maandag 20 februari 2017

Schaatsen in Luleå onder winterse omstandigheden

Dit keer geen IJsverwachting voor Vlaanderen, maar voor de KPN Grandprix-schaatsmarathon in het Zweedse Luleå, want daar staat vrij specatuclair weer op het programma.

Voor de toertochten op dinsdag 21 februari (morgen dus), is er weinig aan de hand. Hooguit is het aan de koude kant. Rond 7 uur 's ochtends is het in Luleå rond -13°C, maar het is droog en er staat weinig wind, hooguit 2 Bft uit het noordwesten. Voor de middag schijnt de zon uitbundig en rond 13 uur is het kwik opgelopen tot -8°C. Na de middag komt er meer bewolking binnendrijven, maar het blijft droog. Toch is die binnendrijvende bewolking de aankondiging van een weersomslag.

Op woensdag, de dag van de wedstrijd, trekt een depressiekern ten zuiden van Luleå door. Woensdagochtend rond een uur of 8 is het met -15°C behoorlijk koud, maar gelukkig waait het op dat moment nog niet al te hard. Nog voor de middag draait de wind naar het zuidoosten en begint hij stilaan in kracht toe te nemen. Kort na de middag kan de wind al aantrekken tot 5 Bft. De sterke zuidzuidoostenwind voert wel minder koude lucht aan. Het kwik stijgt tot -1°C, maar de gevoelstemperatuur ligt uiteraard een stuk lager.
Vanuit het zuiden komt ook een zeer actieve sneeuwzone naar Luleå aangewaaid. Zoals het er nu naar uit ziet, zou het droog blijven tot 11 uur 's ochtends, maar rond 15 uur in de namiddag kan er al enkele centimeter sneeuw gevallen zijn. 's Avonds en in de nacht van woensdag op donderdag gaat het pas echt los in Luleå. De wind draait naar het oosten, zodat er weer koudere lucht binnenstroomt, en het blijft maar sneeuwen. Tegen donderdagmiddag kan er een pak verse sneeuw van 20 cm gevallen zijn. Donderdag na de middag wordt het dan opnieuw droog en neemt de wind ook iets in kracht af.

Een actieve sneeuwzone trekt vanaf woensdagmiddag van zuid naar noord over Luleå en omgeving.


De wedstrijd start woensdag in Luleå om 9 uur. Dat lijkt dus geen uur te vroeg te zijn. De tochten en wedstrijden in Luleå zullen worden gereden in een diep winters decor.

Woensdagochtend is het nog erg koud in Luleå, tot rond -15°C. Nog voor de middag voert de wind vanuit het zuiden wel minder koude lucht aan.

zondag 12 februari 2017

Surfers in de deining

Zoals verwacht geen doorzettend winterweer en dus ook geen schaaters op natuurijs in Vlaanderen. Sporters die dit weekend wél aan hun trekken kwamen, waren surfers. Door deining stonden er vrij hoge golven aan het strand van Oostende. Ideaal dus voor wie niet bang is van een beetje vochtige kou en met het board op de golven kan rijden (klik op de foto voor een veel grotere versie).



Morgen en overmorgen krijgen de surfers er ook nog eens de zon bij, en maxima rond 10°C. Blij dat we toch iemand gelukkig kunnen maken met onze verwachtingen!

dinsdag 7 februari 2017

Van een vleugje winter naar een vleugje lente

We maken ons op voor een koudere periode, met lichte tot matige vorst tijdens de nachten. Tot en met vrijdag is het ook overdag aan de koude kant, maar vanaf het weekend beginnen de maxima op te lopen, tot ruim boven het vriespunt.
De nachtvorst zal niet volstaan om in Vlaanderen te kunnen schaatsen op natuurijs. De komende nachten staat er vrij veel wind, wat de bevriezing bemoeilijkt. Vanaf het weekend loopt het kwik overdag te hoog op, waardoor ijs dat 's nachts ontstaat, overdag grotendeels weer wegsmelt.

Het opmaken van een weersverwachting voor een bepaalde periode bestaat altijd uit twee delen. Het eerste wat duidelijk wordt, is het globale stromingspatroon. Dat laat zich tot een week vooruit vrij goed voorspellen. Zo zagen we al een hele tijd aankomen dat het vanaf 8 februari kouder zou worden onder invloed van een continentale stroming. Het tweede deel van de verwachting, is het inschatten van de details in de grenslaag, de onderste laag van de atmosfeer waar de invloed van het aard- en zeeoppervlak zich laat gelden. Die details laten zich pas veel later goed inschatten, maar kunnen een wereld van verschil betekenen. Bij een continentale stroming kan het al dan niet ontstaan van lage bewolking het verschil betekenen tussen minima rond het vriespunt of minima rond -10°C.



