daarna neemt het aantal zachte berekeningen fors toe, met maandag nog 25 procent kans op lichte nachtvorst en 50 procent kans op maxima boven de +5°C.


Kans op natuurijs

Tot en met dinsdag vormt er zich nog geen natuurijs van betekenis. Pas woensdag zou de ijsvorming in onze omgeving echt kunnen beginnen. De ijspluim laat het ijs vervolgens aandikken tot ongeveer 4 cm tegen volgend weekend (voor water van 1 meter diep). Maar gezien de grote onzekerheid, vallen hier ook nog weinig concrete uitspraken over te doen.


vrijdag 2 februari 2018

Vrij koude nachten, maar voorlopig geen ijsdagen

Onder invloed van een hogedrukgebied boven Scandinavië, komen we vanaf zondag in beduidend koudere lucht terecht. We mogen ons opmaken voor een periode die ik voorlopig "licht winters" zou willen noemen. Het vriest 's nachts licht tot matig, maar de kans op ijsdagen is voorlopig erg klein. Het is niet uitgesloten dat er nu en dan wat sneeuw valt, vooral op dinsdag. Na een erg zachte december en januari is dit plots toch een heel ander weerbeeld.

De winter sloeg gisteren behoorlijk toe in Sundsvall (Zweden). Er viel ruim een halve meter verse sneeuw, waardoor de borstwering in het skistadion vrijwel verdwenen is. Een deeltje van de Scandinavische kou komt vanaf zondag onze richting uit.


Het occlusiefront van een depressiekern nabij Denemarken trok in de vroege ochtend over onze omgeving en zorgde weer voor 4 mm neerslag in Drongen. Tussen de regendruppels zaten ook enkele kletsnatte klodders sneeuw, maar niet genoeg om een sneeuwdag bij te schrijven in de winterstatistieken.
De depressiekern trekt verder naar het oosten en dompelt ons in onstabiele maritiem polaire lucht, waarin nog enkele buien tot ontwikkeling kunnen komen. Tegelijkertijd zien we boven het noorden van Scandinavië de luchtdruk stijgen tot 1024 hPa.

Morgen zaterdag valt de drukgradiënt in onze omgeving vrijwel volledig weg. Er staat dus weinig wind. Boven de zuidelijke Noordzee en het westen van Vlaanderen ligt een buienlijn. Door het gebrek aan stroming kunnen de buien lang boven dezelfde plek blijven hangen. De meeste neerslag valt in West-Vlaanderen. Antwerpen en Limburg houden het grotendeels droog. Oost-Vlaanderen moet ook rekening houden met enkele buien. De temperatuur op 850 hPa daalt morgen naar -6°C, de temperatuur op 1,5 meter tijdens de buien tot rond +3°C. Dat betekent dat de neerslag waarschijnlijk valt als regen en natte sneeuw.

Zondag is de luchtdruk boven Scandinavië gestegen tot 1035 hPa. Bovendien zoekt dit hogedrukgebied toenadering tot het hogedrukgebied van de Azoren, waardoor een langgerekte hogedrukgordel ontstaat. Aan de zuidflank van deze gordel zakken gevoelig koudere, continentale luchtmassa's af naar onze omgeving. Op 850 hPa zakt de temperatuur in onze omgeving zondag verder naar -9°C. Boven het warme Noordzeewater ontstaan er daardoor sneeuwbuien, maar door de aflandige stroming raken ze het binnenland niet op. Ook boven Limburg berekent het Europese weermodel zondag een sneeuwgebiedje. Daar zou tot 3 cm sneeuw kunnen vallen. In de loop van zondag steekt de wind opnieuw op en draait hij naar het noordoosten. Het zal dus kouder aanvoelen dan het in werkelijkheid is.

Maandag wordt de dag met de koudste bovenluchten. Op 850 hPa is de temperatuur in onze omgeving dan gedaald tot -11°C. In de noordoostelijke stroming trekt een occlusie mee, maar het ziet er naar uit dat die ten oosten van onze regio blijft. Allicht wordt maandag in onze omgeving een vrij zonnige, maar koude dag. Al blijft in dit soort situaties de lage bewolking een moeilijke factor om in te schatten en het is precies deze lage bewolking die een enorme invloed kan hebben op de minimumtemperatuur.

