vrijdag 24 januari 2014

Kouder vanaf woensdag?

Het EPS voorziet vanaf volgende woensdag dalende temperaturen in onze omgeving, met lichte tot matige vorst tijdens de nachten en maxima rond het vriespunt. Of het ook zover komt, is nog even afwachten.
Een meer gedetailleerde bespreking is te lezen in het weerbericht op deze site.

Bron: weerplaza.nl

dinsdag 21 januari 2014

Winter stokt boven Noordoost-Europa

Voor wie van winterweer houdt, zijn de weerkaarten op dit ogenblik erg frustrerend. Boven Scandinavië ligt een stevig  hogedrukgebied, met een kernwaarde van 1035 hPa. Vaak staat dat garant voor winterweer in onze omgeving. Niet zo deze keer. De luchtdrukgradiënt in onze regio is niet groot, waardoor er weinig of geen stroming staat in de onderste lagen van de atmosfeer. Omdat het de voorbije weken erg zacht was in West-Europa, stagneert deze zachte lucht in onze omgeving, om maar heel langzaam af te koelen tot waarden die normaal zijn voor deze tijd van het jaar. De winterkou blijft voorlopig haperen boven Denemarken en Duitsland.



Daarmee is nog eens aangetoond dat je een weerkaart maar correct kunt inschatten als je de voorgeschiedenis kent. Stel nu dat het de voorbije weken al stevig had gevroren, dan zou het ook met de huidige weerkaarten nog ijskoud zijn. In dat geval zou ook de zeewatertemperatuur veel lager zijn geweest. Op dit ogenblik is het zeewater aan de Westhinder-zandbank, zo'n 30 km uit onze kust, nog uitzonderlijk warm voor januari: bijna 10°C. Dat heeft een belangrijk gevolg: van zodra de wind van over zee gaat waaien, schiet de temperatuur de hoogte in. Ter vergelijking de temperatuur van het zeewater aan de Westhinder op dezelfde dag de voorbije jaren:


  • 21/01/2014:     10°C
  • 21/01/2013:      8°C
  • 21/01/2012:      6°C
  • 21/01/2011:      5°C
  • 21/01/2010:      3°C

Het hoeft amper gezegd dat dit een heel verschil uitmaakt als de wind van over zee gaat waaien. In januari 2010 bracht die zeewind lucht van amper 3°C mee. Als de wind dan tijdens een vorstperiode tijdelijk een zeecomponent krijgt, zorgt die nauwelijks voor wat dooi. Daarom wordt terecht wel eens gezegd dat strenge winters zichzelf in stand houden. Hetzelfde geldt voor een zachte winter: ook die heeft de neiging om zichzelf in stand te houden. Een eventuele beginnende koude periode wordt meteen weer radicaal weggevaagd als de wind opnieuw van over zee gaat waaien.

Vooruitzichten
Voorlopig lijkt het er nog niet op dat de winterkou uit Scandinavië en Oost-Europa onze kant uit komt, maar de vorstgrens wordt ook niet teruggedreven. Een status quo, zeg maar. Het Scandinavisch-Russische hogedrukgebied blijft (tegen eerdere verwachtingen in) standhouden. Atlantische depressies botsen in onze omgeving tegen deze mastodont. Het ziet er naar uit dat we daarbij tot en met het weekend aan de zachte kant van de wintergrens blijven, met geregeld regen in Vlaanderen en winterse neerslag of sneeuw in de Ardennen. Dat zeggen we met het nodige voorbehoud, want de weermodellen zijn de jongste tijd al vaker wispelturig geweest.

Meer details over het weer de komende 10 dagen in het weerbericht op deze website.

De temperatuur deze middag in Europa (klik op de kaart om ze te vergroten): heel Noordoost-Europa zit in de vorst, maar de koude lucht raakt niet tot in de Lage Landen.

vrijdag 10 januari 2014

Zachte oplossingen winnen terrein

Zoals verwacht vestigt zich komende week een hogedrukgebied boven Scandinavië en een depressie in de buurt van de Golf van Biskaje. Stilaan wordt het duidelijk dat het hele luchtdrukpatroon te noordelijk en te oostelijk komt te liggen om de winter tot bij ons te brengen. De depressie pompt warme bovenluchten naar onze omgeving en de koude lucht blijft steken boven Denemarken. Later wordt die koude lucht waarschijnlijk zelfs nog wat verder teruggedrongen.

Deze kaart toont de verwachte temperatuur voor donderdag op ongeveer 1500 meter hoogte. Koude lucht stroomt tot in Denemarken (blauwe pijl), maar bij ons wordt zachte lucht uit het zuidwesten aangevoerd (rode pijl).


De kans dat de winter de komende week tot bij ons geraakt, lijkt daarmee serieus geslonken. Amper een kleine 20 procent van de berekeningen van het EPS toont nog een min of meer winters beeld voor onze omgeving. Waarschijnlijk krijgen we licht wisselvallig weer met maxima rond 6°C en minima rond 2°C. Tijdens heldere nachten is wat lichte vorst mogelijk.

De kaartenreeks van ECMWF deze ochtend toont ook aan hoe moeilijk vrieskou tot in onze omgeving geraakt als het eerste deel van de winter uitermate zacht is verlopen. Met een koude voorgeschiedenis van enkele weken hadden dezelfde weerkaarten ons gewoon in de winter gehouden. De zuidelijke wind zou in dat geval koude landlucht aanvoeren vanuit een afgekoeld Frankrijk. Nu zit daar erg zachte lucht. Ook het zeewater is nog extreem warm voor deze tijd van het jaar: rond 10°C. Van zodra de wind een aanlandige component krijgt, springt de temperatuur meteen een stuk omhoog.
Er zal met andere woorden een radicale ommekeer op de weerkaarten moeten verschijnen als we de eerstkomende weken alsnog de échte winter willen induiken. En dat lijkt er voorlopig nog niet in te zitten.

