Grensgeval tussen regen en sneeuw

De situatie voor vandaag zaterdag blijft lastig in te schatten. Aan de ene kant komt een neerslagzone opzetten vanuit het zuiden, aan de andere kant komt aan de grond koude lucht binnenwaaien vanuit het noordoosten. Op grotere hoogte waait de wind vanuit het westen. 

De ProgTemp voor Melle deze middag: een lastige opbouw om de neerslagsoort in te schatten.

De combinatie van dat alles zorgt deze ochtend voor een luchtkolom waarvan de de temperatuur in grote delen van Vlaanderen in de onderste 1200 meter iets boven het vriespunt ligt. Dat zorgt voor regen. In de loop van de dag zal deze luchtkolom in de omgeving van Gent iets afkoelen, waardoor de regen kan overgaan in smeltende sneeuw. Hoe dichter tegen de Nederlandse grens, hoe groter de kans op sneeuw. Bij voldoende intensiteit kan zich een dun sneeuwdekje vormen.

Na een nacht met lichte vorst, loopt de temperatuur morgen zondag op tot 3°C. Begin volgende week komen we in zachtere lucht terecht, met maxima rond 10°C en geregeld regen. Mogelijk wordt het tegen komend weekend opnieuw kouder, maar dat is nog altijd onzeker (zie bespreking in de vorige bijdrage).

Opnieuw sneeuw mogelijk in het weekend, later kouder?

Op de wat langere termijn komen de hoofdberekeningen van zowel het Europese als het Amerikaanse weermodel met winterse weerkaarten op de proppen. Ze krijgen daarin steun van een deel van de ensemble-leden. Zekerheid is er nog lang niet, maar interessant wordt het in elk geval wel. Ook op kortere termijn staan er ons enkele winterse speldenprikjes te wachten. Mogelijk valt er overmorgen opnieuw (natte) sneeuw; het lijkt wel een gewoonte te worden tijdens de weekends van deze januarimaand.

In de berekening van deze ochtend laat het Europese weermodel een sneeuwdek zien boven het grootste deel van Vlaanderen. In de praktijk kan dit evengoed wat meer naar het noorden of zuiden zijn. (bron: ecmwf.org)

Laat ons eerst kijken naar de korte termijn. Vandaag trekt een regenzone over onze omgeving. Daardoor is de totale neerslagsom deze maand over de 100 mm gegaan hier in Drongen. Vlaanderen is daarbij wel in de zachte lucht terecht gekomen, met maxima boven de 10°C. In het noorden van Nederland is het een stuk kouder (zie vorige bijdrage). Vannacht volgt er alweer een regenzone, bij minima rond 9°C.

Morgen vrijdag ligt er een depressiekern voor de Nederlandse kust. Het warmfront ligt daarbij boven Nederland en vormt nog altijd de scheiding tussen koudere lucht in het noorden en veel zachtere lucht in het zuiden. In de regio Gent liggen de maxima morgen rond 10 à 11°C. 's Avonds laat trekt een koufront over onze omgeving. Veel neerslag valt er niet, maar we komen vanaf dan wel in de koudere luchtmassa terecht. Het kwik daalt richting het vriespunt.

Zaterdag trekt dan een depressiekern ten zuiden van ons langs, over het noorden van Frankrijk. Onze omgeving is dan in de koude luchtmassa terecht gekomen. Het Europese weermodel laat nu al enkele keren het neerslaggebied van de depressie over Vlaanderen trekken, met vrij veel natte sneeuw en sneeuw, temperaturen iets boven het vriespunt en een sneeuwdek van enkele centimeters. Het blijft afwachten waar deze neerslagzone overmorgen precies terecht zal komen, maar de kans op een sneeuwdekje is vrij groot. Vergeet wat u de voorbije dagen hoorde (ook van mij) over de neerslag die zaterdag op het laatst zou overgaan in sneeuw. We zijn ondertussen in een ander scenario terechtgekomen. De neerslag komt uit het zuiden opzetten en begint vrijwel meteen als natte sneeuw en later sneeuw.

De neerslagzone trekt zaterdag stilaan naar het noorden. Blauw is sneeuw, groen is regen. Het wordt dus millimeterwerk. (bron: ecmwf. org)

Er zijn twee gevaren. Als de neerslagband wat te ver naar het noorden doorschuift, komen we in de zachte lucht terecht en begint het te regenen. Blijft de neerslagband iets zuidelijker, dan valt de sneeuw boven het noorden van Frankrijk en blijft het hier gewoon droog (zie kaartje hierboven). Het hangt dus af van details, die pas op het laatste moment duidelijk zullen worden. Bij de berekening van het Europese model van deze ochtend, valt alles precies op zijn plaats om bij ons in de regio Gent sneeuw te krijgen. De meeste leden van het ensemble gaan mee met de hoofdberekening, dat verhoogt toch wat de betrouwbaarheid.