Voor de komende dagen kunnen we die details stilaan beginnen invullen. Vandaag dinsdag is het vrijwel de hele dag zwaarbewolkt tot betrokken met nu en dan wat regen en maxima rond 6°C. De neerslag valt uit een front dat zich vastloopt op het stevige hogedrukgebied boven Finland. De Atlantische depressie waaraan het front verbonden is, vult verder op en het hogedrukgebied breidt zich nog wat meer uit naar het westen. Het gevolg is dat het front morgen onder invloed van een oostelijke stroming op zijn stappen terugkeert. Die oostelijke stroming voert ook wat koudere lucht aan. De minima komende nacht liggen rond 4 à 5°C en dat zijn meteen ook de maxima voor morgen. Vooral na de middag begint het kwik stilletjesaan te zakken. De hele dag kan er nog wat lichte neerslag vallen. Mogelijk krijgt die neerslag een wat winters karakter, maar er valt te weinig om voor een wit landschap te zorgen.

In de nacht van morgen woensdag op donderdag verschijnen er enkele korte opklaringen en is de aangevoerde luchtmassa beduidend kouder. Daardoor liggen de minima in het Gentse donderdagochtend zo rond -3°C. Er staat vrij veel wind: 3 Bft uit NO. Omdat het oppervlaktewater opnieuw moet afkoelen, het maar licht vriest én er vrij veel wind staat, vormt er zich vrijwel nog geen ijs.
Donderdag overdag blijft er vrij veel bewolking hangen, maar blijft het droog. Naarmate de dag vordert, vergroot de kans op een opklaring. De koudste bovenluchten (-10 tot -12°C op 850 hPa) blijven boven de Noordzee, in onze omgeving is het ongeveer -5°C op 850 hPa (+/- 1500 meter hoogte). Daardoor blijven de maxima donderdag in de omgeving van Gent zo rond het vriespunt steken.

Vrijdag ligt de kern van het omvangrijke hogedrukgebied nog altijd boven Finland, met een uitloper naar Ierland maar ook naar Oekraïne en de Zwarte Zee. De wind blijft daardoor bij ons wel uit het oosten waaien, maar tegelijk wordt de weg afgesneden voor de koudste luchtmassa's vanuit Rusland. De bovenluchten in onze omgeving beginnen op te warmen. In eerste instantie merken we daar nog niet zo veel van. Door een inversie blijven de onderste luchtlagen vrij koud. De minima liggen vrijdagochtend rond -5°C (alhoewel de hoofdberekening van het Europese weermodel meer bewolking voorziet, waardoor de minima maar rond -2 of -3°C zouden liggen). De maxima vrijdag liggen rond +1°C.

Hoge luchtdruk boven het zuiden van Scandinavië zorgt bij ons vaak voor winterweer, maar in dit geval stroomt er begin volgende week zachte lucht uit Noord-Agrika naar West-Europa en is de weg van koude luchtmassa's uit Siberië naar onze omgeving afgesneden.

Tegen het weekend lijkt het Finse hogedrukgebied naar het zuiden te zakken en tegelijk zien we ook een depressie uitdiepen voor de kust van Portugal. Dat is een slechte evolutie voor de schaatsliefhebbers, want deze depressie zorgt ervoor dat op grotere hoogte lucht vanuit Noord-Afrika wordt aangevoerd naar onze omgeving. De temperatuur op 850 hPa loopt in onze omgeving ondanks een oostelijke wind op tot +6° of hoger.
Dat zorgt tijdens het weekend en begin volgende week voor overwegend zonnig (en 's nachts vrij helder) weer, met stilaan oplopende temperaturen. 's Nachts blijft het wel licht vriezen (gemiddeld rond -2 à -3°C), maar overdag stijgt het kwik tot +4 en begin volgende week allicht tot +8°C. Dat neigt dus stilaan meer naar lente dan naar winter.

