Vanaf 2de Kerstdag wat minder zacht

Nog altijd gloort er weinig hoop aan de horizon voor natuurijsliefhebbers. Tot en met woensdag (Kerstavond) hebben we te maken met een strakke westcirculatie, die zachte lucht naar onze omgeving voert. Maandag en dinsdag ligt het kwik in Vlaanderen dag en nacht boven de +10°C.

Vanaf Kerstdag ruimt de wind naar het noordwesten. Het wordt dan minder zacht, maar zeker nog niet echt koud. Vanaf tweede Kerstdag kan het 's nachts een graadje vriezen en valt er misschien wel een winterse bui, maar écht winterweer zit nog altijd niet in de verwachting. De kans dat we de komende drie weken op het natuurijs staan, grenst voorlopig nog vrijwel aan nul.

De jongste uitvoer van de maandverwachting van ECMWF laat het wat koudere intermezzo rond Nieuwjaar trouwens niet lang duren. Het ensemblegemiddelde ligt vanaf Driekoningen alweer duidelijk boven normaal. Gelukkig moeten we de waarde van die maandverwachting voorlopig nog niet al te hoog inschatten.

De pluimverwachting: geleidelijk minder zacht met vanaf 2de Kerst kans op nachtvorst, maar een echte vorstperiode is nog niet in zicht. (Bron: Weerplaza.nl)

Nog geen winter in zicht

Voorlopig maakt de winter in onze contreien nog altijd weinig of geen kans. De westcirculatie blijft de komende dagen op volle toeren draaien boven onze omgeving. Dat betekent dat het wisselvallige en soms winderige weer waarschijnlijk nog een dag of 10 blijft voortduren. Het is meestal zacht, maar niet extreem zacht. De aangevoerde lucht is overwegend maritiem polair van oorsprong. Het "polaire" aspect zorgt voor vrij koude bovenluchten, het "maritieme" aspect zorgt ervoor dat die lucht in de onderste lagen toch behoorlijk wordt opgewarmd. Alleen als we tijdelijk in de warme sector van een frontaal systeem vertoeven, kan het kwik hoog oplopen. Dat is bijvoorbeeld donderdag het geval.

Vandaag wordt ons weer gegangmaakt door het hogedrukgebied van de Azoren en een depressie voor de Noorse kust. Op grotere hoogte is de lucht relatief koud, waardoor het kwik deze middag blijft steken bij een graad of 7. Komende nacht zorgt een mobiele wig nog voor rustig weer. Bij voldoende opklaringen vriest het licht aan de grond. De rust is maar van korte duur. Vanuit het westen nadert een frontaal systeem, verbonden aan een depressiekern boven IJsland. In de loop van de ochtend trekt het warmfront al over het westen van ons land. In de warme sector loopt de temperatuur snel op en het kwik blijft ook na zonsondergang nog doorstijgen. Rond middernacht is het 12°C, donderdagochtend zelfs 13°C. Dat alles bij veel bewolking, geregeld regen en een meer dan stevige zuidelijke wind.

Donderdag bevinden we ons in de warme sector van een frontaal systeem.

De hele donderdag blijven we in de warme sector van het frontaal systeem. De hele tijd ligt het kwik rond 13°C. Het blijft ook grijs en regenachtig. Vrijdag trekt dan het koufront over onze omgeving. Die passage kan gepaard gaan met felle regenbuien. Er staat ook nog altijd veel wind. Het kwik daalt van 12 graden 's ochtends naar 7 graden 's avonds.

Komend weekend staat er dan een noordwestelijke wind. We krijgen brede opklaringen, met af en toe nog een bui. De maxima liggen rond 8°C, de minima rond 4°C. Tot en met het zaterdag zijn de berekeningen van de weermodellen vrij eensgezind, vanaf zondag lopen ze ver uit elkaar. Daar kunnen we dus nog weinig of geen duidelijke uitspraken over doen.

Europees maandmodel

Het ECMWF-model doet ook berekeningen voor een volledige maand. De methode die ze daarvoor gebruiken, is dezelfde als die voor de 15-daagse EPS-periode. Het model wordt alleen gedraaid voor een verwachtingstermijn van vier weken in plaats van twee weken én er wordt ook rekening gehouden met de evolutie van de temperatuur van het zee- en oceaanwater. Bij de vijftiendaagse berekening gebeurt dat niet, omdat op die korte termijn de veranderingen in de zeewatertemperatuur zo klein zijn dat ze nauwelijks een invloed hebben op het te verwachten weer. Op langere termijn is dat wel het geval.

De voorbije weken kwam het maandmodel steevast met beduidend warmer weer dan normaal op de proppen. In zijn jongste berekening (van 15/12) daarentegen ligt het ensemblegemiddelde voor de temperatuur van dit zogenaamde EC32-model rond normaal voor de derde en de vierde week. Dat betekent dat er ongeveer evenveel warme als koude oplossingen zijn in het ensemble vanaf 29 december. Voor de winterliefhebber is dat voorlopig het enige sprankeltje hoop.

Voorlopig geen winterweer dus bij ons. Waar regeert Koning Winter dan wel in Europa? Voorlopig alleen in Scandinavië. Daar kan het de komende tien dagen zelfs flink koud worden en valt er ook geregeld sneeuw.

Wie in het begin van de kerstvakantie echt winterweer wil, moet naar Scandinavië. Ten noorden van de lijn Stockholm-Oslo vriest het permanent en valt er ook geregeld sneeuw.

Vrijdag mogelijk zware storm op zee

Dit bedoelde ik dus, toen ik in mijn bijdrage van eergisteren schreef dat we met twee woorden moesten spreken omdat randdepressies in deze omstandigheden soms snel op de weerkaarten verschijnen. Het is al zover. Een golftop ontwikkelt zich morgen tot een aparte depressiekern en zorgt vrijdagochtend mogelijk voor een zware zuidwesterstorm (10 Bft) in ons deel van de Noordzee. Boven land kan er een harde wind staan (7 Bft), wat naar binnenlandse normen ook erg veel wind is.

De randdepressie is op de kaart hieronder te zien boven de Duitse Bocht. We zullen morgen zien hoe sterk het windveld zich precies ontwikkelt.

De weerkaart voor vrijdagmiddag.

Winderig, maar niet winters

De westcirculatie komt de komende dagen volop op gang. Meteen weten we wat ons te wachten staat: winderig en wisselvallig weer met vrij hoge temperaturen. Een winterinval tekent zich nog nergens af op de weerkaarten.

Het "mini-wintertje" van vorige week lijkt alweer lang voorbij. Het leverde vier vorstdagen op, maar geen hellmanpunten en in Drongen ook geen sneeuwdag. Met die vier vorstdagen doet deze winter het al bijna even goed als de hele vorige winter, toen we in Drongen amper zes nachten met vorst konden optekenen. Op één punt doen we het zelfs al beter: de laagste maximumtemperatuur is tot nu toe +1,7°C (4 december). De laagste maximumtemperatuur van de hele vorige winter was +2,8°C (12 december 2013).

Morgen heeft zich tussen IJsland en Groenland een indrukwekkende stormdepressie uitgediept. (Bron: MetOffice)

Winterweer lijkt er de komende tien dagen niet in te zitten. Tussen IJsland en Groenland diept zich morgen een indrukwekkende stormdepressie uit, met een kerndruk van 942 hPa. Dat zorgt op een groot deel van de noordelijke Atlantische Oceaan voor een zware storm. Ook bij ons neemt de wind vanaf morgenavond flink toe.
In de nacht van dinsdag op woensdag en op vrijdag moeten we frontale systemen verwerken. Vooral vrijdag wordt daarbij heel wat neerslag verwacht. Vrijdag lijkt ook de winderigste dag te gaan worden, met mogelijk een 5 à 6 Bft in het binnenland. Aan de kust kan er dan een stormachtige wind staan uit de westelijke sector, maar een zware storm staat voor ons deel van de Noordzee voorlopig nog niet op het programma. Al moeten we wel met twee woorden spreken, want in deze omstandigheden kan een secundaire depressiekern snel op de weerkaarten opduiken.

Wisselvallig en zacht

De komende nacht verloopt nog frisjes, maar zonder vorst in de thermometerhut. Vanaf morgenavond overspoelt zachte zeelucht onze omgeving en tot en met vrijdagmiddag ligt het kwik dan dag en nacht tussen +6 en +10°C. Na de doortocht van het koufront, waarschijnlijk vrijdagmiddag, komen we tijdens het weekend tijdelijk in wat koudere lucht terecht, met minima rond het vriespunt en maxima rond 6°C. Ook de wind doet het dan eventjes wat kalmer aan. Na het weekend trekt de westelijke stroming weer aan, neemt de wind in kracht toe, wordt het opnieuw wisselvalliger en ook zachter.

