Schaatsijs bijzonder twijfelachtig in Vlaanderen

 In Drongen daalde het kwik de voorbije nacht tot -6°C. Boven het dikkere sneeuwdek aan de Nederlandse grens was het enkele graden kouder en in het oosten van Nederland vroor het plaatselijk zeer streng (-15°C of kouder). In Friesland daalde het kwik amper tot -2°C, wat nog maar eens bewijst dat al dat gespeculeer over een Elfstedentocht véél en véél te voorbarig is. De komende nachten worden nog wat kouder, maar vanaf zondag dreigt er dooi. Of dit een mooie schaatsperiode wordt, is dus nog lang niet zeker.

De temperatuur om 06.40u deze ochtend in Nederland. (bron: knmi.nl)

Een strakke oostelijke stroming voert vandaag dinsdag koude landlucht aan. Op grotere hoogte (850 hPa, ongeveer 1500 meter) is het boven ons hoofd deze middag -11°C. Het zonnetje komt er nu en dan door, maar kan de lucht niet echt opwarmen. De maxima liggen rond -2°C. Er staat nog altijd behoorlijk wat wind, wat de ijsvorming op grote oppervlakten bemoeilijk. 

Komende nacht wisselen enkele opklaringen en lage wolkenvelden elkaar af. Door de combinatie van de wind en bewolking koelt het op veel plaatsen in Vlaanderen niet veel verder af dan -6° à -7°C. Op beschutte plaatsen groeit er een ijsvloer, maar grote wateroppervlaktes die in de wind liggen, vriezen nog altijd moeilijk dicht. 

Morgen woensdag verdwijnt de lage bewolking geleidelijk en krijgen we zonnige perioden. De combinatie van hoge luchtdruk ten noorden van onze omgeving en een depressiekern boven de Golf van Biskaje zorgt bij ons nog altijd voor een oostelijke tot noordoostelijke wind. De maxima liggen rond -1 à -2°C. 's Avonds laat valt de wind weg. Daardoor wordt de nacht van woensdag op donderdag allicht voorlopig de koudste, met minima rond -10 in grote delen van Vlaanderen. Boven het sneeuwdek in Oost-Nederland is plaatselijk opnieuw zeer strenge vorst mogelijk (tussen -15° en -20°C). Dat is niet het geval in Friesland, waar de minima variëren tussen -3°C aan de Waddenkust en -9°C in het zuiden van de provincie.

Donderdag begint het hogedrukgebied zich te verplaatsen van de regio Groenland/IJsland naar Scandinavië. Er staat bij ons dan minder wind en het blijft nog koud. De maxima liggen in Vlaanderen kortstondig rond het vriespunt, maar het kwik zakt weer snel van zodra de zon onder is. In de nacht van donderdag op vrijdag koelt het af tot rond -8°C. In Nederland is het een flink stuk kouder, met daar op veel plaatsen minima tussen -10 en 15°C. Door het gebrek aan wind is dit een goede nacht voor de ijsvorming.

Vrijdag zakt het Scandinavische hogedrukgebied verder naar het zuiden. Ervaren winterliefhebbers weten dat dit een zorgelijke ontwikkeling is. Voorlopig heeft dit nog weinig gevolgen. Vrijdag blijft het kwik ook overdag nog onder nul. De wind spant weer aan, tot 3 à 4 Bft uit het oosten. Waar er al ijs ligt, zal die ijsvloer vrijdag nog flink aandikken.

Zaterdag zakt het hogedrukgebied door tot boven Duitsland. De wind draait bij ons naar het zuidoosten en op grotere hoogte begint er al zachtere lucht binnen te dringen. Op 1500 meter hoogt stijgt de temperatuur van -9°C 's ochtends tot -4°C 's avonds laat. Op grondniveau merken we dat nog niet meteen. Zaterdagochtend liggen de minima rond -9°C in Vlaanderen en rond -15 à -20°C boven het sneeuwdek in het oosten van Nederland. De maxima kunnen in Vlaanderen al oplopen tot +2°C, maar de lucht is nog erg droog (dauwpunttemperatuur rond -12°C), waardoor de ijsvloer daar nauwelijks hinder van ondervindt. 

Vanaf zondag gaat het helaas totaal de verkeerde kant uit. Zachte lucht uit het zuiden rukt op naar Vlaanderen. Nederland blijft iets langer in de koude lucht. (bron kaart: ecmwf via wetterzentrale.de)

Zondag ligt de kern van het hogedrukgebied boven Duitsland, waardoor er bij ons een sterke zuidelijke stroming ontstaat. Het is 's ochtends nog vrij koud, met minima rond -6°C, maar overdag loopt het kwik snel op tot +6°C in Vlaanderen. In het noordoosten van Nederland profiteren ze nog van de nabijheid van de hogedrukkern, waardoor het daar allicht nog blijft vriezen overdag.

Van het koude vervolgen dat de weermodellen enkele dagen geleden nog berekenden, is nauwelijks nog iets terug te vinden. De kans is erg groot (80 procent) dat we vanaf maandag een strakke zuidenwind krijgen, met maxima tussen +5 en +10°C en ook minima die meestal boven het vriespunt blijven.

Natuurijs

Dat alles maakt dat ik absoluut niet zo positief ben over de schaatsmogelijkheden in Vlaanderen. De vorstperiode zag er uiterst veelbelovend uit,  maar zal in de praktijk maar een doorsnee-winterveegje blijken te zijn in Vlaanderen. De ijsvorming komt ondanks de permanente vorst aarzelend op gang. Vanaf morgenavond groeit de ijsvloer snel aan, maar of het ijs tegen het einde van de week veilig zal zijn, is uiterst twijfelachtig. Op enkele ondiepe plassen en vijvers allicht wel, maar voor oude riviermeanders is dat al een heel stuk twijfelachtiger, laat staan kanalen en rivieren.

Die ondiepe plassen en vijvers zijn vaak in beheer van het Agentschap Natuur en Bos. Die communiceerden gisteren bijzonder warrig. Eerst werd een algemeen schaatsverbod aangekondigd door Natuur en Bos op de eigen website en in de media. Hun woordvoerder ontkende dit later, hoewel het algemeen verbod nog altijd op de website stond. Uiteindelijk blijkt schaatsen in gebieden beheerd door Natuur en Bos verboden, behalve als het door de lokale overheden toegelaten wordt. Kunt u nog volgen?

Kort samengevat: vanaf vrijdag ligt er een ijsvloer waarop hier en daar geschaatst kan worden, als het al toegelaten is. Op grotere wateroppervlaktes blijft het ijs onbetrouwbaar. Let dus bijzonder goed op en volg de aanwijzingen van ijsmeesters en ervaren schaatsers. Vanaf zondagmiddag lijkt het in Vlaanderen alweer afgelopen met schaatsen. Uiteraard blijven we de situatie de volgende dagen nog opvolgen.