Geen schaatsijs in westelijk Vlaanderen

Dat alles zorgt ervoor dat er zich in onze omgeving ondanks de opeenvolgende reeks nachten met vorst, nauwelijks een vliesje ijs zal vormen de komende 10 dagen. Dromen van schaatsen op natuurijs in westelijk Vlaanderen is dus niet realistisch.


zondag 5 februari 2017

Vorstige nachten vanaf donderdag, maar positieve maxima

De koudere periode die er vanaf woensdag aan komt, toont een aantal overeenkomsten met de periode van januari. Het vriest in de nachten licht tot matig en na twee koudere dagen met maxima rond het vriespunt, loopt daarna het kwik overdag op tot waarden ruim boven nul.
Toch zijn er ook twee verschilpunten: er staat meer wind én de zon heeft in februari al meer kracht. Dat zijn twee factoren die de vorming van een ijsvloer zullen bemoeilijken. Of we in de loop van de koudere periode zullen kunnen schaatsen, daar kan ik mij dus absoluut nog niet over uitspreken.



Op de weerkaart voor morgenmiddag (de kaart hierboven) zien we twee indrukwekkende weersystemen: een lagedrukgebied met een bijzonder lage kerndruk van 929 hPa op de noordelijke Atlantische Oceaan en een erg omvangrijk hogedrukgebied (1043 hPa) boven Scandinavië en het noordwesten van Rusland. Een tweede lagedrukgebied zien we boven de Middellandse Zee en het hogedrukgebied van de Azoren heeft een uitloper tot boven het zuiden van het Iberisch Schiereiland. Onze regio ligt morgen in een niemandsland tussen al deze druksystemen, een zogenaamd zadelgebied. In dit zadelgebied lopen een aantal storingen zich vast, om vervolgens op te lossen. Armand Pien sprak in zo'n geval graag over een "frontenkerkhof".

Dinsdag komt er nog weinig verandering in deze situatie, maar vanaf woensdag begint het Scandinavisch-Russische hogedrukgebied de regie in handen te nemen in onze regio. De wind draait naar het oosten en voert koudere continentale lucht aan. Dat merken we vooral woensdagnamiddag en -avond, als de kouder lucht begint binnen te stromen. Verwacht geen al te brutale inval van winterkou, eerder een gestage daling tot enkele graden onder het vriespunt, met donderdagochtend allicht minima in onze regio tot rond -4°C. De spreiding in het ecmwf-ensemble voor de minima donderdagochtend is trouwens nog altijd groot, met uitersten tot -7° en +2°C.

Donderdag overdag staat er nog altijd een oostelijke wind van 3 Bft, gegangmaakt door het hogedrukgebied (1045 hPa) boven Scandinavië en een depressie met kern boven Corsica. Dat het hogedrukgebied een uitloper ontwikkelt naar Oekraïne en de Zwarte Zee, is niet zo goed nieuws voor ons. Dat betekent immers dat de aanvoer van de koudste lucht uit Siberië is afgesneden. Dat merken we aan de temperatuur op grotere hoogte. Op donderdag is het boven de regio Gent op 850 hPa (ongeveer 1500 meter) niet veel kouder dan -3°C. Extreem koud weer hoeven we dus zeker niet te verwachten. De maxima liggen donderdag allicht rond +2°C.

Het ECMWF-ensemblegemiddelde voor de 850 hPa-temperatuur en gronddruk op 14 februari: het hogedrukgebied is 


Vrijdagochtend liggen de minima allicht rond -5°C, de maxima rond +2°C (met uiteraard nog de nodige onzekerheid). Ook de dagen daarna blijft het hogedrukgebied dominant, met een oostelijke stroming bij ons tot gevolg. De anticycloon lijkt wel de neiging te hebben om wat meer naar het zuiden te zakken, waardoor vooral de bovenluchten verder zouden opwarmen. De nachten blijven in dat geval vanaf zaterdag vrij koud, met minima meestal rond -5°C, maar onder invloed van de zon lijken de maxima geleidelijk op te lopen tot rond +4°C en later mogelijk nog iets hoger. Al blijft het natuurlijk nog vroeg om daar al uitspraken over doen.

Verwacht van woensdag tot en met volgend weekend geen sneeuw of andere winterse neerslag van betekenis. De aangevoerde continentale lucht is erg droog en we zien in het ensemble vrijwel geen enkel neerslagsignaal voor Vlaanderen.

Bovenstaande beschrijving geldt uiteraard voor westelijk Vlaanderen. Het noordoosten van Nederland heeft vanaf woensdag koudere vooruitzichten.