De ervaring leert dat dit weertype een hele tijd kan aanhouden. De westcirculatie voert de ene na de andere depressiekern aan naar Europa. Af en toe dringt er via de "achterkamer" van een depressie eventjes wat koudere lucht door tot onze omgeving en vallen er winterse buitjes, waarna het volgende frontale systeem met zachtere lucht zich alweer aandient. Ook nu lijken we minstens voor een dag of tien vertrokken op deze wisselvallige en meestal zachte depressietrein.
De wintergrens situeert zich de hele tijd boven het midden of zuiden van Scandinavië en het westen van Rusland.

De temperaturen in Europa zoals het Amerikaanse weermodel die voor komende zondagmiddag verwacht. De wintergrens situeert zich boven het zuiden van Scandinavië en Rusland.

Grijs en kil decemberweer

De grenslaag zadelt ons voorlopig op met vooral grijs weer. Had ik het in mijn bijdrage van vorige woensdag nog over "een hoofdzakelijk zonnige zondag" dan is die in de praktijk volledig de mist ingegaan. Letterlijk zelfs. Het was gisteren trouwens een uiterst merkwaardige weerdag, met een scherpe subsidentie-inversie op een paar honderd meter hoogte, die 's avonds overlopen werd door een zogenaamd "hoogtelaag". Daardoor onstonden er plaatselijk hevige convectieve buien boven een koude plaklaag: een combinatie die uiterst zelden voorkomt. Het hoogtelaag is weggetrokken naar Frankrijk en de Alpen, zodat deze situatie zich vandaag niet zal herhalen.

Omdat het wat harder is gaan waaien, is de mist van gisteren opgetrokken tot lage bewolking. (Foto: webcam KMI Zeebrugge)

Vandaag blijven we het grijze weerbeeld houden. Ook vannacht en morgen verandert er niet veel. Dat betekent dat overdag het kwik aan de lage kant blijft, maar dat de nachtelijke afkoeling binnen de grenzen blijft. Volgende nacht blijven de minima in het westen van Vlaanderen licht positief.
Het is wachten tot woensdag tot er wat drogere lucht binnensijpelt. Dan krijgt de zon wat meer kansen en kan het 's nachts lichtjes vriezen. Matige vorst (-5°C of kouder) zit er voor onze omgeving niet in. De maxima liggen tot en met donderdag rond +3°C.

Het wat koudere weer hebben we, zoals eerder gezegd, te danken aan een hogedrukbrug ten noorden van onze omgeving. Die brug wordt vrijdag doorbroken. We komen dan op de oostelijke flank van het Azorenhoog te liggen. Dat betekent dat we overschakelen van continentale op maritieme lucht en dat de temperaturen zowel overdag als 's nachts wat oplopen. De maxima blijven wel onder de 10°C. De kans op regen neemt wat toe, maar grote hoeveelheden worden er niet verwacht.

De trend voor de langere termijn (vanaf begin volgende week) lijkt een overgang naar een westelijke stroming te zijn. Als dat zo zou zijn, dan hoeven we voorlopig geen winterweer te verwachten. Maar op die termijn is de onzekerheid uiteraard nog groot.

De toekomst van het Belgische schaatsen

Team Stressless: van een Belgische schaatsploeg naar een internationaal team met Nederlandse omkadering. (Foto: teamstressless.com)

Op de voorbije wereldbekerwedstrijden langebaan in Azië presteerden Bart Swings en vooral ook Jelena Peeters (altijd wat in de schaduw van Swings) opnieuw op een hoog niveau. Helaas moeten we vaststellen dat het Belgische langebaanschaatsen in het nieuwe seizoen 2014-'15 opnieuw een paar stappen achteruit heeft gezet in vergelijking met vorig jaar. Hoe goed Peeters en Swings komend seizoen ook zullen presteren, na hen gaapt opnieuw de grote leegte. Team Stressless was vorig jaar nog een schaatsploeg met een bijna volledig Belgische entourage. Daar blijft weinig van over. Stressless is nu een team met internationale schaatsers en een volledig Nederlandse omkadering. Bart Swings is nog het enige Belgische kantje aan deze ploeg.

Voor Swings zelfs is het een positieve ontwikkeling: hij kan nog beter zijn ding doen in een sterk team. Voor het Belgische schaatsen is het jammer. Alle omkadering voor de andere schaatsende Belgen is opnieuw verdwenen. Maarten Swings, Ferre Spruyt en Wannes Van Praet zijn voorlopig (?) niet meer actief op het ijs en van de Belgische achtervolgingsploeg is er geen sprake meer. Ook onze grootste belofte, junior Quinten Vandesande, haakt grotendeels af en richt zich op het free style schaatsen. Vorig jaar trainde Vandesande nog enkele keren mee met het Belgische team Stressless.

Samenwerking

Bij de pakken blijven zitten, is het laatste wat we als schaatsers moeten doen. Als we het Belgische snelschaatsen definitief op de kaart willen zetten, moeten we werken vanuit de basis. Er moet een instroom komen van jeugd en de discplines shorttrack, langebaan en skeeleren moeten nauw samenwerken. Ook bij Bloso moet het besef groeien dat het niet volstaat om een paar atleten die zich zelf al tot de (sub)top opgewerkt hebben wat geld toe te stoppen om de schaatssport in ons land te laten groeien. Ook zij moeten meer werken van onderuit. Het uitroepen van de wintersporten tot "Sport van het jaar 2014" was alvast een stap in de goede richting.

Vierhonderdmeterbaan

Daarnaast is er dringend bijkomende infrastructuur nodig. Onze beste schaatsers uit West- en Oost-Vlaanderen trainen wekelijks op de vierhonderdmeterbaan in Breda. Op zich is die verplaatsing al een hele trip. Door de toenemende files rond Antwerpen en Gent staan zij, op weg naar de training, ook nog eens meer en meer vast in het verkeer. Alles behalve ideale omstandigheden voor een sporter die op  niveau wil presteren. Voor onze jeugd zijn die trainingstrips naar Nederland al helemaal onbegonnen werk. We kunnen er niet om heen: een eigen vierhonderdmeterbaan in Vlaanderen is de enige manier om het langebaanschaatsen hier opnieuw van de grond te krijgen. Ik schrijf bewust "opnieuw", want schaatsen is weldegelijk een oeroude Vlaamse volkssport. Dat blijkt elke keer opnieuw als er tijdens een strenge winter nog eens natuurijs ligt en de Vlamingen massaal de schaatsen van de zolder halen.

Niemand verwacht dat Bloso of een andere overheidsinstantie zélf een vierhondermeterbaan aanlegt en onderhoudt. Daar hebben ze het geld noch de kennis voor. Maar van een instantie als Bloso mogen we wel verwachten dat ze de noodzaak erkent van een vierhonderdmeterbaan om het schaatsen in Vlaanderen van de grond te krijgen. De clubs, schaatsfederatie, Bloso, BOIC, (lokale) overheden én privé-investeerders zullen samen moeten zitten. Samenwerking op al deze niveaus biedt misschien een waterkansje op een eigen volwaardige ijsbaan. Als we onze jeugd kunnen opleiden op een eigen baan, zal snel blijken dat Swings en Peeters geen uitzonderingen zijn en dat het schaatsen ook óns in de genen zit.

Kouder, maar grenslaag maakt verwachtingen onzeker

In grote lijnen blijft de uitgebreide bespreking van mijn vorige bijdrage gelden. Vanaf morgen gaat de temperatuur geleidelijk naar beneden met in de nacht van zaterdag op zondag op veel plaatsen in Vlaanderen al wat lichte vorst.
Begin volgende week is de kans op lichte vorst tijdens de nachten in Vlaanderen nog altijd zo'n 75 procent. De meeste berekeningen gaan er nu van uit dat de wigas (waarvan sprake in de vorige bijdrage) net ten noorden van onze omgeving blijft liggen.
Hoe hoog of hoe laag de temperatuur precies zal uitpakken, blijft in grote mate afhankelijk van eventuele mist en lage bewolking: twee meteorologische factoren die moeilijk lang op voorhand in te schatten zijn. Tijdens heldere nachten komt de -5°C binnen bereik, tijdens bewolkte nachten vriest het niet. Ontstaat er uiteindelijk mist na een heldere nacht, dan is het mogelijk dat die hele dag blijft hangen. In dat geval komt de temperatuur overdag nauwelijks boven het vriespunt uit. Schijnt de zon uitbundig, dan overschrijden we de +5°C. Komt de wigas toch iets ten zuiden van ons te liggen, dan sijpelt er zachtere zeelucht binnen en kan de temperatuur oplopen tot dicht tegen +10°C.

