Onzekere eerste dagen, vanaf woensdag koudere noordoostenwind

De lang verwachte afkoeling is vannacht begonnen. Het gaat alles behalve om een spectaculaire winterinval. De koude sijpelt stilletjes binnen en heel wat details kunnen nog roet in het eten gooien. Het Europese weermodel perst er op de langere termijn wel koude weerkaarten én een koud ensemble uit, maar laat ons eerst even afwachten wat er ons de komende dagen te wachten staat en of het wel zo ver komt.

De T2m-pluim voor De Bilt: let op de onzekerheid voor zondag- en maandagochtend: zowel matige vorst als licht positieve temperaturen zijn nog mogelijk. (bron grafiek: knmi.nl)

Om de afkoeling van de komende dagen goed in te schatten, is het nodig om over te stappen van de globale naar de regionale weermodellen. Die rekenen fijnmaziger en kunnen de details van de grenslaag in principe beter inschatten, zeker in situaties met weinig drukgradiënt en bijgevolg weinig stroming. In principe, want op details als lage bewolking en mist bijten ook deze modellen nog geregeld hun tanden stuk, met grote gevolgen voor het uiteindelijke weerbeeld. Maar het blijft een feit: voor het inschatten van bijvoorbeeld de minimum- en maximumtemperatuur zijn deze regionale modellen vaak veel beter dan de grofmazerige globale modellen. Daarom moet de eps-pluim van de 2 meter-temperatuur altijd met de nodige omzichtigheid geïnterpreteerd worden.

Tussen een opbouwende wig van het Azorenhoog en een depressiekern boven Polen, ruimt de wind vandaag naar de noordelijke sector. Op dit ogenblik trekt een occlusie over onze regio, later gevolgd door een koufront en enkele buienlijnen. Het kwik stijgt vandaag nauwelijks of niet, met maxima rond 5°C. Er vallen geregeld buien, die meer en meer een winters karakter kunnen krijgen. Vanavond en het eerste deel van de nacht zijn er opklaringen en daalt het kwik richting vriespunt. De buien sterven uit. Later vannacht zou er vanuit het westen meer bewolking komen binnendrijven, waardoor de minima in de regio Gent net boven het vriespunt blijven. Blijven de wolken wat langer uit, dan is een graadje vorst mogelijk.

Morgen trekt een mobiele wig van west naar oost over onze regio. Het is droog, maar er blijft veel bewolking hangen. De maxima liggen in de regio Gent rond +3°C. De nacht van morgen op zaterdag is het wisselend bewolkt. In combinatie met de vrij koude luchtmassa waarin we ons bevinden, zou dat toch wat lichte vorst moeten opleveren, met in onze regio minima tussen -1 en -3°C.

Zaterdag heeft de hogedrukwig zich afgesplitst tot een aparte hogedrukkern die post vat boven Centraal- en Oost-Europa. Een ondiepe depressiekern ligt boven Ierland. Een paar dagen geleden zag het er nog naar uit dat deze kern ten zuiden van ons zou doortrekken, maar waarschijnlijk vult de kern al eerder compleet op. Het blijft ook zaterdag bewolkt, met mogelijk een beetje neerslag. Bij een zuidoostenwind, maxima rond +3°C en een dauwpunt rond -3°C kunnen dat een paar vlokjes sneeuw zijn, maar een sneeuwdek van betekenis levert dat uiteraard niet op in onze omgeving (in de Hoge Venen kan er de komende dagen wel een sneeuwdekje van een centimeter of 5 ontstaan).

In situaties met weinig gradiënt zijn de details zoals gezegd moeilijk in te schatten. Voor zondag zijn de meningen al erg verdeeld. Het Britse UKMO-model verwacht bij ons een oostenwindje en dus vrij koud  weer met maxima rond +1°C. Het Amerikaanse weermodel verwacht een zuidwestenwindje en dus aanvoer van wat zachtere zeelucht, met maxima rond +4°C. ECMWF laat de wind zwak uit het noordnoordoosten waaien, met maxima rond +3°C. Alle mogelijke windrichtingen komen dus aan bod.
Ook over de minimumtemperatuur bestaat er zondag nog erg veel onzekerheid. De pluim waaiert voor de regio Gent uit van +3°C tot -6°C. Momenteel durf ik nog niet te zeggen welk scenario de meeste kans maakt.

Ook maandag blijven we nog in een zadelgebied met weinig gradiënt en grote onzekerheid qua temperatuur, al kiest de eps-pluim toch iets duidelijker voor de koude opties, met 80 procent kans op vorst en een gemiddelde voor de minimumtemperatuur van -5°C (maar dus ook nog altijd 20 procent kans dat het maandagochtend niét vriest).

Vanaf woensdag kiest de operationele berekening van ECMWF dan voor een duidelijke winterse setting. Geen gebied meer met weinig gradiënt bij ons, maar lagedrukgebieden boven Frankrijk en de Middellandse Zee en bij ons dus een duidelijke oostenwind met koude bovenluchten. Nog later zou er dan volgens deze berekening ook een hogedrukgebied komen in de omgeving van IJsland en/of Scandinavië: een klassieke winterse setting. Het spreekt voor zich dat we deze ontwikkeling nog met de nodige korrels zout moeten nemen. Positief is wel dat ook het Amerikaanse weermodel deze ochtend meegaat met deze ontwikkeling. Het Duitse ICON-model, dat toch ook vrij goed scoort, is terughoudender en komt voor de tweede helft van volgende week met totaal andere kaarten, met een lagedrukgebied nabij IJsland en een westelijke stroming in onze omgeving.

Het eps voor de regio Gent voor de wind en de minima en maxima: vanaf woensdag berekent ECMWF overduidelijk een noordoostenwind. De kans op ijsdagen en koude nachten neemt dan toe.

Natuurijs

Of er de komende dagen al natuurijs ontstaat, is dus voorlopig nog moeilijk in te schatten. Vanaf dinsdag lijkt die kans veel groter te worden. De ijspluim voor het zuiden van Nederland (bron: winterplaza.nl)  laat nu wel een erg duidelijk signaal zien, met een gemiddelde dat tegen volgend weekend (26-27 januari) oploopt naar 7 à 8 cm voor water van 1 meter diep. Deze pluim is soms wat voortvarend, maar ze biedt zeker en vast hoop. Afwachten maar!

De "ijspluim" voor het zuiden van Nederland laat nu een erg duidelijk signaal zien. (bron: winterplaza.nl)