IJsvorming

Blijft natuurlijk de vraag: komen we binnenkort opnieuw op de schaats in onze regio? Zoals in de inleiding gezegd, wil ik mij daar nu nog niet expliciet over uitspreken. Onder meer door de wind komt de ijsvorming deze keer moeilijk tot stand. Pas vanaf vrijdag begint zich hier en daar ijs te vormen op de iets grotere wateroppervlakten, maar overal waar de wind vrij spel heeft, zal er ook vrijdag nog niet veel ijs te bespeuren zijn. Komend weekend al schaatsen in Oost- en West-Vlaanderen, lijkt dus nog totaal niet aan de orde. Of de ijsvorming zich daarna doorzet, is nog maar de vraag. Het is op die termijn erg gevaarlijk om daar al uitspraken over te doen.
In tegenstelling tot in januari, wordt het stilaan ook moeilijker om op erg ondiep water te schaatsen, zoals ondergelopen weilanden. De sterkere zon warmt immers overdag door straling de bodem op, waardoor het ijs op ondiep water (en bij de oevers van dieper water) sneller afsmelt.
We blijven het de komende dagen in elk geval in de gaten houden!

De "ijspluim" van Winterplaza voor het zuidwesten van Nederland: het ijs begint zich pas vanaf vrijdag te vormen en ook daarna is de vorming voorlopig weinig overtuigend.

vrijdag 3 februari 2017

Vanaf woensdag lichte en soms matige vorst

Even wat cijfers op een rijtje over de koudere periode vanaf halweg volgende week. Ik neem er de modeluitvoer bij van het Europese weermodel voor de omgeving van Gent. Eerst en vooral moeten we opmerken dat de kans op een sneeuwdek voor onze omgeving heel erg klein is. Tot en met dinsdag valt er neerslag, maar is het in onze regio te zacht voor sneeuw. Vanaf woensdag is het koud genoeg, maar dan schakelen we over op een droog weertype.

Dit zijn de temperaturen die het Europese model berekent:

(Tn = minimumtemperatuur hoofdberekening, Tne = ensemblegemiddelde voor de minimumtemperatuur, Tx = maximumtemperatuur hoofdberekening, Txe = ensemblegemiddelde maximumtemperatuur)



De noordoostelijke tot oostelijke wind zorgt dus wel voor beduidend kouder weer, maar echte diepvriestemperaturen liggen nog niet meteen in het verschiet. De spreiding (en dus onzekerheid) is ook nog erg groot, dat blijkt uit het soms grote verschil tussen de waarde van de hoofdberekening en het ensemblegemiddelde van de 50 licht verstoorde berekeningen.

IJsvorming komt moeilijk op gang

Er staat de hele periode ook vrij veel wind: meestal 3 en soms 4 Bft. Dat is veel meer dan bij de vorstperiode van januari. Een ijsvloer zal zich dus deze keer veel moeilijker vormen, omdat het koude oppervlaktewater voortdurend wordt gemengd met het warmere water daaronder. Vóór vrijdag zal er zich in onze omgeving geen ijsvloer vormen (op hier en daar een beschutte vijver na), dus over schaatsmogelijkheden in Vlaanderen hoeven we het voorlopig nog helemaal niet te hebben.

Dat het soms kantje-boord is én dat het noordoosten van Nederland deze keer betere papieren heeft dan Vlaanderen, blijkt bijvoorbeeld op onderstaande kaart voor komende dinsdag. Terwijl op grotere hoogte koude lucht op weg is naar het noordoosten van Nederland, stroomt er nog volop zachte lucht naar Vlaanderen.



Tot slot de "ijspluim" van Winterplaza voor het zuidwesten van Nederland, in dit geval ook de meest realistische voor westelijk Vlaanderen. Ik vind deze uitvoer trouwens vrij optimistisch. Waarschijnlijk zal de ijsvorming niet zo vlot verlopen.


donderdag 2 februari 2017

Kans op winterweer volgende week stijgt naar 50 procent

De kansen op winterweer vanaf halfweg volgende week (zie ook het bericht van gisteren), zijn volgens het Europese weermodel wat groter geworden. De koude oplossingen maken nu ongeveer de helft uit van het totale aantal berekeningen.
Vooral de nachten lijken koud te gaan worden. Vanaf woensdag 8 februari tot en met donderdag 16 februari is er volgens het ECMWF-ensemble van deze ochtend in de regio van Gent elke nacht 80 procent kans op vorst. Het gemiddelde voor de minimumtemperatuur ligt daarbij rond -5°C, maar er zijn voorlopig geen uitschieters naar strenge vorst (-10° of kouder).
Volgens datzelfde ensemble is de kans op ijsdagen (met dus aanhoudende vorst overdag) wel relatief klein: in de hele periode nooit groter dan 15 procent. Het gemiddelde voor de maximumtemperatuur ligt van donderdag 9 tot donderdag 16 februari zo rond +3 of +4 graden.