Het is onmogelijk om die grenslaag-factoren nu al exact in te schatten. Die onzekerheid weerspiegelt zich nog altijd in de temperatuurpluim, die vanaf maandag breed uiteen waaiert. Vertrouw niet te veel op 'apps' en andere geautomatiseerde weerbericht-toepassingen, die er voor de komende tien tot veertien dagen haast lukraak 1 van de vele mogelijke scenario's uitkiezen. Ze geven momenteel zonder meer een ongefundeerd en dus vals gevoel van zekerheid en dat al vanaf de derde dag.

De temperatuurpluim voor het zuiden van Nederland (bron: weerplaza.nl)

Evolutie naar wat kouder weer

Boven de Atlantische Oceaan zakt een trog uit, die zich de volgende dagen afsnoert tot een koude put boven de omgeving van Spanje. Een Russisch hogedrukgebied breidt zich uit naar Scandinavië. Dat heeft tot gevolg dat er bij ons een continentale stroming staat, die vanaf het weekend geleidelijk koudere lucht aanvoert. Vanaf zondag kan het 's nachts licht vriezen, de maxima dalen naar een graad of 5. 

Op de verwachtingskaart voor morgenmiddag (hieronder) zien we hoe de trog uitzakt boven de Atlantische Oceaan en al reikt tot boven Portugal en zelfs het noorden van Marokko. Daardoor ziet het Russische hogedrukgebied kans om zich uit te breiden naar het westen, richting Scandinavië. Bij ons staat er morgen een zuidoostelijke wind, maar die voert zachte lucht aan van boven Frankrijk.

De verwachte weerkaart voor morgenmiddag, met een trog die uitzakt tot boven Marokko.

Overmorgen (vrijdag) is de aangevoerde lucht nog zachter. Op 850 hPa (ongeveer 1500 meter hoogte) bedraagt de temperatuur dan 10°C. Het spreekt voor zich dat we dan geen winterweer moeten verwachten. De maxima kunnen vrijdag oplopen tot 14°C, uiterst zacht voor eind november.
Zaterdag krimpt de wind van het zuidoosten naar het oosten. Op grote hoogte is de lucht nog altijd even zacht, maar aan de grond sijpelt stilaan iets koudere lucht binnen. De maxima komen nog uit rond een graad of 10. Het is zaterdag ook zonnig en er staat weinig wind: een perfecte najaarsdag.
In de nacht van zaterdag op zondag blijft het helder en staat er nog altijd weinig wind. Het kwik daalt op veel plaatsen tot rond het vriespunt, in landelijk gebieden waarschijnlijk zelfs iets er onder. Het gaat om loutere stralingskou dicht bij de grond. Op grote hoogte blijft de lucht nog altijd erg zacht: rond +8°C op 1500 meter hoogte. We hebben met andere woorden te maken met een inversie.

Zondag kan het ochtendgrijs hardnekkig zijn, maar uiteindelijk krijgen we toch een overwegend zonnige dag. De zon is niet sterk genoeg meer om de nachtelijke afkoeling ongedaan te maken. Veel warmer dan een graad of 5 wordt het niet. In de nacht van zondag op maandag vriest het waarschijnlijk op de meeste plaatsen licht, maar de berekeningen van de weermodellen beginnen dan flink uiteen te lopen: een ruime helft gaat voor lichte vorst, een kleine helft houdt het kwik positief.

Zadelgebied

Dat de verwachtingen vanaf maandag onzeker worden, is logisch. We komen waarschijnlijk in een zadelgebied terecht: een soort niemandsland tussen twee hogedrukgebieden en twee lagedrukgebieden in. Er staat in een zadelgebied weinig stroming. Echt winters kan het niet worden, want daarvoor blijven de bovenluchten te warm. De temperatuur op 850 hPa blijft boven het vriespunt, waardoor voorlopig ook sneeuwval nog onmogelijk is. Als de wigas, die de twee hogedrukgebieden met elkaar verbindt, ten noorden van ons ligt, dan blijft het vrij koud. In dat geval vriest het 's nachts licht en liggen de maxima rond +3°C. Ligt de wigas ten zuiden van ons, dan sijpelt er vochtige zeelucht binnen en vriest het 's nachts niet. De maxima kunnen dan oplopen tot +7°C of meer.

Het ensemblegemiddelde voor dinsdag, met de temperatuur op 850 hPa.  We bevinden ons in een zadelgebied, maar de bovenluchten blijven warm. Boven Rusland ligt een groot gebied met koude bovenluchten, maar dat maakt voorlopig geen aanstalten om onze richting uit te komen.

Kansverwachting volgende week

Als we op basis van het EPS van ECMWF het weerbericht in een kansverwachting gieten, dan kunnen we zeggen dat we vanaf maandag 75 procent kans maken op lichte vorst tijdens de nacht. Het gemiddelde van de berekeningen voor de maximumtemperatuur ligt vanaf zondag rond +5°C; de kans op een ijsdag (waarbij het ook overdag blijft vriezen) ligt volgende week zo rond de 5 procent.
Met andere woorden: normaal tot hooguit iets te koud weer voor begin december. Om écht winterweer van betekenis te krijgen, moet er nog heel wat veranderen op de weerkaarten.

De pluimverwachting van ECMWF: onzekerheid vanaf maandag, maar de kans op lichte nachtvorst vanaf zondag lijkt vrij groot. (Bron: weerplaza.nl)

Eerste vorst van 2014-'15

Soms is een kans van 20 procent toch voldoende (zie bijdrage hieronder). De voorbije nacht daalde het kwik in de thermometerhut in Drongen tot -1,0°C. Daarmee is de eerste vorstdag van het nieuwe winterhalfjaar een feit. Het begin van een echte winterinval is dit uiteraard nog niet. De volgende dagen wordt het gevoelig zachter, maar vanaf het weekend wordt de kans op licht winters weer groter, met vanaf zondag opnieuw 50 procent kans op vorst tijdens de nachten. Daarover later meer.

Zacht weekend, kans op nachtvorst slinkt

Een korte update bij het bericht hieronder. Voor komend weekend lijken de zachte opties zo goed als zeker de bovenhand te halen. De kans dat het zaterdag of zondag vriest in thermometerhut, is zo goed als onbestaande. De kans op nachtvorst begin volgende week is er nog altijd, maar is gedaald tot ongeveer 20 procent.
Tijdens het weekend komen de maxima uit tussen 12 en 15°C, dat is zelfs zeer zacht voor de tweede helft van november. Volgende week dalen ze naar waarden rond 8°C.

De koude oplossingen zijn uit het ensemble verdwenen omdat er uiteindelijk toch geen nieuwe hogedrukimpulsen komen ten westen van onze omgeving. Het Russische hogedrukgebied verliest zijn uitloper naar Scandinavië, waardoor de wind bij ons van het oosten naar het zuiden ruimt. De aangevoerde luchtmassa warmt daardoor opnieuw op.

Dit weekend stroomt op grotere hoogte (1500 meter) erg zachte lucht naar onze omgeving en dat heeft ook gevolgen voor de temperatuur aan de grond.

Stilaan minder zacht, mogelijk de eerste nachtvorst

Aan het erg zachte najaarsweer lijkt nu toch stilaan een einde te komen. Ten noorden van onze omgeving stijgt de luchtdruk en dat betekent dat we geleidelijk overschakelen op een wat kouder weertype. Volgend weekend of begin volgende week kunnen we misschien zelfs de eerste vorstdag van het nieuwe winterhalfjaar inschrijven. 

Een echte westcirculatie, vaak typisch voor de herfst, ontbreekt al een tijdje op de weerkaarten. Er ligt op dit ogenblik een stevig hogedrukgebied boven Rusland, met een uitloper naar Scandinavië. De wind komt daardoor bij ons van over het continent, maar voert voorlopig wel nog een vrij zachte luchtmassa aan.
De komende dagen breidt het hogedrukgebied zich nog verder naar het westen uit, tot in de omgeving van IJsland. Depressies worden daardoor gedwongen om een zuidelijke koers te volgen en duiken onder ons door. Maar echt koud kan het ook niet worden, want het hogedrukgebied snijdt de weg af van polaire of arctische luchtmassa's.

Woensdag heeft een Russisch hogedrukgebied zich uitgebreid tot de omgeving van IJsland, maar snijdt het tegelijk nog altijd de weg af voor koude polaire of arctische luchtmassa's.

Omdat de zon deze tijd van het jaar weinig kracht heeft, begint de continentale lucht aan de grond toch langzaam af te koelen. In eerste instantie merken we daar nog weinig van. De komende dagen liggen de maxima nog in de buurt van de 10°C. De minima liggen de komende werkweek meestal tussen +3 en +5°C. Tijdens brede opklaringen kan het 's nachts of 's ochtends vroeg lichtjes vriezen aan de grond. Vorst in de thermometerhut blijft voorlopig nog uit.

