Winterkou sijpelt heel langzaam binnen

 Ik wens jullie allemaal een gezond en sportief 2021. Een jaar waarin we hopelijk snel weer volop kunnen sporten op geopende ijsbanen en waarin we zorgeloos kunnen reizen naar regio's met veel natuurijs.

Het jaar 2021 begint weerkundig gezien kouder dan normaal, zonder dat dit leidt tot noemenswaardig winterweer in de Lage Landen. In Drongen vroor het vannacht lichtjes in de thermometerhut (-0,6°C), maar in de vroege uurtjes nam de bewolking toe, steeg het kwik tot boven het vriespunt en vielen er enkele regenbuitjes. Met winterweer heeft dat voorlopig allemaal weinig te maken.

Nochtans zien de weerkaarten er op zich winters uit (zie vorige bijdrage). Een hogedrukrug van de Azoren tot IJsland snijdt de weg af van zachte zeelucht. In een trog boven West-Europa liggen enkele ondiepe grondkernen. Eentje daarvan lag gisteren vlak ten zuiden van ons land. Het neerslaggebied trok van zuidoost naar noordwest met verse sneeuw over de Ardennen. Aan de kust waaide de wind compleet anders en trokken enkele Noordzeebuien vanuit het noordnoordwesten het land op. In de omgeving van Gent bleef het zo goed als droog, bij maxima rond 5°C.

Bij deze kaart voor maandag verwacht je koud winterweer, met een stevige noordooster. In de praktijk valt dit voor westelijk Vlaanderen erg tegen: grijs met wat lichte regen en licht positieve temperaturen. (bron kaart: ecmwf via wetterzentrale.de)

De komende dagen kantelt de hogedrukrug naar het noordoosten. Er komt daardoor een hogedrukgebied te liggen boven Scandinavië en een lagedrukkern nabij de baai van Genua. In principe is dat de ideale situatie om bij ons voor koud winterweer te zorgen, maar alweer speelt de veel te zachte voorgeschiedenis ons parten. Een neerslagzone trekt vanaf zondagnamiddag over ons land en zorgt in de Ardennen voor wat extra sneeuw, maar in westelijke Vlaanderen is het te zacht. Als de verzwakkende neerslagzone daar zondagavond toekomt, zorgt ze voor wat regen of motregen. Ook maandag valt er over Vlaanderen nu en dan wat lichte regen of motregen. Dat alles bij een nachttemperatuur tussen 0 en 1°C en maxima rond +3°C. Tijdens een goed getimede opklaring kan het licht vriezen, maar dan valt er uiteraard geen neerslag.

Eén van de oorzaken van het uitblijven van echte winterkou: op het sneeuwdekkaartje van ecmwf zie je hoe de noordoostenwind zachte lucht van over de Oostzee aanvoert. Het zeewater is er uitzonderlijk warm voor de tijd van het jaar. (bron: ecmwf.org)

Ook woensdag zien we een volledig geblokkeerd stromingspatroon, met hogedrukkernen ten zuiden van Groenland, boven de Britse Eilanden en boven Scandinavië. Bij ons zit er in de wind een noordelijke component, waardoor er zachte zeelucht binnensijpelt. We krijgen dan in het Gentse minima rond of iets onder het vriespunt en maxima rond +3°C. Er kan een winters buitje vallen, maar een sneeuwdek is weinig waarschijnlijk. Ook de vorming van natuurijs blijft uit.

Vanaf het tweede deel van volgende week ontstaat er opnieuw een hogedrukrug van de Azoren tot Groenland. Er verandert dus weinig aan het weerbeeld. Het is iets kouder dan normaal, met 's nachts lichte vorst en maxima rond 3°C. Nu en dan valt er wat winterse neerslag en als alles meezit, kan er ook in de westelijke helft van Vlaanderen nu en dan wat sneeuw vallen, met een tijdelijk sneeuwdek. In de oostelijke helft van Vlaanderen wordt die kans stilaan wat groter. 

De eps-verwachting van ecmwf voor de minima en maxima in de omgeving van Gent (bron: ecmwf.org)

Een echte verzachting staat momenteel nog niet in de verwachting, zodat we nog altijd met wat hoop  de langere termijn kunnen afwachten.

Kouder in Scandinavië

In grote delen van Scandinavië was het tot nu toe veel te zacht voor de tijd van het jaar. Daar komt nu verandering in. Onder de hogedrukkern boven Zweden en Noorwegen koelt het behoorlijk af. In het noorden en midden van Zweden komt het kwik de komende tien dagen niet meer boven het vriespunt. De minima dalen richting -20°C, lokaal zelfs nog lager. Overdag ligt het kwik op de meeste plaatsen in het noorden en midden van Zweden tussen -5 en -10°C. Eindelijk kan de ijsvloer er dus stevig aandikken.Goed nieuws voor bekende schaatsplekken als Tavelsjö en Falun, waar men dan eindelijk werk kan beginnen maken van de geveegde banen. Het meer van Tavelsjö lag op oudejaarsavond nog deels open, wat een ongeziene situatie. Deze nieuwjaarsochtend was het meer eindelijk volledig toegevroren.

Ook in het zuiden van Zweden is het vanaf zondag winters. In Hagfors (Värmland) zakt het kwik vanaf zondag onder nul, om er minstens een week niet meer boven te komen. Overdag ligt het kwik tussen -3 en -6°C, 's nacht rond -10°C of lokaal lager. In de loop van volgende week zullen er in deze regio dus uitstekende schaatsmogelijkheden zijn (*). Nu en dan kan er wel wat sneeuw vallen.

Eindelijk volop winter in Zweden, volgende week van noord tot zuid. (foto: webcam Icehotel Jukkasjärvi via webbkameror.se)

In het uiterste zuiden (regio Skåne) blijft het kwik de komende tien dagen rond het vriespunt hangen. Met hooguit wat lichte vorst tijdens de nachten, is daar van schaatsijs nog geen sprake.

(*) Alleen voor wie in al in Zweden verblijft. Afreizen naar Zweden wordt door de corona-pandemie ten sterkste afgeraden, hou er ook rekening mee dat de grens tussen Denemarken en Zweden gesloten is.