Zondag komen we dan in een rustig zadelgebied terecht. Bij voldoende opklaringen kan het 's ochtends enkele graden vriezen, overdag liggen de maxima rond +3°C. De dauwpunttemperatuur blijft negatief, dus een eventueel sneeuwdek zal nog niet volledig wegsmelten. Dat gebeurt wel in de nacht van zondag op maandag. Dan trekt een regenzone over ons land, mogelijk voorafgegaan door wat smeltende sneeuw. Bij onze noorderburen kan er zelfs wat ijzel vallen. 

Het ensemblegemiddelde van het Europese weermodel voor het weekend van 7 februari: hoge luchtdruk boven Scandinavië, met bij ons een oostelijke wind. (bron: ecmwf via wetterzentrale.de)

Begin volgende week zorgt een depressiekern ten westen van Ierland bij ons voor een zuidwestelijke stroming. Het wordt dan tijdelijk weer regenachtig en zacht, met maxima rond 10°C. In het tweede deel van de week begint de luchtdruk te stijgen boven IJsland en Scandinavië, zowel volgens het Europese als het Amerikaanse weermodel. Boven Scandinavië en westelijk Rusland liggen erg koude luchtmassa's, terwijl het ten zuiden van ons net erg zacht is. De grens tussen beide luchtmassa's komt dicht bij ons te liggen. Ik durf absoluut nog niet te zeggen welke van beide het uiteindelijk zal halen, maar in het ensemble zien we in elk geval de kans op matige vorst en ijsdagen geleidelijk toenemen vanaf het weekend van 6 en 7 februari.

De ensemble-verwachting voor de minima en maxima in de regio Gent: op lange termijn toenemende kans op matige vorst en eventueel ijsdagen, maar ook de zachte opties zijn nog ruim vertegenwoordig. (bron: ecmwf.org)

Grote temperatuursverschillen tussen Vlaanderen en Nederland

In deze winter blijven wat koudere en zachte periodes elkaar afwisselen. Het is de week die komt niet anders. Na wat natte sneeuw hier en daar de voorbije dagen, schakelen we vanaf morgen over op zacht weer. Opvallend is dat de scherpe grens tussen het erg zacht weer bij ons en gevoelig kouder weer boven het midden van Nederland komt te liggen. Tijdens het weekend gaat de temperatuur ook bij ons weer naar beneden en kan er opnieuw winterse neerslag vallen.

Een stilaan vertrouwd beeld deze winter in Vlaanderen: hier en daar een dun laagje sneeuw.

Het koudere weer van de voorbije dagen is veroorzaakt door kleine lagedrukgebiedjes boven en ten zuiden van onze omgeving. Het is een niet-wetenschappelijke vuistregel van mij: kou veroorzaakt door een lagedrukgebied, is vrijwel nooit een lang leven beschoren. Vanavond nadert een frontaal systeem, verbonden aan een depressiekern boven de Noordzee. De eerste neerslag valt in onze omgeving als natte sneeuw bij +1°C, waardoor er de komende nacht hier en daar een papperig sneeuwdekje kan ontstaan. 

Achter het occlusiefront ruimt de wind morgenochtend naar het westnoordwesten, waardoor zachte zeelucht binnenwaait. 's Middags ligt de temperatuur in de regio Gent al rond 5°C. Eerst valt er nog wat regen, later blijft het overwegend droog.

Donderdag keert het front als warmfront op zijn stappen terug. Het blijft zich de hele dag in onze omgeving ophouden, waarbij Vlaanderen in de zachte lucht blijft. Het is de hele dag regenachtig bij maxima rond 12°C. De grens tussen deze zachte lucht en koudere lucht is messcherp en ligt boven Nederland. In het noorden van Nederland liggen de maxima zo'n tien graden lager en zelfs het midden van Nederland haalt amper 4°C. In Noord-Brabant en Zeeland is het met 11°C al een stuk zachter. Het hoeft niet gezegd dat een kleine verschuiving van het front dus grote gevolgen kan hebben voor de temperatuur. Dat zien we in het ensemble van ECMWF, waarin een heel klein deel van de leden de koude lucht laten doordringen tot in Vlaanderen. De kans dat dit gebeurt, ligt rond 10 procent. Met andere woorden: weinig waarschijnlijk, maar niet onmogelijk.

Donderdag waait de wind ten noorden van het front uit het koude oosten en ten zuiden ervan uit het zachte westen. Resultaat: 1°C in Groningen en 11°C in Antwerpen. (bron kaart: ecmwf via windy.com)

Vrijdag zien we op het front diverse golftopjes ontstaan, die eigenlijk aparte depressiekerntjes vormen. Dat maakt het nog wat lastiger om de situatie in te schatten, aangezien rond deze kerntjes de zachte en koudere lucht om elkaar heen beginnen te draaien. Grofweg ziet het er naar uit dat de tweedeling in stand blijft: vrij koud in noordelijke Nederland, met daar maxima rond +1, een oostelijke wind en winterse neerslag, een stuk zachter bij ons met maxima rond 11°C; een westelijke wind en regen. Maar de onzekerheid blijft vrij groot.