Weekend
De temperatuursverwachting voor het weekend is nog onzeker. Als we naar het EPS van ECMWF kijken, zien we dat het gemiddelde van de berekeningen voor de maximumtemperatuur voor zaterdag 9°C en voor zondag 7°C bedraagt. De spreiding van de berekeningen is wel nog erg groot. Er zitten ook nog uitschieters tussen tot 15°C.
Het gemiddelde van de berekeningen voor de minimutemperatuur daalt van +3°C op zaterdag naar +1°C op zondag. Begin volgende week is de kans op nachtelijke of ochtendlijke vorst in de thermometerhut volgens ECMWF opgelopen tot 50 procent. De maxima liggen dan waarschijnlijk rond 5 of 6 graden.

De temperatuurspluim van ECMWF voor het zuiden van Nederland: de kans op vorst tijdens de nachten neemt toe vanaf zondag en ook de maxima gaan naar beneden. (Bron: weerplaza.nl)

Verdere trend
Mogelijks een graadje nachtvorst en maxima rond 5 graden: echt winterweer kunnen we dat natuurlijk nog niet noemen. Dat is ook niet zo merkwaardig: we zijn immers nog maar in de tweede helft van november. Of de afkoelende trend zich nog verder doorzet volgende week, hangt vooral af van eventuele nieuwe hogedrukimpulsen ten westen van onze omgeving, boven de Atlantische Oceaan. Als die gunstig zijn, kan dat de weg vrij maken voor beduidend koudere bovenluchten. Dat is de enige manier om deze tijd van het jaar al serieuze winterkou te krijgen.
Of dat ook gaat gebeuren, is voorlopig nog niet te zeggen, maar ongeveer de helft van de EPS-berekeningen voorziet toch een vrij koud weertype.

Enkel en alleen voor de aardigheid: de ijspluim voor het zuiden van Nederland laat op het einde van de periode zowaar al een kleine kans op een ijsvloertje zien. Maar neem dit vooral nog niet te serieus. (Bron: winterplaza.nl)

Tien dagen zacht najaarsweer

Het zachte najaarsweer lijkt nog zeker tien dagen te gaan aanhouden. Tot en met 18 november liggen de maxima (ruim) boven de 10 graden en de kans op nachtvorst op waarnemingshoogte is de hele periode verwaarloosbaar klein.
Depressies boven of ten westen van de Britse Eilanden blijven de hele periode zachte zeelucht naar onze omgeving sturen. De wintergrens blijft zo'n 2000 kilometer uit de buurt en situeert zich voortdurend boven midden-Scandinavië. Een vroeg wintertje hoeven we bij ons voorlopig dus niet te verwachten.
Op de kaart hieronder het ensemblegemiddelde voor zondag 16 november, met de luchtdruk op grondniveau en de temperatuur op 850 hPa (ongeveer 1500 meter hoogte).

Herfstvakantie met zacht najaarsweer

De herfstvakantie (*)  kan soms al winterse trekjes vertonen. Dat is nu absoluut niet het geval. Met een diepe depressie boven IJsland en een hogedrukgebied boven het zuidwesten van Rusland, stroomt de komende dagen zachte zeelucht naar onze omgeving. De maxima komen daarbij ruim boven de 15 graden uit en de kans op nachtvorst is in onze omgeving de komende tien dagen zo goed als onbestaande.

De voorbije dagen kreeg het noorden van Scandinavië en het westen van Rusland wél al te maken met winterweer. In Moskou bijvoorbeeld was het opvallend koud voor de tijd van het jaar. Zowel de voorbije nacht als eergisteren dook het kwik er gezwind onder de -10°C en ook overdag bleef het er stevig vriezen. In Norrland (het noorden van Zweden) viel er plaatselijk 5 tot 15 cm sneeuw.

Het sneeuwdek op 24 oktober in Zweden. In kustplaats Piteå ligt 16 cm, in de bergen plaatselijk nog wat meer. (Bron: SMHI)

In Scandinavië houdt de winter niet lang stand. Ook daar draait de wind naar het zuiden en wordt met een strakke stroming subtropische lucht aangevoerd. Zweedse meteorologen verwachten zelfs dat er komende dinsdag in het midden van het land mogelijk recordhoge temperaturen worden gehaald voor de laatste decade van oktober. Het kwik klimt er dan ruim boven de 10 graden en ook de nachtvorst verdwijnt. Van het sneeuwdek zal er op de meeste plaatsen niets meer over blijven.
In Moskou blijft de winter overeind tot en met zondag, maar daarna begint het ook daar te kwakkelen.

Tot slot nog een blik op de Noordpool. Daar is het zeeijs inmiddels weer volop aan het groeien. Het zomerminimum van 3,5 miljoen vierkante kilometer was vergelijkbaar met dat van vorig jaar en van 2009. Het lag dus hoger dan dat van 2007, 2008, 2010, 2011 en minimumrecordjaar 2012 (toen lag er amper 2,2 miljoen vierkante kilometer zeeijs). Conclusies kunnen we daar niet aan verbinden., het blijft afwachten wat het zeeijs de komende jaren zal doen.
Op dit ogenblik ligt de temperatuur op de geografische Noordpool rond -8°C. De komende dagen koelt het er gevoelig af, tot -22°C.

De oppervlakte van het zeeijs aan de Noordpool dit jaar (gele lijn) vergelijken met de waarnemingen sinds 1979. (Bron: The Cryosphere Today).

(*)Voor de Nederlandse lezers: in België valt de herfstvakantie altijd in de week van 1 november, meestal een weekje later dan bij jullie.

Golvend koufront maakt einde aan nazomer

Het blijft altijd een moeilijke situatie voor een meteoroloog: een golvend koufront dat langzaam naar het oosten trekt. Op dit ogenblik ligt er zo'n front voor onze kust . Volgens veel modellen had het uiterste westen van ons land deze ochtend al onder de wolken moeten zitten, maar in de praktijk scheen zelfs aan de kust de zon nog.

Het golvende koufront, zondagochtend boven de Noordzee.

Het is altijd lastig in te schatten waar de golftop van zo'n front precies terecht komt. Vijftig kilometer meer naar het noorden of het zuiden kan ook het verschil betekenen tussen zware bewolking met regen en zonnig weer. Dergelijke golvende fronten zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de "missers" op de korte termijn. Als meteoroloog geef je deze onzekerheid dus het best maar mee in de verwachting.

Uiteindelijk zal het front vandaag (zondag) toch beginnen met de oversteek van ons land, met plaatselijk zelfs wat lichte regen, maar een precieze timing is nog altijd moeilijk mee te geven. Wat wel al zeker is: éénmaal het koufront de oversteek heeft gemaakt, is het afgelopen met het extreem zachte weer voor de tijd van het jaar. Dinsdag en woensdag halen we nauwelijks nog 13°C en gaat het ook flink regenen en waaien.

Nazomers weekend

Komend weekend (18 en 19 oktober) kunnen we maxima halen tot 23°C, uitzonderlijk warm voor deze tijd van het jaar. Even opmerkelijk: vroeg winterweer is niet eens zo ver uit de buurt. In het westen van Rusland is het haast even uitzonderlijk koud voor midden oktober en blijft het ook overdag vriezen. De verklaring is nochtans eenvoudig en vinden we eens te meer terug in de ligging van de beruchte straalstroom.

De straalstroom is een band met hoge windsnelheden op grote hoogte. We kunnen deze band gemakkelijk terugvinden op hoogtekaarten, zoals op de kaart van het 300 hPa-vlak hieronder. De straalstroom is geel-oranje gekleurd.

We zien hoe de straalstroom in de omgeving van Groenland plots naar het zuiden duikt. Ten westen van de Canarische Eilanden maakt hij een bocht van bijna 180° en gaat vervolgens richting het zuiden van Scandinavië. Daar maakt hij een volgende bocht en gaat het opnieuw richting zuiden, naar de Zwarte Zee.

In zijn slingerende tocht neemt de straalstroom een grote portie warme subtropische lucht mee naar onze omgeving. Door de strakke zuidelijke wind kan deze lucht nauwelijks afkoelen in zijn tocht naar de Lage Landen. Verder dan de Russische grens kan deze warme luchtmassa niet geraken, want dan wordt ze weer afgebogen naar het zuiden.

Aan de andere kant van de straalstroom dendert ijskoude arctische lucht, rechtstreeks afkomstig dus van de Noordpool, via Lapland het westen van Rusland in. Daar keldert de thermometer en krijgen ze een eerste stevige winterprik te verwerken.

Dat zorgt dan voor onderstaande kaart, die aantoont hoe ver de temperatuur afwijkt van de norm:

Na het weekend wordt de aanvoer van erg zachte subtropische lucht naar onze omgeving afgesneden en keren we bij ons terug naar normale temperaturen voor de tijd van het jaar. De arctische aanvoer naar Rusland lijkt langer te blijven duren. De winter houdt daar dus nog een tijdje stand.