Het ensemblegemiddelde voor volgende week toont aan dat heel wat berekeningen in het ensemble komen met een sterk hogedrukgebied boven Scandinavië. Een gunstige ontwikkeling voor winterweer bij ons.


In vergelijking met gisteren wordt het hogedrukgebied iets westelijker ingetekend, met het centrum boven Midden- en Noord-Zweden. Dat zorgt bij ons voor een oostelijke tot noordoostelijke stroming met uiteraard de aanvoer van koudere continentale lucht.
Het is nu afwachten of deze trend zich verder doorzet. Zolang de vorming van de blokkade niet binnen de termijn +96u zit, blijft het erg gevaarlijk om al straffe uitspraken te doen over vorstperiodes, laat staan schaatsperiodes.

In de nieuwe temperatuurpluim is het aantal koude oplossingen duidelijk toegenomen, maar zekerheid op koud winterweer is er uiteraard nog altijd niet.

Als deze ontwikkeling naar kouder weer zich doorzet, zouden we dit keer wel de klassieke situatie zien met kouder weer in het noordoosten van Nederland dan in Vlaanderen. Anders dus dan bij de vorstperiode in januari.



woensdag 1 februari 2017

Koers randdepressies bepalend voor verdere verloop

De komende dagen komen we in een strakke zuidelijke stroming terecht en gaan randdepressies ons weer bepalen. Dat is het geval tot en met zondag. Daarna lijkt zich een geblokkeerd patroon in te gaan stellen dat ons mogelijk opnieuw kouder weer kan opleveren, maar zolang het exacte gedrag van de randdepressies niet vast staat, is het bijzonder lastig om al uitspraken te doen over het mogelijke geblokkeerde verloop daarna.

Op dit ogenblik wordt ons weerbeeld bepaald door hoge luchtdruk boven Oost- en Zuid-Europa en een complex lagedrukgebied boven de noordelijke Atlantische Oceaan. Dat zorgt bij ons voor een zuidelijke stroming, die vanaf vandaag erg zachte subtropische lucht aanvoert.
Binnen het complexe lagedrukgebied ontstaan voortdurend secundaire depressiekernen, waarvan we zien dat ze zelfs binnen een verwachtingstermijn van 48 uur anders worden berekend door de verschillende weermodellen.

Op de verwachtingskaart voor zaterdag zien we boven de oceaan en de Britse Eilanden diverse randdepressies liggen die bepalend zullen zijn voor het verder verloop.


Zaterdag om 00utc zien we bijvoorbeeld het Amerikaanse GFS-model een diepe randdepressie berekenen pal boven Bretagne. Bij het Europese ECMWF-model is deze kern minder diep ontwikkeld en ligt ze meer richting Golf van Biskaje. Het lijken kleine details, maar de invloed op de ontwikkeling van de blokkade na het weekend kan erg groot zijn en het verschil betekenen tussen een evolutie naar koud winterweer of naar een zachte subtropische stroming. In een geblokkeerde situatie liggen beide weertypes soms erg dicht bij elkaar.

Vandaag, morgen en overmorgen krijgen we in elk geval drie erg zachte dagen, met maxima tussen 10 en 12°C en minima boven 6°C. Vooral deze namiddag en in de nacht van donderdag op vrijdag valt er daarbij ook wat regen.
Zaterdag wordt het een fractie minder zacht, met maxima rond 8°C. Ook zondag en maandag blijft het nog vrij zacht en wisselvallig, met maxima rond 8°C en minima meest waarschijnlijk enkele graden boven het vriespunt.

Vanaf woensdag lopen de berekeningen erg uiteen. Diverse weertypes lijken nog mogelijk. Daaronder koud winterweer, met 's nachts matige vorst en overdag temperaturen rond het vriespunt, zoals de operationele berekeningen al enkele keren lieten zien. Dat zou dan onder invloed zijn van een sterk hogedrukgebied boven Scandinavië en Rusland. Maar voor hetzelfde geld komt het hogedrukgebied oostelijker te liggen en blijft Vlaanderen in een zuidelijke stroming liggen. In dat geval liggen de maxima rond 8°C en vriest het 's nachts niet.
Op dit ogenblik lijkt de kans op het koude weertype zo'n 30 procent en de kans op een normaal of zacht weertype zo'n 70 procent.

De ec-pluim toont de onzekerheid vanaf dinsdag. Duidelijk is te zien dat de overgang naar koud winterweer nog lang geen uitgemaakte zaak is en dat de zachte oplossingen ruim in de meerderheid zijn.