Zaterdag wordt het front weggeduwd naar het zuiden en komt ook Vlaanderen in de koudere lucht terecht. Dat gebeurt in de loop van de dag. 's Ochtends ligt het kwik nog rond 7°C, in de namiddag rond 2°C. De regen die er eerst nog valt, gaat over in natte sneeuw en sneeuw. Door de natte ondergrond en de zachte voorgeschiedenis, blijft die sneeuw in westelijk Vlaanderen nauwelijks liggen.

In de nacht van zaterdag op zondag vriest het licht in de regio Gent: zo rond -3°C. Verder naar het oosten kan het matig vriezen. Zondag ligt er een hogedrukwig boven onze omgeving. De maxima liggen rond 5°C. Er is dus geen sprake van doorzettend winterweer.

Na het weekend lijkt er zich een depressiekern te vestigen boven de Noordzee. Het wisselvallige weer blijft dan aanhouden, met soms wat koudere periodes maar vaak ook zacht weer. Aanwijzingen voor structureel winterweer zijn er nog niet.

De kansverdeling voor de minima en maxima voor Gent volgens het ensemble van ECMWF.

Tijdens het weekend opnieuw wat natte sneeuw

 De komende dagen wordt het opnieuw wat kouder, met tijdens het weekend mogelijk opnieuw een tijdelijk nat sneeuwdekje in onze omgeving. De straalstroom ligt vrij zuidelijk en kleine depressiekernen in onze omgeving laten nu en dan tijdelijk wat koudere lucht binnensijpelen, met winterse neerslag tot gevolg. Maar al even snel waait de wind daarna telkens weer van over zee. Een sneeuwdek is dus geen lang leven beschoren.

Een sneeuwdekje zoals vorig weekend, hoort ook de komende dagen weer tot de mogelijkheden.

Een omvangrijke depressiekern zorgde de voorbije dagen soms voor flink wat wind en ligt momenteel voor de Noorse kust. Deze depressie zorgt nu voor zacht (dooi)weer in het zuiden van Noorwegen en opnieuw voor heel wat sneeuw in het midden en noorden van Zweden. De komende dagen vult de hoofdkern ter plaatse op en ontstaan er secundaire kernen in onze omgeving.

Zaterdag ligt er zo'n depressiekern boven het noordwesten van Frankrijk, met een neerslaggebiedje er omheen gekruld. De wind waait bij ons eerst uit het zuiden, om via het oosten naar het noorden te krimpen. De maxima liggen zaterdag rond 4°C. 's Avonds daalt het kwik enkele graden en bereikt de neerslagzone onze omgeving. De meeste neerslag valt in het oosten. In de regio Gent gaat het om regen en mogelijk ook smeltende sneeuw, verder naar het oosten is de kans op (natte) sneeuw groter. In het uiterste westen blijft het mogelijk volledig droog. U merkt het: veel voorbehoud, want dergelijke kleinschalige systeempjes zijn erg moeilijk exact in te schatten, als meteoroloog moet je daar gewoon eerlijk in zijn.

Zondag nadert vanuit het zuiden een nieuwe depressiekern met neerslaggebied, dat iets actiever is dan dat van zaterdag. Zondagavond en in de nacht van zondag op maandag verwacht het Europese weermodel enkele centimeters sneeuw in heel Vlaanderen, bij minima rond het vriespunt. Maandag overdag waait de wind uit de westelijke sector, met maxima rond 4°C. Er vallen dan lokaal nog wat winterse buitjes.

Ook dinsdag blijft het nog aan de koude kant, maar vanaf woensdag stroomt er subtropische lucht naar ons land en wordt het zacht voor de tijd van het jaar.

De eps-verwachting voor de minima en maxima in Gent (bron: ecmwf.org)

Nordic skating op Hjälmaren (16 januari 2021)

Prachtige beelden van een nordic skating-tocht op Hjälmaren, nabij de stad Örebrö,. Zet zeker het geluid aan, dan hoor je de heerlijke zangerige tonen van natuurijs. De hoge tonen verraden dat het ijs niet erg dik was. De veiligheidsuitrusting is dus geen overbodige luxe.

(beeld: Gunnar Le Grand)

Lucht van over zee ruimt sneeuwdek op

De sneeuwdag van gisteren was het voorlopige "hoogtepunt" van de winter 2020-2021. Voor de omgeving van Drongen was de sneeuwval perfect getimed. Na een paar uur aanhoudende sneeuwval bij -0,5°C kon je in de namiddag en vroege avond een mooie sneeuwwandeling maken. Toen het donker werd, stopte het met sneeuwen en 's nachts is het beginnen te dooien. Voorlopig maakt de winter niet meteen plannen om terug te keren.