Strandwater koelt snel af

Een opvallend gevolg van de koele maand augustus, is dat het strandwater aan onze kust snel afkoelt. Begin deze maand was dat strandwater nog een aangename 21°C. Het water in volle zee blijft in de zomer altijd wat achter op het strandwater en was begin augustus 19°C.

Maar toen werd onze kust overvallen door maritiem polaire lucht. Op amper drie weken tijd koelde die het strandwater bijna vier graden af, tot een frisse 17,6°C. Meer nog: het zeewater is met 18°C nu zelfs warmer dan het water aan het strand. Warmer zeewater dan strandwater is de normale situatie voor het late najaar en de winter, maar niet voor de zomervakantie.

De grafiek hieronder toont de watertemperatuur op diverse locaties aan de kust (blauwe, rode en paarse lijnen) en watertemperatuur aan de meetpaal van de Westhinder, 30 km in zee (groene lijn).

Waterhozen aan onze kust

Het KMI en het OMS hadden ervoor gewaarschuwd: waterhozen aan onze kust. Dat die waarschuwing terecht was, blijkt uit deze foto's die Wouter Debruykere kon nemen van op de Zeedijk in Heist.

Waterhozen zijn een typisch fenomeen voor het einde van de zomer en het najaar. Ze vormen zich als koude bovenluchten over het warme zeewater trekken en er niet al te veel wind staat. De stijgende kolom met warme lucht onder een cumuluswolk begint dan te roteren en vormt zo een waterhoos.

Als er te veel wind staat, blaast die de stijgende luchtkolom uit elkaar nog voor die kan beginnen te roteren en kan er zich geen waterhoos vormen. Meestal verdwijnt de hoos ook snel als ze boven land komt, omdat de voeding (het warme zeewater) dan wegvalt.

Waterhozen komen voor in alle formaten. Sommige verdwijnen bijna even snel als ze ontstaan zijn, andere (meestal forsere exemplaren) houden het soms een half uur of langer vol. Meestal richten ze niet veel schade aan, maar als watersporter blijf je toch maar beter uit de onmiddellijke buurt van zo'n hoos.

Uitersten in Noord-Europa

Het lijkt tegenstrijdig: terwijl in Groenland warmterecords worden gevestigd, valt in het noorden van Zweden voor het eerst sinds 1992 nog eens verse sneeuw tijdens de tweede helft van de maand juni. Een verklaring kunnen we - eens te meer - vinden bij de straalstroom. Die meandert op dit ogenblik sterk en dat zorgt voor extreem weer, soms op een korte afstand.

Hoogtekaart van deze ochtend (bron: ECMWF).

Op de hoogtekaart (500 hPa-vlak) zien we een sterk ontwikkelde hogedrukwig boven het oostelijke deel van de Atlantische Oceaan. Ten zuiden van Groenland ligt een eerste trog, boven Scandinavië en Noordwest-Rusland een tweede trog.
Aan de westelijke flank van de wig (straal)stroomt een warme luchtmassa in de richting van Groenland. Dat zorgt voor extreem hoge temperaturen aan de kusten van dit eiland. Kangerlussuaq noteerde gisteren zondag een maximum van 23,3°C. Nooit werd het op Groenland warmer in de maand juni. Het vorige maandrecord bedroeg 23,1°C en werd genoteerd in 1998 en 2002 in hetzelfde weerstation.

Een heel ander weerbeeld zien we in het noorden van Scandinavië en Finland (¹). Aan de oostelijk flank van de wig stroomt daar arctische zeelucht het vasteland op. Met alle gevolgen vandien. Het Zweedse Katterjåkk werd deze ochtend wakker onder een vers laagje sneeuw van 3 cm. Dat er half juni nog sneeuw ligt in dit noordelijke plaatsje, is op zich niet uitzonderlijk. Maar bijna altijd gaat het om oude wintersneeuw, die nog niet volledig gesmolten is. Dat er half juni nog verse sneeuw valt, is er wel uitzonderlijk. Dat was al geleden van 22 juni 1992, toen er 2 centimeter verse sneeuw viel. Wat het nog extra speciaal maakt: in Katterjåkk blijft de zon deze tijd van het jaar ook 's nachts boven de horizon. (Bron: väderleken)

Een bui met natte sneeuw, deze ochtend in Tromsø, Noorwegen (Bron: yr.no op Twitter)

Boven het zuiden van Frankrijk en boven Italië zien we een afgesnoerde koude put liggen: een bel met koude bovenluchten. Die zorgde vandaag onder meer in Rome voor erg zwaar onweer.

En bij ons?

Ook wij hebben te maken met de gevolgen van de sterk meanderende straalstroom. Die zorgt voor een aanhoudend noordelijke stroming, die lucht aanvoert die afkomstig is uit het zeegebied tussen IJsland en Noorwegen. Het hoeft niet gezegd dat die aan de koele kant is. De uitstroom van koude lucht boven het warmere zeewater zorgt bovendien voor hardnekkige velden van lage bewolking, die maar moeizaam oplossen als ze het land op drijven.
Het ziet er naar uit dat dit koele en vrij grijze weer nog een week lang aanhoudt, met maxima die niet of nauwelijks tot aan 20°C geraken. Nu en dan valt er zelfs wat lichte regen of motregen. Tegen het weekend zouden de opklaringen wel wat breder moeten worden.

Over het verloop van de rest van de zomer zegt dit uiteraard niets. Als het hele patroon van de straalstroom opschuift naar het oosten, kunnen we snel van het ene uiterste in het andere terecht komen, met tropische luchtmassa's die de weg vinden naar onze contreien, maar voorlopig zijn er nog geen aanwijzingen dat dit staat te gebeuren.


(¹): Finland maakt officieel geen deel uit van Scandinavië, dat alleen uit Denemarken, Zweden en Noorwegen bestaat.

Het weer om middernacht in Kiruna: koud met lichte vorst, maar wel zonnig! Let op de maantjes elders, de Zweedse weerdienst heeft oog voor detail. (Bron: weerbericht Svenska Dagbladet)

Weerbericht Oostende voor Anker

Dit weekend (nog tot en met zondag 1 juni) vindt in Oostende het jaarlijkse evenement Oostende voor Anker plaats. Zowel het weerbericht als het wind- en golfbericht zien er gunstig uit. We bekijken het even wat meer in detail.

Synoptische situatie

Het hogedrukgebied van de Azoren ontwikkelt een wig naar onze omgeving. De wigas ligt morgen zaterdag en ook zondag nog boven de zuidelijke Noordzee. Dat betekent dat er op volle zee erg weinig wind staat. Langs de kust waait de wind een fractie harder, door een combinatie van een iets grotere drukgradiënt en een thermisch effect (zeebries).
Een zwak occlusiefront zorgt vandaag eerst nog voor wat lage bewolking. Dit front trekt verder naar het zuiden en lost tegelijk op, zodat de zon in de loop van de dag meer kansen krijgt.
Morgen zaterdag is het de hele dag vrij zonnig. Zondag hangt er meer bewolking en is het niet uitgesloten dat er een buitje valt. Veel stelt het in elk geval niet voor.

Wind- en golfverwachting

Vrijdag 30 mei 2014

Op volle zee waait de wind matig (4 Bft) uit ONO. In de loop van de dag krimpt de wind naar NNO. In de late namiddag en vroege avond neemt de wind tijdelijk toe tot matig à vrij krachtig (4 à 5). In de loop van de nacht luwt de wind tot 3 Bft en ruimt hij opnieuw naar NO.
In Oostende waait de wind matig (3 Bft) uit ONO, in de namiddag krimpend naar NNO en toenemend tot 4 Bft. In de loop van de nacht neemt de wind in Oostende af tot zwak (1 à 2 Bft) uit NO.
Op volle zee zijn de golven vandaag 80 à 90 cm hoog. Langs de kust in Oostende is dat 50 à 60 cm.

Zaterdag 31 mei 2014

Op volle zee waait de wind eerst nog matig (3 Bft) uit N tot NNW. In de namiddag zwakt de wind op zee af tot een zwakke 2 Bft uit veranderlijke richting.
Langs de kust in Oostende waait de wind 's ochtends zwak (2 Bft) uit N. Geleidelijk neemt de wind in kracht toe en in de namiddag staat er een matige 3 à 4 Bft uit NNW. 's Avonds laat en 's nachts zwakt de wind opnieuw af, tot 2 Bft uit veranderlijke richting.
Op volle zee zijn de golven 's ochtends nog 60 cm hoog. In de loop van de dag zakt de golfhoogte er tot 40 cm.
Langs de kust in Oostende schommelt de golfhoogte de hele dag rond de 40 cm.

