vrijdag 3 februari 2012

Op naar strenge tot zeer strenge vorst

De sneeuw die vandaag gevallen is, zo'n 5 cm in Drongen, laat een heel dubbel gevoel na. Aan de ene kant pleegt ze een aanslag op de ijsvloer, aan de andere kant zorgt ze ervoor dat het kwik 's nachts erg diep kan wegzakken. Rond 19 uur vanavond was het op een aantal plaatsen in Nederland al -16 tot -18°C. Ook in Vlaanderen kan het vannacht lokaal zeer streng vriezen.

Het grillige temperatuursverloop van vandaag in Meteopark Zeebrugge (bron: Meetnet Vlaamse Banken)

In Drongen konden we vanochtend al strenge vorst noteren, met -10,8°C. Ook de wind was gevallen, zodat heel wat open water alsnog was dichtgevroren. Eigenlijk op het slechtst denkbare moment voor schaatsers, want enkele uren later viel er een laagje sneeuw als een deken over het ijsvliesje. Letterlijk als een warm deken, want de lucht tussen de sneeuwkristallen werkt als een isolatielaagje. Het water en de bodem kunnen hun warmte niet meer kwijt aan de lucht. Dat heeft twee gevolgen: de ijslaag groeit nauwelijks nog aan en de lucht boven het sneeuwdek koelt veel sneller af. Dat verklaart waarom bij een besneeuwd landschap de temperatuur onder een heldere sterrenhemel zo snel kan kelderen. Alle warmte-energie in de onderste luchtlagen wordt naar de ruimte uitgestraald en wordt niet aangevuld door nieuwe warmte-energie uit de bodem.

Zoals verwacht, kwam het kwik in West-Vlaanderen in de loop van de avond eventjes enkele graden boven het vriespunt. Dat gebeurde ongeveer tot in de omgeving van Torhout. Echt dooien deed het daarbij niet, omdat de dauwpuntstemperatuur negatief bleef. In Drongen kregen we een onvervalste ijsdag, met een maximum van -2,4°C. De doortocht van het koufront verliep aan de kust vrij spectaculair qua temperatuur: op een goed 2 uur tijd daalde het kwik in Zeebrugge van +2,5°C naar -3°C en dat bij een strakke wind die ruimde van noordwest naar noordoost.

Komende nacht vriest het zoals gezegd plaatselijk streng (-10°C) tot zeer streng (-15°C of kouder). Morgen zaterdag komt het kwik nergens boven het vriespunt uit. De maxima liggen rond -2°C in het westen van Vlaanderen en rond -4°C in het oosten. Morgen is het ook droog en vaak zonnig. In de nacht van zaterdag op zondag vriest het streng in het oosten, matig in het westen. Dat heeft te maken met toenemende bewolking, veroorzaakt door een front boven het Kanaal en de Noordzee. Dit front reikt zondagvoormiddag tot over West- en Oost-Vlaanderen en kan daar opnieuw enkele centimeters sneeuw opleveren. Risico voor dooi zit er niet in. De wind blijft genoeg gekrompen en de zuidenwind voert erg koude lucht uit Frankrijk aan. De maxima komen opnieuw nauwelijks boven de -2°C.

Het koude weer houdt ook begin volgende week nog aan, met 's nachts dan meest matige en lokaal ook strenge vorst. De maxima liggen rond of iets onder het vriespunt. Volgens het Amerikaanse GFS-model (12Z-run) blijft het ook na donderdag nog flink doorwinteren. De operationele berekening van ECMWF komt voor het eerst met een dooi-scenario vanaf volgende donderdag. Een meerderheid binnen het ECMWF-ensemble volgt deze berekening (voorlopig?) niet.

Of er de komende dagen geschaatst kan worden, hangt nu vooral af van de vrijwilligers die het ijs sneeuwvrij willen of kunnen maken. Niet overal zal het ijs immers al dik genoeg zijn om veilig te betreden, en dan kan je uiteraard ook geen baan vrij vegen. Het harde werk loont de moeite: op de plaatsen waar het ijs sneeuwvrij is gemaakt, zal het dankzij de strenge vorst erg snel aangroeien. Daar is een weekje ijspret gegarandeerd.

2 opmerkingen:

  1. Gert,

    bij een 3-tal cm sneeuw op het ijs en dergelijk lage temperaturen, hoeveel ijsaangroei is er nog mogelijk? De ijsaangroei valt hopelijk toch niet helemaal stil? 3cm sneeuw >< 10 cm sneeuw... Nergens kan ik de gemiddelde ijsaangroei vinden onder een sneeuwdek...

    Stijn

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik durf er geen cijfer op kleven, maar erg veel aangroei zal er niet zijn. Dat kan verbeteren als de sneeuw de komende dagen wat "inklinkt": dan verdwijnt er lucht vantussen de kristallen, waardoor de sneeuwlaag minder isoleert.

      Onder een dikke laag sneeuw (10 cm of meer) kan er zelfs sneeuwbroed optreden: dan begint het ijs van onderaf af te smelten, zelfs al vriest het boven de sneeuw streng. Laat ons daar nog maar niet aan denken ;-)

      Verwijderen