vrijdag 21 juni 2013

Doen de weermensen hun werk niet goed?

Gaan weerbureaus en -instituten over de schreef in hun berichtgeving? Vooral in Nederland is daarover de voorbije dagen nogal wat commotie ontstaan. Meer nog dan bij ons, is de "weermarkt" er verkaveld in een aantal grote en kleinere commerciële weerbureaus. Die hebben er belang bij dat hun naam over de tongen gaat. Een persbericht over een nakend temperatuurrecord of een dreigende onweerssituatie is dan snel verstuurd. Soms te snel, zo blijkt, want de nuance gaat daarbij vaak verloren en dat is geen goede zaak voor de reputatie en het imago van de meteorologie.

Vooral een mededeling van het Nederlandse weerbureau MeteoConsult over een mogelijk temperatuurrecord deed nogal wat stof opwaaien bij onze noorderburen. Opmerkelijk, want dit weerbedrijf heeft een uitstekende reputatie en plaatst vaak perfect onderbouwde nieuwsberichten op haar website. Op basis van de modeluitvoer, was het weerbureau tot de conclusie gekomen dat het mogelijk was dat op woensdag 19 juni het absolute temperatuurrecord voor Nederland (38,6°C in Warnsveld) zou worden verbroken. Het verstuurde daarrond op maandag ook een persbericht. Wie de moeite doet om het bericht van de maandag tot op het einde te lezen, ziet daar al een aantal "mitsen en maren" vermeld staan die roet in het eten konden gooien. (Voor alle duidelijkheid: die nuances stonden weldegelijk al in het oorspronkelijke artikel op maandag en zijn niet achteraf ter verschoning toegevoegd, zo blijkt duidelijk uit het internet-cachegeheugen van de tekst.) Maar die nuances blijven natuurlijk minder hangen bij pers en publiek dan het mogelijke record. Als dat record er dan bij lange na niet komt, zit het spel uiteraard op de wagen.

Het inspireerde columnist Rob Schouten in Trouw tot een column waarin hij de weermannen en -vrouwen zwaar op de korrel neemt en de weerberichten verwijt dat ze aan "casino"-berichtgeving doen. Er zit een kern van waarheid in zijn tekst, maar de goeden moeten het met de slechten ontgelden. Zo schoot de column bij NOS-weerman en meteoroloog Peter Kuipers Munneke duidelijk in het verkeerde keelgat. Begrijpelijk, want precies Kuipers Munneke nuanceerde op voorhand al de berichten over het mogelijke record. Hij was trouwens lang niet de enige.

"Zaai maar paniek!"
Ook in Vlaanderen haalde een ongenuanceerd weerbericht deze week de nieuwssites. Zo maakte de populaire website hln.be zijn lezers dinsdag bang met het artikel "Superstorm op komst", meer bepaald een "superstorm met Pukkelpop-allures". Dit artikel was de hele dinsdagochtend het kopstuk van de site en is trouwens wél achteraf aangepast, want oorspronkelijk stond er een foto bij van de ravage op het festivalterrein van Pukkelpop, wat het hele artikel nog wat dramatischer maakte. Die foto is ondertussen vervangen door een neutraler beeld van een dreigende wolkenlucht. Het lijkt in het artikel alsof weervrouw Jill Peeters die "superstorm" aankondigt, maar het is alleen een foute interpretatie van de journalist, zoals Peeters tot vervelens toe achteraf heeft moeten uitleggen. De "kans op een supercel" (een bepaalde vorm van onweer) van Jill Peeters, werd vermalen in de journalistieke molen tot een superstorm die op komst was.

Ook Frank De Boosere schoot enkele weken geleden - voor zijn doen - flink uit zijn sloffen in het programma Nieuwe Feiten op Radio 1, naar aanleiding van persberichten over "de koudste zomer in 200 jaar." Ook hij verweet de media dat ze het sensationele weernieuws klakkeloos van elkaar overnemen, zonder de moeite te doen om het te verifiëren: "Bel vooral niet naar de weerman die dat bericht kan ontkrachten (...) Nee, zaai maar paniek!"

Het dubieuze gevolg is dat ondertussen het beeld ontstaat dat weerkundigen met elkaar in de clinch gaan, terwijl ze het vaak gewoon eens zijn met elkaar, maar reageren op de interpretaties in de media.
Willen we de geloofwaardigheid van de meteorologie en de weerberichtgeving behouden, dan moeten weerkundigen en media beiden hun verantwoordelijkheid opnemen. Denk na voor je dat sensationele persbericht de deur uitstuurt. Leg zelf voldoende de nadruk op alle nuances en onzekerheden. En journalisten: speel niet zelf voor weerman, verdraai de woorden van de weerkundigen niet en ga te rade bij specialisten als het zoveelste sensationele onzin-weerbericht opduikt op het internet.