Zondag 1 juni 2014

Op volle zee staat er de hele dag erg weinig wind: 1 tot 2 Bft uit veranderlijke richting.
Aan de kust in Oostende staat er tijdens de voormiddag ook amper wind, met 1 of 2 Bft uit veranderlijke richting. In de namiddag en avond neemt de wind tijdelijk toe tot een matige 3 Bft uit NNO. In de nacht van zondag op maandag valt de wind opnieuw weg.
Weinig wind betekenkt ook een lage golfhoogte. Op volle zee ligt de significante golfhoogte de hele dag niet hoger dan 40 cm. Langs de kust in Oostende amper 25 cm hoog.

Gert Coone, marien meteoroloog OMS Oostende.

Een gedetailleerd wind- en golfbericht, met om de 4 uur een nieuwe update, is uiteraard ook te vinden op de website van het Kustweerbericht.

Piek in zeeijs-oppervlakte valt laat deze winter

De piek in het zeeijs-oppervlak aan de Noordpool valt deze winter erg laat. Daardoor zijn we iets dichter bij de normale situatie terecht gekomen, want de hele winter lag er opvallend weinig zeeijs aan de Noordpool. Het tekort ten opzichte van het gemiddelde van de periode 1979-2008 bedraagt nu ruim een half miljoen vierkante kilometer, uiteraard nog altijd een indrukwekkend getal.

Sinds eergisteren schijnt op de geografische Noordpool de zon weer 24 uur per dag. Dat betekent dat de afsmelt van het zeeijs op het noordelijke halfrond de komende weken onvermijdelijk op gang begint te komen. De voorbije zomers hebben aangetoond dat het bijzonder moeilijk is om op voorhand een exacte inschatting te maken van het komende minimum. Een sterke afname kan plots enkele weken stagneren. Het omgekeerde komt evengoed voor: een plotse snelle afname na een langere periode van stagnatie. Veel hangt af van de atmosferische omstandigheden in het poolgebied. Rustig hogedrukweer houdt de ijsmassa compact, waardoor ze vrij goed kan standhouden. Stormweer kan het drijfijs uit elkaar slaan, waarna de kleinere stukken sneller afsmelten.

Bron: Cryosphere Today (University of Illinois)

Mysterieuze ringvormige "wolk" boven Oostakker

Vandaag kreeg ik van Peter Lambrecht foto's toegestuurd van een bijzonder merkwaardig fenomeen. De broer en schoonzus van Peter zagen vorige week woensdag 's avonds boven Oostakker een ringvormige wolk hangen en namen er foto's van. De wolk in kwestie hangt netjes boven de pijl (klik op de foto om hem te vergroten).

Wat zien we hier nu eigenlijk? Voor zover ik het goed kan zien op de foto's, gaat het hier eigenlijk niet om een wolk. Meer dan waarschijnlijk is dit een rookring. Een rookring ontstaat als een rookwolk of waterdampwolk met kracht door een smalle cilinder wordt geperst. Het bekendst zijn natuurlijk de kringetjes die rokers soms uitblazen. Op veel grotere schaal zien we rookringen soms ook bij vulkaanuitbarstingen. Soms ontstaan ze ook als er plots rook uit een fabrieks- of scheepsschoorsteen komt. Gezien de locatie waar de foto's zijn genomen, de haven van Gent, is dat laatste allicht het meest waarschijnlijke.

Meestal zijn rookringen geen lang leven beschoren. De wind waait ze onverbiddelijk uit elkaar. Maar vorige woensdag waren de meteorologische omstandigheden optimaal om de ring lang te laten bestaan: het was windstil en de onderste lagen van de atmosfeer waren erg stabiel. In deze perfecte omstandigheden kan een rookring het meerdere minuten uithouden. Eigenlijk is een rookring een vortex-verschijnsel, dat verwant is aan de horse shoe- vortex, maar een horse shoe kan het in dit geval onmogelijk zijn. Daarvoor heb je immers een onstabiele atmosfeer nodig.

Een rookring van dergelijke omvang is al bij al een uitzonderlijk fenomeen, dat door de familie Lambrecht mooi op foto is vastgelegd!

We zijn weer online

De dropkabel (zie verhaal hieronder) is vandaag tijdelijk hersteld en wordt binnenkort definitief vervangen. Tot dan zou de oude kabel het zeker moeten volhouden. De gegevens van mijn weerstation zijn eindelijk weer actueel en vanaf morgen zal ik ook weer een geactualiseerd weerbericht plaatsen. Dank voor jullie geduld.

Wind waait Telenet weg

Het is u misschien opgevallen dat ik de jongste weken deze site niet vaak meer heb geactualiseerd. Aanslepende problemen met mijn internetverbinding liggen hiervan aan de basis. Ik schets even kort (voor zover dat mogelijk is) het probleem. Ik gebruik hiervoor de pc en het internet van de buren.

Proloog
Een jaar of 8 geleden besloten we om digitale tv in huis te vallen. We kozen voor Telenet en namen een pakket met ook internet en vaste telefonie. Alles verliep erg vlot. De technicus die ons kwam aansluiten, had wel al in de gaten dat er mogelijk een probleem kon opduiken. Hij zag dat de "dropkabel" in slechte staat verkeerde. In onze straat in Drongen hangen de kabels van Telenet nog allemaal bovengronds, aan de elektriciteitspalen. De "dropkabel" hangt tussen de verlichtingspaal en onze gevel en zorgt er dus voor dat het Telenet-signaal tot bij ons in huis geraakt. Die kabel hangt er al sinds het huis gebouwd is, 40 jaar geleden.
De technicus lapte de dropkabel hier en daar wat op, maar waarschuwde ons dat we vroeg of laat problemen zouden krijgen met het signaal, omdat de kunststof-isolatie rond de kabel verstorven was. "In die scheurtjes zal water insijpelen. Als je bij slecht weer probleem krijgt met de tv of het internet, bel dan naar Telenet en zeg dat ze de dropkabel moeten komen vervangen. De dropkabel is de verantwoordelijkheid van Telenet zelf, dus dat gebeurt gratis."

De dropkabel is de licht gekleurde kabel, die vertrekt van de paal naar mijn huis.

Hoofdstuk 1: de eerste afspraak
Drie weken geleden was het zo ver. Telkens als het hard waaide en regende, viel eerst onze vaste telefoon uit, vervolgens de digitale tv en uiteindelijk ook het internet. Als het daarna opnieuw windstil werd, hadden we opnieuw (eventjes) internet, kwam het tv-beeld tijdelijk terug en konden we soms weer telefoneren.
Ik bel met mijn gsm naar de klantendienst, leg het probleem uit en vraag om de bovengrondse dropkabel te komen vervangen. De dame van de klantendienst is zeer vriendelijk, zorgt voor een afspraak met een technicus twee dagen later en bevestigt dat het om een gratis reparatie gaat, omdat de dropkabel inderdaad de verantwoordelijkheid van Telenet is. Twee dagen zonder telefoon, internet en tv, tot daar aan toe.
Ik neem een dag vakantie en wacht op de technicus, die stipt op tijd aanbelt. Helaas is hij totaal verrast dat hij de dropkabel moet komen vervangen, want daar is hij niet bevoegd voor en daar heeft hij het materiaal niet voor bij. Na wat testen, bevestigt hij dat het probleem inderdaad bij de dropkabel ligt. Hij zegt dat hij verveeld zit met de situatie, en als "geste" stelt hij voor om de dropkabel in de mate van het mogelijke op te lappen. Hij vervangt het slechtste stuk van dropkabel (nabij de aansluiting met de paal, het stukje op de foto hieronder) en zegt dat we vermoedelijk weer enkele maanden verder zullen kunnen. Indien niet, moeten we meteen weer contact opnemen met de klantendienst en vragen om de dropkabel te komen vervangen. Na zijn vertrek functioneert het internet en de tv inderdaad opnieuw goed.

Het stukje kabel dat de eerste techicus heeft vervangen: het lijkt mij vrij duidelijk wat het probleem is. De stokoude dropkabel (lichte kleur) is volledig verstorven, de isolatielaag geknakt. Niet alleen bij dit vervangen stukje, maar over de hele lengte.