Vanaf dinsdag trekt het hogedrukgebied zich terug naar Rusland. Boven de Middellandse Zee ligt een lagedrukgebied, waardoor de wind in eerste instantie bij ons nog aflandig zou blijven. De wind neemt in elk geval wel in kracht af. De bovenluchten zijn nog altijd koud: rond -8°C op 850 hPa. Vanuit het zuiden nadert een neerslagzone. Als die tot bij ons raakt, zou dat enkele centimeters sneeuw kunnen opleveren, maar voorlopig valt dat nog moeilijk in te schatten.

Waarschijnlijk blijven we ook woensdag en donderdag in het zadelgebied vertoeven, met weinig wind, koude bovenluchten en kans op wat sneeuw. We lopen wel het risico dat de bewolking de scherpste kantjes van de kou afhaalt. De kans op natuurijs bespreek ik onderaan deze bijdrage.

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag vrijdag 2 februari 2018


  • Weerbeeld: meestal zwaarbewolkt met geregeld regen. Tussen de regen kan er ook wat natte sneeuw zitten. Tegen de avond wordt het droger.
  • Maximumtemperatuur: 6°C
  • Wind: 3 à 4 Bft uit W, ruimend naar NW en afnemend tot 2 Bft.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: wisselend bewolkt en overwegend droog.
  • Temperatuur: minima rond +1°C. Lokaal wel wat vorst aan de grond.
  • Wind: windstil, of zwak (1 à 2 Bft) uit de noordelijke sector.


Morgen zaterdag 3 februari


  • Weerbeeld: meestal veel wolken, af en toe een korte opklaring. Er vallen buien, het meest in het westelijke deel van onze regio. Hoe verder naar het oosten, hoe kleiner de kans op buien. De buien krijgen meer en meer een winters karakter, maar een sneeuwdek wordt in onze omgeving niet verwacht.
  • Temperatuur: maxima rond 5°C.
  • Wind: tijdelijk 2 Bft uit de westelijke sector. Later op de dag wordt het vrijwel windstil.


Zondag 4 februari


  • Weerbeeld: zon en wolken wisselen elkaar af. Er is een kleine kans op een sneeuwbui.
  • Temperatuur: minima rond -1°C, maxima rond +4°C.
  • Wind: 3 à 4 Bft uit NNO.



Maandag 5 februari


  • Weerbeeld: dit lijkt een vrij zonnige en droge dag te worden, al blijft lage bewolking altijd wel op de loer liggen.
  • Temperatuur: minima rond -2°C, maxima rond +2°C.
  • Wind: eerst 3 en later 4 Bft uit NO, ruimend naar ONO.



Dinsdag 6 februari


  • Weerbeeld: onzeker. De operationele run berekent voor onze omgeving een sneeuwzone bij een temperatuur die nipt onder het vriespunt ligt. Dit scenario krijgt (voorlopig?) niet veel steun van de andere eps-leden. Het blijft in elk geval wel vrij koud.
  • Temperatuur: minima rond -4°C, maxima rond +1°C (marge: -2 tot +3°C)
  • Wind: eerst 4 en later 3 Bft uit ONO.


Verdere vooruitzichten (woensdag 7 februari tot en met  zondag 11 februari)


Zie inleiding. We blijven waarschijnlijk eerst nog in een zadelgebied, waarin de vrij koude lucht tot stilstand komt. Het is dan rustig en vrij koud weer, met kans op wat sneeuw of winterse neerslag. Tijdens heldere nachten kan het matig vriezen, maar als er veel bewolking blijft hangen, vriest het meestal maar licht. Op het einde van de verwachtingsperiode lijken Atlantische depressies weer op te rukken naar onze omgeving en zou het minder koud worden. Maar zoals al eerder gezegd: de weermodellen hebben vaak de neiging om deze evolutie iets te snel te laten plaatsvinden.
Kort samengevat: we krijgen in deze periode meestal lichte tot matige vorst tijdens de nacht en ochtend. Overdag ligt het kwik meestal enkele graden boven het vriespunt. Nu en dan valt er wat winterse neerslag.

De pluim voor Maastricht, die in deze omstandigheden ook vrij representatief is voor onze omgeving. (Bron: knmi.nl).