De neerslagzone zorgde in Drongen voor een sneeuwdekje van een drietal centimeter.

De sneeuwzone van gisteren was verbonden aan een Atlantische depressiekern nabij Schotland. Achter de sneeuwzone, een occlusiefront, is de wind van het zuiden naar het noordwesten geruimd. De vrij koude landlucht maakte daardoor plaats voor zachtere zeelucht. Vandaag zondag staat er in onze omgeving een westelijke stroming. Het Azorenhoog heeft zich uitgebreid over Spanje en Frankrijk en duwt regenzones tijdelijk weg. Dat is ook morgen maandag nog het geval. De isobaren komen wel dichter tegen elkaar te liggen, waardoor de zuidwestelijke wind in kracht toeneemt. De maxima liggen vandaag en morgen in onze omgeving rond 6°C.

Dinsdag trekt in de zuidwestelijke stroming een actief warmfront mee. Er wordt 5 tot 10 mm regen verwacht. De aangevoerde luchtmassa is subtropisch, waardoor het kwik kan oplopen tot 11°C. De wintergrens trekt zich terug tot het noorden van Scandinavië en het oosten van Europa.

Dinsdag trekt een actief warmfront over ons land en komen we in erg zachte, subtropische lucht terecht. (bron kaart: UK MetOffice)

Woensdag komt er in deze situatie weinig verandering. Er is veel bewolking, er valt nu en dan regen (minder dan op dinsdag) en de maxima liggen rond 11°C. De wind waait matig tot vrij krachtig uit het zuidwesten. 

Donderdag ligt er een depressiekern boven de Britse Eilanden. Die zorgt voor een zuidwesterstorm op de zuidelijke Noordzee en een vrij krachtige wind bij ons. Het wordt iets minder zacht dan de vorige dagen, met maxima rond 9°C. Dat komt omdat de straalstroom wat meer naar het zuiden zakt. De zuidwestenwind voert bij ons niet langer subtropische, maar wel getransformeerde polaire lucht aan.

Vrijdag verplaatst de depressiekern zich naar de Noorse kust. Bij ons is het dan licht wisselvallig met maxima rond 7°C. Winterweer vinden we dan terug in het noorden en midden van Scandinavië, waar ijskoude lucht uit Siberië wordt aangevoerd. Oost-Europa daarentegen wordt overspoeld door zachte zeelucht. 

Winterweer vinden we vrijdag alleen nog terug in midden- en noord-Scandinavië. Oost-Europa loopt vol zachte zeelucht. (kaart: temperatuur op 850 hPa, ecmwf via wetterzentrale.de)

Tijdens het weekend blijft de straalstroom ten zuiden van ons lopen (en zachte lucht naar Oost-Europa sturen). De hoofddepressie nabij Schotland produceert enkele secundaire depressiekernen boven onze omgeving. Als die kerntjes ten zuiden van ons langstrekken, kunnen ze mogelijk weer wat winterse neerslag produceren, maar dat is nog moeilijk in te schatten. Hetzelfde geldt voor de temperatuur. Trekken de kerntjes ten zuiden, dan liggen de maxima rond 3°C. Volgen ze een meer noordelijke koers, dan kan het kwik tot dicht tegen de 10°C liggen. 

Kans op sneeuw, later weer zachter

 Morgen donderdag en zaterdag zien we mogelijk wat sneeuwvlokken dwarrelen in het laagland en zelfs een tijdelijk sneeuwdekje is niet ondenkbaar. Helaas is dit niet de opmaat naar een periode met echt winterweer. Na het weekend neemt een westelijke stroming het heft in handen. Een blokkade op de Oceaan komt te veel naar het westen te liggen. De kans dat alles nog goed komt te liggen voor een langdurig koude periode, lijkt niet groot. Gelukkig kunnen in de weerkunde de kaarten soms snel keren.

Het Europese weermodel berekent (voorlopig!) een sneeuwdek van 6 cm op zaterdag in delen van West- en Oost-Vlaanderen. Ook morgen kan er al wat sneeuw vallen. (bron: ecmwf.org)

Morgen donderdag trekt een kleine depressiekern over het noorden van Frankrijk. In combinatie met een krachtig hogedrukgebied boven Scandinavië, zorgt dat bij ons voor een oostelijke wind. Het front van deze depressie vormt de scheiding tussen zachte lucht ten zuiden en koudere lucht ten noorden. Het ziet er naar uit dat de neerslagzone boven Vlaanderen komt te liggen, waarbij we nipt in de koude lucht blijven. Dat betekent dat de neerslag meest waarschijnlijk zal vallen als (natte) sneeuw. Het luistert allemaal heel erg nauw. Een kleine verschuiving van de kern naar het zuiden kan betekenen dat het uiteindelijk bij ons droog blijft. Komt de kern iets meer ten noorden uit, dan komen in de zachte lucht terecht en valt er regen. We moeten de situatie morgen dus op de voet opvolgen, maar de kans dat er een nat sneeuwdek komt te liggen in de regio Gent, is zeker aanwezig.