Hoofdstuk 2: de volgende poging
Helaas. Amper een week later, op zaterdag, waait het opnieuw hard en het hele spelletje herbegint: geen telefoon meer, een zwaar gestoord en steeds wegvallend tv-beeld en het internet dat voortdurend uitvalt. Ik bel opnieuw naar de klantendienst, leg het probleem uit, vraag uitdrukkelijk om de juiste technicus te sturen met het juiste materiaal en vraag zelfs om minstens 15 meter dropkabel mee te brengen, omdat ze een lange afstand moeten overbruggen. De vriendelijke dame zegt dat dit geen probleem is en regelt een technicus voor de woensdagvoormiddag. Vrij laat, maar kom. Vroeger lijkt echt niet te lukken. Ik bel een bereidwillige collega op die in mijn plaats wil werken woensdag, zodat ik op de technicus kan wachten. Van zaterdag tot woensdag zitten we zonder telefoon, met een zwaar gestoord tv-beeld en een internet dat voortdurend uitvalt.
Stipt op tijd belt de technicus woensdag aan. Helaas is ook hij hij totaal verrast dat hij de dropkabel moeten komen vervangen. Daar heeft hij het juiste materiaal niet voor bij. Daarvoor had de klantendienst een netwerktechnicus moeten regelen, en dat blijkt iets totaal anders te zijn. Het enige wat hij kan doen, is een nieuwe afspraak regelen. Dat blijkt niet vroeger te kunnen dan maandag (morgen, gc). "Maar als je nu meteen belt naar de klantendienst, dan kunnen ze dat vervroegen. Waarschijnlijk komt er deze namiddag zelfs nog iemand langs."
De technicus vertrekt. Ik bel naar de klantendienst. Daar reageert men hoogst verontwaardigd. Niet omdat mijn probleem blijft aanslepen, maar wel omdat ik bel om een afspraak te vervroegen: "U moet gewoon wachten tot maandag. Het is echt onmogelijk om een afspraak te vervroegen en het is onbegrijpelijk dat de technicus u gezegd heeft dat u daarvoor mocht bellen. U mag zeker zijn dat ik hem meteen ter verantwoording zal laten roepen." Waarna ik dame heb uitgelegd wat ik onbegrijpelijk vond, zonder resultaat.

Zo hangt er dropkabel er nu bij. Je ziet duidelijk dat hij in slechte staat verkeert. Het oplapwerk is nog van de Telenet-technicus die ons 8 jaar geleden kwam aansluiten.

Hoofdstuk 3: probleem opgelost?
Na het telefoontje reageer ik via de customer care service en de sociale media. Vrijwel meteen krijg ik via Facebook een privé-bericht van een Telenet-medewerker om te melden dat er inderdaad fouten zijn gemaakt en dat men die zo snel mogelijk zal rechtzetten. Donderdagochtend vroeg, belt een medewerkster van customer care mij op mijn GSM op om te melden dat het inderdaad niet kan zijn dat ik tot maandag moet wachten op een herstelling en ze meldt mij dat er nog dezelfde dag een technicus zal langskomen. Zowel mijn vrouw als ikzelf zijn op ons werk, maar dat is geen probleem. Om een dropkabel te vervangen, hoeft een technicus niet in huis te zijn.
Donderdagmiddag belt dezelfde medewerkster mij triomfantelijk op om te zeggen dat de herstelling al gebeurd is en dat ik opnieuw telefoon, tv en internet heb. Ik bedank haar uitdrukkelijk voor deze uitstekende service en plaats ook een #alshetgoediszeggenwehetook lofbetuiging aan Telenet op Twitter. 's Avonds werkt alles inderdaad zoals het hoort.
Vrijdag, als het licht is, begin ik al onraad te ruiken. Ik zie nu dat de dropkabel helemaal niet vervangen is, maar alleen wat opgelapt en aangespannen. En inderdaad: 's avonds laat begint het harder te waaien en binnen de kortste keren is het weer prijs: telefoon, internet en tv zijn nu compleet weg.

Hoofdstuk 4: van kwaad naar erger
Zaterdagochtend (gisteren) bel ik meteen naar de klantendienst. Na lang wachten, raak ik binnen. Ik kom blijkbaar in een Nederlands callcentrum terecht, of ik word in elk geval te woord gestaan door een vriendelijke dame met een Hollands accent. Zij meldt mij dat ze kan zien dat ik een afspraak had met een technicus op maandag (morgen), maar dat die helaas geannuleerd is omdat het probleem was opgelost. Ik zal nu moeten wachten tot dinsdagnamiddag voor een nieuwe afspraak. "Vroeger kan echt niet." Ik word niet eens boos, ik schiet alleen maar hard in de lach en zeg dat ik opnieuw contact zal opnemen met customer care. "Dat is inderdaad het beste wat u kunt doen", bevestigt de vriendelijke Hollandse dame.
Zaterdagavond is de wind gaan liggen, maar deze keer keert het Telenet-signaal niet terug. Omdat de oplap-technicus de verstorven dropkabel donderdag heeft opgespannen, is die nu waarschijnlijk volledig stuk getrokken door de wind. Geen telefoon, internet en tv dus tot dinsdagavond... Ik durf er zelfs geld op verwedden dat hier dinsdagnamiddag opnieuw een verkeerde technicus zal staan.

Epiloog: vraag aan Telenet
Op twee weken tijd is de technische dienst van Telenet al drie keer langsgekomen. Drie keer heb ik een dag vakantie genomen om de technicus op te wachten (de derde keer, morgen, helaas voor niets...). Het probleem is alleen maar erger geworden in plaats van opgelost: van een zwaar gestoord signaal naar helemaal geen signaal.
Bij Telenet werken heel veel personen die elk individueel heel erg goed hun best doen. De klantendienst probeert zo snel mogelijk een afspraak te regelen. De technici zijn stipt, vriendelijk en correct (maar slecht gebrieft) en de customer care grijpt snel in. Maar de doorstroming van informatie is helaas rampzalig, waardoor mijn probleem maar niet opgelost geraakt. Of beter gezegd: alleen maar erger is geworden. Hallo, Telenet-management? Doe hier iets aan! Ik stort elke maand 7 procent van mijn maandloon stipt door naar uw rekening. Maak dat ik dan tenminste telefoon, internet en digitale tv in de plaats krijg!

PS
U kunt mij morgenochtend live horen bij Radio 2 Oost-Vlaanderen in het programma Ochtendpost, waar ik uitgenodigd ben als studiogast. Niet om dit verhaal te doen, maar om tekst en uitleg te geven bij de prestaties van schaatser Bart Swings. Gelukkig waren de buren gisteren zo vriendelijk om mij op hun tv te laten kijken naar de uitzending van de 1500 meter, zodat ik tenminste weet waarover ik morgen moet praten. Diezelfde buren lenen mij nu hun computer en internet om dit stukje op mijn blog te schrijven.
Zaterdag ben ik op Eén te zien in Vlaanderen Vakantieland, waar ik als marien meteoroloog wordt geïnterviewd door reporter Vincent Verelst. Als ik nog geen tv heb, wil iemand het dan voor mij opnemen? Bedankt!

Geen winterweer in zicht

De komende tien dagen is er geen winterweer van betekenis te bespeuren op de weerkaarten. Atlantische depressies blijven zachte zeelucht naar onze omgeving sturen. In deze stroming trekken geregeld regenzones mee, maar mobiele wiggen zorgen soms ook voor mooie dagen. In een enkele heldere nacht kan het kwik eventjes flirten met het vriespunt, maar meestal zijn de minima ruim positief. De maxima komen soms dicht tegen de 10°C.

Aangezien we al begin februari zijn en het minstens nog tien dagen zacht blijft, kunnen we een mooie natuurijsperiode voor deze winter wel afschrijven. Dat betekent uiteraard niet dat de winter niet meer kan toeslaan. Flinke sneeuwval blijft in theorie mogelijk tot eind maart, begin april. Maar uitgebreid schaatsen op meren en kanalen, daarvoor blijft het minstens wachten tot de volgende winter.

Meer details over de komende dagen zijn uiteraard te vinden in het weerbericht op deze site.

Kouder vanaf woensdag?

Het EPS voorziet vanaf volgende woensdag dalende temperaturen in onze omgeving, met lichte tot matige vorst tijdens de nachten en maxima rond het vriespunt. Of het ook zover komt, is nog even afwachten.
Een meer gedetailleerde bespreking is te lezen in het weerbericht op deze site.

Bron: weerplaza.nl

Winter stokt boven Noordoost-Europa

Voor wie van winterweer houdt, zijn de weerkaarten op dit ogenblik erg frustrerend. Boven Scandinavië ligt een stevig  hogedrukgebied, met een kernwaarde van 1035 hPa. Vaak staat dat garant voor winterweer in onze omgeving. Niet zo deze keer. De luchtdrukgradiënt in onze regio is niet groot, waardoor er weinig of geen stroming staat in de onderste lagen van de atmosfeer. Omdat het de voorbije weken erg zacht was in West-Europa, stagneert deze zachte lucht in onze omgeving, om maar heel langzaam af te koelen tot waarden die normaal zijn voor deze tijd van het jaar. De winterkou blijft voorlopig haperen boven Denemarken en Duitsland.