Kans op natuurijs

Tot en met dinsdag vormt er zich nog geen natuurijs van betekenis. Pas woensdag zou de ijsvorming in onze omgeving echt kunnen beginnen. De ijspluim laat het ijs vervolgens aandikken tot ongeveer 5 cm tegen volgend weekend (voor water van 1 meter diep). Het is nog maar de vraag of de minima echt zo laag zullen uitpakken als de temperatuurspluim laat uitschijnen. Ik neem die 6 cm voorlopig dus nog met een dikke korrel zout. Het is dus voorbarig om nu al over schaatsijs te gaan speculeren. De eerstkomende zeven dagen zit schaatsen op sloten en vijvers in onze regio er zeker nog niet in.

.



donderdag 1 februari 2018

Continentale lucht zorgt voor lichte tot matige vorst vanaf zondag

De winter lijkt dan toch van plan om een tandje bij te steken in de eerste helft van februari. Zondag draait de wind naar het noordoosten en begint het geleidelijk af te koelen. 's Nachts gaat het licht tot matig vriezen en ook overdag blijft het aan de koude kant, al lijkt de kans op ijsdagen in onze regio nog niet al te groot. Of deze koudere periode voldoende zal zijn om schaatsijs op te leveren, zal de komende dagen stilaan duidelijk worden.

Maandag zien we een hogedrukgordel van Scandinavië tot de Azoren. Aan de zuidflank van deze gordel stroomt koude contientale lucht naar onze omgeving. (Bron kaart: www.wetterzentrale.de)


Vandaag wordt ons weer nog bepaald door een omvangrijke depressie voor de kust van Zuid-Noorwegen. Die stuurt onstabiele, maritiem polaire lucht naar onze omgeving. In deze stroming trekt deze voormiddag een actieve buienlijn mee. Het is al beduidend minder zacht dan de voorbije dagen.
In midden-Zweden zorgt deze depressie trouwens voor pakken sneeuw. In de omgeving van Sundsvall wordt vandaag tot 60 cm verse sneeuw verwacht, bij een harde wind. De scholen blijven er dicht en de bussen en treinen rijden er niet uit. Dat is voor deze regio erg uitzonderlijk.

Morgen heeft de depressiekern zich verplaatst naar Denemarken. Aan ons weerbeeld verandert er weinig. Opnieuw trekt een buienlijn mee in de stroming, gevolgd door een occlusie. Na de doortocht van deze occlusie ruimt de wind tijdelijk door naar het noorden.

Zaterdag ligt de opvullende depressiekern boven de Oostzee en komen wij in een zadelgebied terecht. Het Azorenhoog bouwt een wig uit naar het noordoosten en ook boven Scandinavië, waar we de koudste bovenluchten zien, begint de luchtdruk te stijgen.
Zondag blijft de hoge luchtdruk boven Scandinavië zich versterken. Boven Centraal-Europa en Frankrijk liggen er dan enkele depressiekernen, waardoor de koude lucht zich langzaam in beweging zet naar onze omgeving.

Maandag zien we één langgerekte hogedrukgordel van Finland tot de Azoren. Aan de zuidelijke flank daarvan kan de koude continentale lucht doordringen tot ons land. Op 850 hPa (ongeveer 1500 meter) daalt de temperatuur in onze omgeving tot rond -10°C. De wind komt deze keer niet vanover zee, waardoor het zeewater de onderste luchtlagen niet kan opwarmen. De zon heeft begin februari nog niet al te veel kracht. Dat betekent dat de maxima maandag met moeite nog net tot boven het vriespunt geraken ,maar echt ijskoud wordt het ook niet. Daarvoor is de stroming te zwak. Om dag en nacht stevige vrieskou te krijgen, hebben we transportkou nodig die met een bulderdende wind ons land vanuit het noordoosten komt binnenvallen. Dat is dus niet het geval.

Dinsdag wordt een cruciale dag. We komen dan opnieuw in een zadelgebied terecht. De wind neemt nog in kracht af en de koude bovenluchten komen tot stilstand boven onze regio. Volgens het Europese weermodel blijft er een zwakke continentale stroming staan, onder invloed van het hogedrukgebied, dat zich wel meer naar Rusland teruggetrokken heeft. In dat geval zou het nog een tijd koud kunnen blijven. Het Britse UKMO-model laat ons in een zwakke westelijke stroming terecht komen, met een verzachting tot gevolg. Het Amerikaanse GFS-model zit daar zo'n beetje tussenin.