De situatie voor morgen toont aan dat het op details aankomt: het front iets meer naar het zuiden en het blijft droog, iets meer naar het noorden en er valt regen in plaats van sneeuw. (bron kaart UK MetOffice)

Het Scandinavische hogedrukgebied zakt naar het zuiden en komt vrijdag boven onze omgeving te liggen. Dat betekent dat het vrijdagochtend licht vriest. Vrijdag overdag blijft het droog, bij maxima rond 2°C. In de nacht van vrijdag op zaterdag bevinden we ons nog altijd onder de hogedrukkern. Ook dan vriest het 's nachts licht. Vanuit het zuidwesten nadert er zaterdag een frontaal systeem, verbonden aan een depressiekern boven de Britse Eilanden. De wind draait naar het zuiden en in eerste instantie blijft het nog koud. s' Middags ligt de temperatuur nog altijd rond of iets onder het vriespunt. Als de neerslagzone ons bereikt, begint het te sneeuwen. Die sneeuw blijft liggen. Volgens het Europese model ligt er zaterdag in de regio Gent uiteindelijk 6 cm sneeuw, al moeten we zo ver op voorhand uiteraard nog altijd een slag om de arm houden. Om de onzekerheid te illustreren: het Britse UKMO-model houdt de neerslagzone zaterdag nog ver uit de buurt en laat ons veel langer onder de hogedrukinvloed blijven.

Als er een sneeuwdek ontstaat, lijkt dat niet lang te overleven. In de nacht van zaterdag op zondag overspoelt veel zachtere zeelucht Vlaanderen en op zondag is er van winterweer niet veel meer te bespeuren, met maxima al rond 6°C. Het ensemble laat niet veel ruimte voor de koudere oplossingen.

Begin volgende week komen we dan in een strakke zuidwestelijke stroming terecht. De polaire straalstroom blijft wel ten zuiden van onze omgeving liggen. Extreem zacht weer blijft daardoor uit, maar de kans op echt winterweer is ook klein. Waarschijnlijk krijgen we wisselvallig weer met maxima tussen 6 en 9°C en minima meestal rond 3°C.

Toestand in Zweden

Gisteren trok een ongeziene sneeuwstorm over midden en noord-Zweden. Aan de kust van de provincie Västernorrland stond een storm (9 Bft) en viel er tot 70 cm verse sneeuw. Dat heeft daar tijdelijk een einde gemaakt aan de schaatsmogelijkheden. Alle dichtgevroren meren liggen er nu onder een dik pak sneeuw. De ijsclubs staan voor een erg moeilijke taak om er de geveegde banen opnieuw open te krijgen. De winter blijft daar wel aanhouden, met de komende dagen vaak temperaturen onder de -20°C.

De tractor met sneeuwruimer van ijsclub Tavelsjö AIK sneeuwde gisteren volledig in. De ijsbaan is uiteraard tijdelijk gesloten. (foto: Mattias Bornerberg)

Vanaf woensdag weer kouder na zachter intermezzo

 Het voorbije weekend hebben we er op koude-vlak ongeveer alles uitgeperst wat er uit te halen was. De opklaringen zaten mee, waardoor ik in Drongen zaterdag een minimum van -4,0° kon noteren. Ook in de nacht van zaterdag op zondag brak het wolkendek geregeld open, met een minimum van -3,4°C. Zaterdag kon ik daardoor zowaar de eerste hellmanpunten (koudegetal) noteren: 1,1. Vandaag zondag zaten er helaas geen helmannpunten in. De komende dagen wordt het tijdelijk wat zachter, maar vanaf de tweede helft van de komende week wordt het spannend op de weerkaarten.

De heldere nachten zorgden voor ijs op de sloten in Drongen.

Een uitloper van het Azorenhoog zorgde bij ons vandaag voor het erg rustige weer. Die uitloper zakt in elkaar, waardoor we vannacht in een stilaan sterkere zuidwestelijke tot westelijke stroming terecht komen. Daardoor koelt het niet meer zo sterk af, met vannacht minima in westelijk Vlaanderen rond 1°C. Morgen maandag voert de strakke zuidwestelijke wind zachtere lucht aan, met een middagtemperatuur rond 6°C. 's Avonds loopt de temperatuur nog wat verder op. Overdag valt er nu en dan een beetje regen, 's avonds bereikt een actievere neerslagzone onze omgeving. 

Op de hoogste toppen van de Ardennen schommelt het kwik morgennamiddag rond het vriespunt en valt er nu en dan wat sneeuw of natte sneeuw. De regenzone zorgt er 's avonds en 's nachts voor regen in de valleien, maar op de hoogste toppen kan er nog behoorlijk wat sneeuw bijvallen bij een temperatuur rond 0 graden. 