Daarmee is nog eens aangetoond dat je een weerkaart maar correct kunt inschatten als je de voorgeschiedenis kent. Stel nu dat het de voorbije weken al stevig had gevroren, dan zou het ook met de huidige weerkaarten nog ijskoud zijn. In dat geval zou ook de zeewatertemperatuur veel lager zijn geweest. Op dit ogenblik is het zeewater aan de Westhinder-zandbank, zo'n 30 km uit onze kust, nog uitzonderlijk warm voor januari: bijna 10°C. Dat heeft een belangrijk gevolg: van zodra de wind van over zee gaat waaien, schiet de temperatuur de hoogte in. Ter vergelijking de temperatuur van het zeewater aan de Westhinder op dezelfde dag de voorbije jaren:

• 21/01/2014:     10°C
• 21/01/2013:      8°C
• 21/01/2012:      6°C
• 21/01/2011:      5°C
• 21/01/2010:      3°C

Het hoeft amper gezegd dat dit een heel verschil uitmaakt als de wind van over zee gaat waaien. In januari 2010 bracht die zeewind lucht van amper 3°C mee. Als de wind dan tijdens een vorstperiode tijdelijk een zeecomponent krijgt, zorgt die nauwelijks voor wat dooi. Daarom wordt terecht wel eens gezegd dat strenge winters zichzelf in stand houden. Hetzelfde geldt voor een zachte winter: ook die heeft de neiging om zichzelf in stand te houden. Een eventuele beginnende koude periode wordt meteen weer radicaal weggevaagd als de wind opnieuw van over zee gaat waaien.

Vooruitzichten
Voorlopig lijkt het er nog niet op dat de winterkou uit Scandinavië en Oost-Europa onze kant uit komt, maar de vorstgrens wordt ook niet teruggedreven. Een status quo, zeg maar. Het Scandinavisch-Russische hogedrukgebied blijft (tegen eerdere verwachtingen in) standhouden. Atlantische depressies botsen in onze omgeving tegen deze mastodont. Het ziet er naar uit dat we daarbij tot en met het weekend aan de zachte kant van de wintergrens blijven, met geregeld regen in Vlaanderen en winterse neerslag of sneeuw in de Ardennen. Dat zeggen we met het nodige voorbehoud, want de weermodellen zijn de jongste tijd al vaker wispelturig geweest.

Meer details over het weer de komende 10 dagen in het weerbericht op deze website.

De temperatuur deze middag in Europa (klik op de kaart om ze te vergroten): heel Noordoost-Europa zit in de vorst, maar de koude lucht raakt niet tot in de Lage Landen.

Zachte oplossingen winnen terrein

Zoals verwacht vestigt zich komende week een hogedrukgebied boven Scandinavië en een depressie in de buurt van de Golf van Biskaje. Stilaan wordt het duidelijk dat het hele luchtdrukpatroon te noordelijk en te oostelijk komt te liggen om de winter tot bij ons te brengen. De depressie pompt warme bovenluchten naar onze omgeving en de koude lucht blijft steken boven Denemarken. Later wordt die koude lucht waarschijnlijk zelfs nog wat verder teruggedrongen.

Deze kaart toont de verwachte temperatuur voor donderdag op ongeveer 1500 meter hoogte. Koude lucht stroomt tot in Denemarken (blauwe pijl), maar bij ons wordt zachte lucht uit het zuidwesten aangevoerd (rode pijl).

De kans dat de winter de komende week tot bij ons geraakt, lijkt daarmee serieus geslonken. Amper een kleine 20 procent van de berekeningen van het EPS toont nog een min of meer winters beeld voor onze omgeving. Waarschijnlijk krijgen we licht wisselvallig weer met maxima rond 6°C en minima rond 2°C. Tijdens heldere nachten is wat lichte vorst mogelijk.

De kaartenreeks van ECMWF deze ochtend toont ook aan hoe moeilijk vrieskou tot in onze omgeving geraakt als het eerste deel van de winter uitermate zacht is verlopen. Met een koude voorgeschiedenis van enkele weken hadden dezelfde weerkaarten ons gewoon in de winter gehouden. De zuidelijke wind zou in dat geval koude landlucht aanvoeren vanuit een afgekoeld Frankrijk. Nu zit daar erg zachte lucht. Ook het zeewater is nog extreem warm voor deze tijd van het jaar: rond 10°C. Van zodra de wind een aanlandige component krijgt, springt de temperatuur meteen een stuk omhoog.
Er zal met andere woorden een radicale ommekeer op de weerkaarten moeten verschijnen als we de eerstkomende weken alsnog de échte winter willen induiken. En dat lijkt er voorlopig nog niet in te zitten.

Meer details over het weer de komende dagen in het weerbericht op deze site.

Wintergrens komt dichterbij

(update 09/01: de bespreking hieronder blijft geldig. Voor de meest recente ontwikkelingen: zie rubriek weerbericht)

Morgen (donderdag) halen de maxima waarschijnlijk voor het laatst de dubbele cijfers. Na de doortocht van een koufront morgen stroomt al wat minder zachte lucht binnen. Volgens zowat alle globale weermodellen komt de échte winter na het weekend op zijn minst heel erg dicht in de buurt, of zelfs tot bij ons. De onzekerheid blijft wel nog groot.

Al wekenlang werd ons weerbeeld bepaald door een stevige westcirculatie, die onophoudelijk erg zachte lucht naar onze omgeving aanvoerde. Die westcirculatie begint stilaan te stokken. Vanaf zaterdag ontwikkelt er zich boven de Atlantische Oceaan, rond 10° W, een hogedrukrug. Volgens onder meer het Europese weermodel ECMWF zou die rug zich tegen maandag verder ontwikkelen tot een high-over-low-blokkade. Dat betekent dat de westcirculatie de pas wordt afgesneden. Vanover Rusland en Scandinavië kan een koude luchtmassa dan afzakken in de richting van West-Europa.

Deze verwachtingskaart voor dinsdag toont de isohypsen van het 500 hPa-vlak. We zien de high-over-low-blokkade met het 'hoog' ten noordoosten van IJsland en het 'laag' ten zuiden van Ierland. We zien ook een koude luchtmassa (blauwe kleur) stilaan afzakken richting West-Europa.

Of het zover komt, is nog niet zeker. De ontwikkeling van een dergelijke blokkade is een heel delicaat proces dat zich op de middellange termijn moeilijk laat berekenen door de weermodellen. Een minieme verandering in de uitgangssituatie, kan over enkele dagen een totaal ander resultaat opleveren.
Het Europese weermodel zinspeelde al enkele dagen op deze ontwikkeling, het Amerikaanse GFS-model wilde er eerst niets van weten, maar is sinds gisteravond bijgedraaid. Ook het Britse UKMO-model berekent nu de ontwikkeling van een blokkade, dus we mogen er van uit gaan dat er weldegelijk iets te gebeuren staat.

De verwachtingskaart van het Amerikaanse GFS-model voor dinsdag.

De vorming van een blokkade is een noodzaak om bij ons winterweer te krijgen, maar nog lang geen garantie. Als de koude lucht tot bij ons wil geraken, is dat vaak een kwestie van "millimeterwerk" (figuurlijk dan toch). Dat zien we mooi geïllustreerd op de verwachtingskaart voor dinsdag van het Amerikaanse weermodel, die hierboven te zien is. Boven Scandinavië ligt een stevig hogedrukgebied (1030 hPa). Ten oosten en ten zuiden van deze kern zit erg koude lucht, maar die blijft steken boven het noorden van Nederland. Boven ons land ligt een depressiekern die zachtere lucht aanvoert. Dat laat zich meteen gelden in de temperaturen op 2 meter hoogte. Terwijl het volgens dit model dinsdag in Nederland ook overdag blijft vriezen, loopt het kwik bij ons op tot +4 graden. De hoofdberekening van het Europese model laat dinsdag de koude lucht verder naar het zuiden zakken en houdt ook Vlaanderen overdag in de vorst.

De maximumtemperatuur dinsdag volgens het Amerikaanse model: lichte vorst in Nederland, ruim positieve temperaturen bij ons.

Die grote onzekerheid is ook mooi te zien in de zogenaamde "pluimverwachting" van het Europese weermodel. Daarin is het resultaat te zien van 50 bijkomende berekeningen, die telkens vertrekken vanuit een lichtjes aangepaste beginsituatie. We zien dat een deel van de berekeningen meegaat met de hoofdberekening (de rode lijn), maar dat ook heel wat berekeningen veel zachter uitpakken en van geen vorst willen weten.

De pluim voor het zuiden van Nederland (bron: weerplaza.nl). Die voor Vlaanderen is nog een fractie minder koud.

Als we alles op een rijtje zetten, kunnen we besluiten dat er voor het eerst deze winter een reële kans is dat de winter zal toeslaan, maar dat de onzekerheid voor Vlaanderen nog erg groot is. Het noorden van Nederland lijkt betere winterse papieren te hebben.


Een gedetailleerde bespreking van het weer van dag tot dag is terug te vinden in het weerbericht op deze site.