Meer details over het weer de komende dagen in het weerbericht op deze site.

woensdag 8 januari 2014

Wintergrens komt dichterbij

(update 09/01: de bespreking hieronder blijft geldig. Voor de meest recente ontwikkelingen: zie rubriek weerbericht)

Morgen (donderdag) halen de maxima waarschijnlijk voor het laatst de dubbele cijfers. Na de doortocht van een koufront morgen stroomt al wat minder zachte lucht binnen. Volgens zowat alle globale weermodellen komt de échte winter na het weekend op zijn minst heel erg dicht in de buurt, of zelfs tot bij ons. De onzekerheid blijft wel nog groot.

Al wekenlang werd ons weerbeeld bepaald door een stevige westcirculatie, die onophoudelijk erg zachte lucht naar onze omgeving aanvoerde. Die westcirculatie begint stilaan te stokken. Vanaf zaterdag ontwikkelt er zich boven de Atlantische Oceaan, rond 10° W, een hogedrukrug. Volgens onder meer het Europese weermodel ECMWF zou die rug zich tegen maandag verder ontwikkelen tot een high-over-low-blokkade. Dat betekent dat de westcirculatie de pas wordt afgesneden. Vanover Rusland en Scandinavië kan een koude luchtmassa dan afzakken in de richting van West-Europa.

Deze verwachtingskaart voor dinsdag toont de isohypsen van het 500 hPa-vlak. We zien de high-over-low-blokkade met het 'hoog' ten noordoosten van IJsland en het 'laag' ten zuiden van Ierland. We zien ook een koude luchtmassa (blauwe kleur) stilaan afzakken richting West-Europa.


Of het zover komt, is nog niet zeker. De ontwikkeling van een dergelijke blokkade is een heel delicaat proces dat zich op de middellange termijn moeilijk laat berekenen door de weermodellen. Een minieme verandering in de uitgangssituatie, kan over enkele dagen een totaal ander resultaat opleveren.
Het Europese weermodel zinspeelde al enkele dagen op deze ontwikkeling, het Amerikaanse GFS-model wilde er eerst niets van weten, maar is sinds gisteravond bijgedraaid. Ook het Britse UKMO-model berekent nu de ontwikkeling van een blokkade, dus we mogen er van uit gaan dat er weldegelijk iets te gebeuren staat.

De verwachtingskaart van het Amerikaanse GFS-model voor dinsdag.


De vorming van een blokkade is een noodzaak om bij ons winterweer te krijgen, maar nog lang geen garantie. Als de koude lucht tot bij ons wil geraken, is dat vaak een kwestie van "millimeterwerk" (figuurlijk dan toch). Dat zien we mooi geïllustreerd op de verwachtingskaart voor dinsdag van het Amerikaanse weermodel, die hierboven te zien is. Boven Scandinavië ligt een stevig hogedrukgebied (1030 hPa). Ten oosten en ten zuiden van deze kern zit erg koude lucht, maar die blijft steken boven het noorden van Nederland. Boven ons land ligt een depressiekern die zachtere lucht aanvoert. Dat laat zich meteen gelden in de temperaturen op 2 meter hoogte. Terwijl het volgens dit model dinsdag in Nederland ook overdag blijft vriezen, loopt het kwik bij ons op tot +4 graden. De hoofdberekening van het Europese model laat dinsdag de koude lucht verder naar het zuiden zakken en houdt ook Vlaanderen overdag in de vorst.

De maximumtemperatuur dinsdag volgens het Amerikaanse model: lichte vorst in Nederland, ruim positieve temperaturen bij ons.


Die grote onzekerheid is ook mooi te zien in de zogenaamde "pluimverwachting" van het Europese weermodel. Daarin is het resultaat te zien van 50 bijkomende berekeningen, die telkens vertrekken vanuit een lichtjes aangepaste beginsituatie. We zien dat een deel van de berekeningen meegaat met de hoofdberekening (de rode lijn), maar dat ook heel wat berekeningen veel zachter uitpakken en van geen vorst willen weten.

De pluim voor het zuiden van Nederland (bron: weerplaza.nl). Die voor Vlaanderen is nog een fractie minder koud.


Als we alles op een rijtje zetten, kunnen we besluiten dat er voor het eerst deze winter een reële kans is dat de winter zal toeslaan, maar dat de onzekerheid voor Vlaanderen nog erg groot is. Het noorden van Nederland lijkt betere winterse papieren te hebben.


Een gedetailleerde bespreking van het weer van dag tot dag is terug te vinden in het weerbericht op deze site.

maandag 6 januari 2014

Mogelijk wat kouder vanaf het weekend

Volgens het Europese weermodel ontwikkelt er zich tegen komend weekend een blokkade. Als die op de juiste plek komt te liggen, kan het vanaf dan stilaan licht winters worden. Het Amerikaanse weermodel gaat niet mee met deze ontwikkeling en laat de westcirculatie aanhouden.
Een wat uitgebreidere bespreking van de lange termijn is te lezen onderaan het weerbericht op deze site.

De pluim van deze ochtend: vanaf het weekend is de onzekerheid groot. Er is een kleine kans dat we overschakelen op (licht) winters weer. (bron grafiek: weerplaza.nl)