Dinsdag bevinden we ons nog altijd in een strakke westelijke stroming. In het Gentse valt er nu en dan regen, bij maxima rond 8 à 9°C. Na de passage van een koufront draait de wind naar het noordwesten en koelt het weer enkele graden af. Op de hoogste toppen van de Ardennen dooit het dinsdag licht, tot aan de passage van het koufront. Dan duikt de temperatuur opnieuw onder het vriespunt en valt er weer wat sneeuw.

Scandinavisch hogedrukgebied

Woensdag zien we een belangrijke ontwikkeling op de weerkaarten. Wij bevinden ons op de noordoostelijke flank van het Azorenhoog, met een noordwestelijke wind. Boven het noorden van Scandinavië stijgt de luchtdruk sterk. Daartussen zit, boven de Oostzee, een lagedrukgebied ingekneld. De noordwestelijke stroming zorgt opnieuw voor een nipte ijsdag op de hoogste toppen van de Ardennen, waar het sneeuwdek zich dus handhaaft. In westelijk Vlaanderen liggen de maxima rond +5°C. Een warmfront blijft slepen langs de Franse grens en zorgt daar voor wat regen. 

Donderdg ligt er een hogedrukgebied boven Zweden (bron: ecmwf via wetterzentrale.de)

Donderdag ligt er een stevig hogedrukgebied (1030 hPa) boven Zweden. Aan de oostelijke flank van deze anticycloon zakken koude bovenluchten naar het zuidwesten af. We zitten dan op een termijn van 96 uur ver. Dat wordt voor de vorming van een blokkade al vrij kritiek. Dat zien we al in de weermodellen. Het Britse UKMO-model laat de wind bij ons nog uit het westnoordwesten waaien. Het Europese weermodel voorziet momenteel voor donderdag een zwakke oostelijke wind boven Vlaanderen. Bij het Britse model loopt het kwik donderdag nog op tot 4 à 5°C, het Europese model houdt het op +2°C, met in de namiddag invallende vorst vanaf het oosten. Een neerslagzone zou daarbij vlak ten zuiden van ons land blijven. 

Nog volgens de hoofdberekening van het Europese model maakt het Scandinavische hogedrukgebied vrijdag contact met het Azorenhoog. De wind blijft dan uit het noordoosten tot oosten waaien. De minima liggen in Vlaanderen rond -3°C, de maxima rond +1°C. Het blijft de hele dag droog. In de hoge Ardennen kan het boven het sneeuwdek 's ochtends streng (-10° en lager) tot zeer streng (-15°C of lager) vriezen. De maxima liggen daar dan rond -3°C.

Of dit de opmaat is naar nog kouder weer, zal de komende dagen duidelijk moeten worden. De hoofdberekening van het Europese model laat ons vrij snel weer in een westelijke en dus zachtere stroming terecht komen. Eerst maar eens afwachten hoe de blokkade zich vanaf donderdag zal ontwikkelen.

Veel sneeuw in de Ardennen, mogelijk kouder op langere termijn

 In de Hoge Venen ligt inmiddels rond de 40 cm sneeuw. Ook elders in de Ardennen ligt er een flinke vracht, want de sneeuwgrens is in de loop van de week gezakt van 500 meter naar 100 à 200 meter. In de lagere delen van de Ardennen krijgt de sneeuw het na het weekend moeilijk, maar op de hoogste toppen wordt er nauwelijks dooi verwacht. Daar kan het sneeuwdek de komende week mogelijk aandikken tot een halve meter. Ook in Vlaanderen lijkt het, na een zachtere periode begin volgende week, mogelijk weer wat kouder te worden. Winterweer is niet écht ver uit de buurt.

In de Hoge Venen ligt bijna 40 cm sneeuw (bron: webcam KMI)

De sneeuwval in de Ardennen van vandaag wordt veroorzaakt door een occlusiefront verbonden aan een lagedrukgebied boven de zuidelijke Oostzee. In Vlaanderen zorgt dit lagedrukgebied voor een noordwestelijke tot noordelijke stroming, met vooral langs de Nederlandse grens enkele winterse buien. Omdat de wind van over zee komt, ligt de temperatuur in het laagland enkele graden boven het vriespunt.

Vanaf vannacht komen we in een zadelgebied terecht. De wind valt weg. Als het voldoende opklaart, kan het enkele graden vriezen. Lage wolkenvelden doen de temperatuur hier en daar wel weer oplopen vannacht.

Ook morgen en zondag bevinden we ons in dit zadelgebied, met erg rustig maar soms grijs weer. De maxima liggen morgen zaterdag ook in Vlaanderen rond of iets boven het vriespunt, maar of het de nacht van zaterdag op zondag afkoelt, is nog maar de vraag. Lage bewolking zorgt ervoor dat het kwik op veel plaatsen nauwelijks daalt. Onder brede opklaringen kan het wel licht vriezen. Zondag blijft het waarschijnlijk erg lang grijs, bij maxima rond 2 à 3°C.