Voor we kunnen beginnen speculeren over schaatsen op natuurijs, moeten we dus eerst nog even afwachten hoe de weerkaarten vanaf dinsdag zullen evolueren.

De weersverwachting voor de regio Gent:

Vandaag donderdag 1 februari 2018


  • Weerbeeld: eerst zwaarbewolkt met buien, later krijgen we zonnige perioden maar een lokale bui blijft nog altijd mogelijk. 
  • Maximumtemperatuur: 6°C
  • Wind: 3 à 4 Bft uit ZW, ruimend naar WNW. Tegen de avond neemt de wind wat in kracht af.


Vanavond en vannacht


  • Weerbeeld: zwaarbewolkt met geregeld regen. Alleen in de hoge Ardennen valt de neerslag als sneeuw.
  • Temperatuur: minima rond 3°C.
  • Wind: eerst 3 en later 4 Bft uit W.


Morgen vrijdag 2 februari


  • Weerbeeld: erg wisselvallig met geregeld enkele buien. Er kan tot 10 mm neerslag vallen. De kans op winterse neerslag is in onze omgeving erg klein. In de nacht van morgen op zaterdag kan er zich mist vormen.
  • Temperatuur: maxima rond 6°C.
  • Wind: 4 Bft uit W, ruimend naar N. Tegen middernacht wordt het vrijwel windstil.

Zaterdag 3 februari


  • Weerbeeld: het blijft erg wisselvallig, met buien die in de loop van de dag meer en meer een winters karakter kunnen krijgen. Mogelijk vormt er zich op de hoogste heuveltoppen rond Ronse en Oudenaarde een dun sneeuwlaagje, elders in de provincie lijkt die kans vrij klein.
  • Temperatuur: minima rond 0°C, maxima rond 5°C.
  • Wind: zwak (1 à 2 Bft) uit W tot NW.


Zondag 4 februari


  • Weerbeeld: het weerbeeld verandert. Het wordt droog, maar de noordoostenwind voert koudere lucht aan. De combinatie van de koude bovenluchten en het warme zeewater zorgt voor enkele sneeuwbuien boven het Belgische deel van de Noordzee, maar door de aflandige wind kunnen deze buien de kust niet bereiken.
  • Temperatuur: minima rond -3°C, maxima rond +4°C.
  • Wind: 3 Bft uit NO tot NNO.



Maandag 5 februari


  • Weerbeeld: velden met lage bewolking maken het de zon vaak moeilijk. Het blijft wel de hele dag droog. De bewolking maakt het voorlopig nog vrij lastig om de temperatuur exact in te schatten, maar kan wel de ergste vrieskou tijdens de nacht temperen.
  • Temperatuur: minima rond -2°C (afhankelijk van de bewolking), maxima rond +3°C.
  • Wind: 3 Bft uit NO. 's Avonds en 's nachts wordt het vrijwel windstil.

Verdere vooruitzichten (dinsdag 6 februari tot en met  zaterdag 10 februari)


Het Russische hogedrukgebied probeert weerstand te bieden aan oprukkende Atlantische depressies. Het hogedrukgebied lijkt volgens de weermodellen op termijn het onderspit te moeten delven, maar de praktijk leert dat dit soms langzamer gebeurt dan de modellen oorspronkelijk berekenen. Volgens het eps van EC0100 zou het in elk geval tot het einde van de periode 's nachts licht tot matig blijven vriezen. De kans op een ijsdag, met dus ook vorst overdag, is voorlopig het grootst op dinsdag: 50 procent. De dagen daarna zouden de maxima volgens het eps (licht) positief zijn. Eerst wordt er vrijwel geen neerslag berekend, vanaf vrijdag neemt de kans op neerslag wat toe.


Kans op natuurijs

Tot en met maandag vormt er zich nog geen ijs van betekenis. De ijsvorming op ondiep water zou pas in de loop van dinsdag stilaan op gang komen. Volgens de ijspluim van deze ochtend zou er in onze omgeving tegen zaterdag 10 februari zo'n 6 cm ijs kunnen liggen op ondiep water, maar dat moeten we nog met een behoorlijke korrel zout nemen. Een complex proces als de vorming van natuurijs laat zich niet zo gemakkelijk in een model gieten.