Vanaf maandag zien we het hogedrukgebied van de Azoren zich uitbreiden naar onze regio. Door de hogedrukinvloed blijft het droog, maar op de noordelijke flank van de anticycloon komen we wel in een westelijke stroming terecht. Die voert wat zachtere zeelucht aan. De maxima lopen in Vlaanderen op tot 6°C op maandag en 8°C op dinsdag. 's Nachts vriest het dan niet in Vlaanderen. Op de hoogste toppen van de Ardennen zijn de maxima licht positief, 's nachts blijft het daar licht vriezen.

De hoofdberekening van het Europese model laat volgende week koude bovenluchten doordringen tot onze omgeving. (bron kaart: ecmwf via wetterzentrale.de)

Vanaf woensdag zijn de ontwikkelingen vrij onzeker. De hoofdberekening van het Europese weermodel laat een hogedrukkern ontstaan boven Scandinavië en een depressie boven het noordoosten van Frankrijk. In dat geval kunnen koude bovenluchten doordringen tot onze omgeving en krijgen we een vleugje echter winter, met 's nachts matige vorst en maxima rond het vriespunt. In het ensemble krijgt deze berekening niet al te veel steun; het gemiddelde ligt daardoor een stuk hoger. Extreem zachte berekeningen vinden we niet terug in het ensemble.

De eps-verwachting voor de temperatuur in Gent: onzeker vanaf woensdag, met de hoofdberekening als één van de koudste oplossingen (bron: ecmwf.org)

Eindelijk winter in midden-Zweden

 In mijn tweede thuis in Medelpad, in het midden van Zweden, is het eindelijk winter. In Vike, een weerstation op enkele kilometer van mijn huis en aan de oever van hetzelfde meer als mijn huis, daalde het kwik deze ochtend tot -20,1°C. Dat is meteen ook kouder dan het er in heel 2020 ooit was. In Vlaanderen niets van dat alles. Het was de voorbije dagen wel kouder dan normaal, maar met maxima rond +3°C, minima rond +1°C en nu en dan wat regen, was er van echt winterweer geen sprake. Dit weertype blijft nog een paar dagen aanhouden, daarna lijkt het opnieuw zachter te worden.

De temperatuur de voorbije 24 uur in Vike, in het Zweedse landschap Medelpad.

De komende dagen verandert er wat op de weerkaarten. De hogedrukgordel ten noorden van ons land wordt doorbroken en splitst zich op in een kern ten zuiden van Groenland en een kern boven het westen van Rusland. Wij komen vanaf overmorgen in een zadelgebied terecht, met nog altijd wat kouder weer dan normaal (maar dus geen echt winterweer). Donderdag valt er alweer regen bij +3°C in de regio Gent. Meer naar het oosten is de kans op natte sneeuw groter.

Vanaf het weekend zakt de Groenlandse hogedrukcel weg naar het zuiden en na het weekend komen we stilaan in een westelijke stroming terecht. Vanaf maandag zien we de temperatuur flink stijgen, met maxima rond 8°C en minima rond 2 à 3°C. De kans op vorst tijdens de nachten wordt dan kleiner.

Het eps-meteogram voor Drongen (bron: ecmwf.org)

Boven Scandinavië en het westen van Rusland handhaaft het winterweer zich wel. Dat kan gunstig zijn als de wind later deze winter nog eens naar het noordoosten zou draaien. Voorlopig zijn er nog geen aanwijzingen dat dit ook zal gebeuren.

Winterkou sijpelt heel langzaam binnen

 Ik wens jullie allemaal een gezond en sportief 2021. Een jaar waarin we hopelijk snel weer volop kunnen sporten op geopende ijsbanen en waarin we zorgeloos kunnen reizen naar regio's met veel natuurijs.

Het jaar 2021 begint weerkundig gezien kouder dan normaal, zonder dat dit leidt tot noemenswaardig winterweer in de Lage Landen. In Drongen vroor het vannacht lichtjes in de thermometerhut (-0,6°C), maar in de vroege uurtjes nam de bewolking toe, steeg het kwik tot boven het vriespunt en vielen er enkele regenbuitjes. Met winterweer heeft dat voorlopig allemaal weinig te maken.

Nochtans zien de weerkaarten er op zich winters uit (zie vorige bijdrage). Een hogedrukrug van de Azoren tot IJsland snijdt de weg af van zachte zeelucht. In een trog boven West-Europa liggen enkele ondiepe grondkernen. Eentje daarvan lag gisteren vlak ten zuiden van ons land. Het neerslaggebied trok van zuidoost naar noordwest met verse sneeuw over de Ardennen. Aan de kust waaide de wind compleet anders en trokken enkele Noordzeebuien vanuit het noordnoordwesten het land op. In de omgeving van Gent bleef het zo goed als droog, bij maxima rond 5°C.

Bij deze kaart voor maandag verwacht je koud winterweer, met een stevige noordooster. In de praktijk valt dit voor westelijk Vlaanderen erg tegen: grijs met wat lichte regen en licht positieve temperaturen. (bron kaart: ecmwf via wetterzentrale.de)

De komende dagen kantelt de hogedrukrug naar het noordoosten. Er komt daardoor een hogedrukgebied te liggen boven Scandinavië en een lagedrukkern nabij de baai van Genua. In principe is dat de ideale situatie om bij ons voor koud winterweer te zorgen, maar alweer speelt de veel te zachte voorgeschiedenis ons parten. Een neerslagzone trekt vanaf zondagnamiddag over ons land en zorgt in de Ardennen voor wat extra sneeuw, maar in westelijke Vlaanderen is het te zacht. Als de verzwakkende neerslagzone daar zondagavond toekomt, zorgt ze voor wat regen of motregen. Ook maandag valt er over Vlaanderen nu en dan wat lichte regen of motregen. Dat alles bij een nachttemperatuur tussen 0 en 1°C en maxima rond +3°C. Tijdens een goed getimede opklaring kan het licht vriezen, maar dan valt er uiteraard geen neerslag.

Eén van de oorzaken van het uitblijven van echte winterkou: op het sneeuwdekkaartje van ecmwf zie je hoe de noordoostenwind zachte lucht van over de Oostzee aanvoert. Het zeewater is er uitzonderlijk warm voor de tijd van het jaar. (bron: ecmwf.org)

Ook woensdag zien we een volledig geblokkeerd stromingspatroon, met hogedrukkernen ten zuiden van Groenland, boven de Britse Eilanden en boven Scandinavië. Bij ons zit er in de wind een noordelijke component, waardoor er zachte zeelucht binnensijpelt. We krijgen dan in het Gentse minima rond of iets onder het vriespunt en maxima rond +3°C. Er kan een winters buitje vallen, maar een sneeuwdek is weinig waarschijnlijk. Ook de vorming van natuurijs blijft uit.

Vanaf het tweede deel van volgende week ontstaat er opnieuw een hogedrukrug van de Azoren tot Groenland. Er verandert dus weinig aan het weerbeeld. Het is iets kouder dan normaal, met 's nachts lichte vorst en maxima rond 3°C. Nu en dan valt er wat winterse neerslag en als alles meezit, kan er ook in de westelijke helft van Vlaanderen nu en dan wat sneeuw vallen, met een tijdelijk sneeuwdek. In de oostelijke helft van Vlaanderen wordt die kans stilaan wat groter. 

De eps-verwachting van ecmwf voor de minima en maxima in de omgeving van Gent (bron: ecmwf.org)

Een echte verzachting staat momenteel nog niet in de verwachting, zodat we nog altijd met wat hoop  de langere termijn kunnen afwachten.

Kouder in Scandinavië

In grote delen van Scandinavië was het tot nu toe veel te zacht voor de tijd van het jaar. Daar komt nu verandering in. Onder de hogedrukkern boven Zweden en Noorwegen koelt het behoorlijk af. In het noorden en midden van Zweden komt het kwik de komende tien dagen niet meer boven het vriespunt. De minima dalen richting -20°C, lokaal zelfs nog lager. Overdag ligt het kwik op de meeste plaatsen in het noorden en midden van Zweden tussen -5 en -10°C. Eindelijk kan de ijsvloer er dus stevig aandikken.Goed nieuws voor bekende schaatsplekken als Tavelsjö en Falun, waar men dan eindelijk werk kan beginnen maken van de geveegde banen. Het meer van Tavelsjö lag op oudejaarsavond nog deels open, wat een ongeziene situatie. Deze nieuwjaarsochtend was het meer eindelijk volledig toegevroren.

Ook in het zuiden van Zweden is het vanaf zondag winters. In Hagfors (Värmland) zakt het kwik vanaf zondag onder nul, om er minstens een week niet meer boven te komen. Overdag ligt het kwik tussen -3 en -6°C, 's nacht rond -10°C of lokaal lager. In de loop van volgende week zullen er in deze regio dus uitstekende schaatsmogelijkheden zijn (*). Nu en dan kan er wel wat sneeuw vallen.

Eindelijk volop winter in Zweden, volgende week van noord tot zuid. (foto: webcam Icehotel Jukkasjärvi via webbkameror.se)

In het uiterste zuiden (regio Skåne) blijft het kwik de komende tien dagen rond het vriespunt hangen. Met hooguit wat lichte vorst tijdens de nachten, is daar van schaatsijs nog geen sprake.

(*) Alleen voor wie in al in Zweden verblijft. Afreizen naar Zweden wordt door de corona-pandemie ten sterkste afgeraden, hou er ook rekening mee dat de grens tussen Denemarken en Zweden gesloten is.