Pakken sneeuw voor de Ardennen

De weerkaarten tonen voor de komende tien dagen een patroon dat er op het eerste zicht behoorlijk winters uitziet. Het wordt ook wel vrij koud en soms guur met ook in Vlaanderen kans op wat sneeuwvlokken en hier en daar zelfs een tijdelijk sneeuwdekje, maar écht diepwinters weer blijft voorlopig nog uit in het laagland. Dat komt deels door een foute voorgeschiedenis, maar deels zien we hier ook de gevolgen van de klimaatopwarming aan het werk. 

De Ardense toppen kregen op de valreep een onvervalste witte Kerst, met bijna 10 cm sneeuw. (foto: webcam KMI)

De komende dagen zien we de polaire straalstroom ten zuiden van ons land liggen. In de vorige eeuw kon je er dan in december vrijwel zeker van zijn dat we onvervalst winterweer kregen in Vlaanderen. De voorbije jaren zijn de poolstreken zo sterk opgewarmd, dat de polaire luchtmassa's die in de laatste maand van het jaar afzakken naar de Lage Landen, geen garantie meer zijn voor winterse perikelen. Grote delen van de Noordelijke IJszee, zoals de Groenlandzee, Barentszee en de Karazee, vriezen nu veel later dicht dan pakweg 30 jaar geleden en boven een open zee kan de luchtmassa veel minder sterk afkoelen dan boven ijs. Dat valt vooral in Scandinavië op, waar het de voorbije weken ongewoon zacht was voor de tijd van het jaar. Zo beleven ze aan de Höga Kusten in midden-Zweden momenteel een groene kerst, wat daar ongezien is. Als Scandinavische winterkou uitblijft, kan die kou ook niet met een noordelijke wind uitstromen tot bij ons.

Vandaag (Kerstdag) zijn we terecht gekomen in een noordelijke stroming, op de noordoostelijke flank van het Azorenhoog, dat tijdelijk een wig heeft uitgebouwd richting Noorwegen. In die stroming trekken winterse buien over de westelijke helft van ons land en sneeuwbuien over de hoge Ardennen, waar inmiddels een sneeuwdek ligt van een tiental centimeter.

In Vlaanderen geen witte Kerst, maar wel mooie buienluchten in de polaire luchtmassa.

Morgen zaterdag krijgen we een overgangsdag. De wig van het Azorgenhoog is verdwenen en we komen binnen de invloedsfeer van een diepe depressiekern nabij IJsland. Een zwak warmfront trekt over ons land en zorgt nu en dan voor wat regen in het laagland en verse sneeuw over de Ardense hoogtes. 's Avonds volgt dan een - eveneens zwak - koufront. De minima liggen morgenochtend in de omgeving van Gent iets boven het vriespunt, de maxima rond 6°C. Op de hoogste Ardense toppen blijft het morgen overdag licht vriezen. 

In de nacht van zaterdag op zondag zakt de depressiekern af van IJsland naar Schotland, waardoor we vol in het windveld terecht komen. Op volle zee steekt er 's nachts een zware zuidwesterstorm (10 Bft) op, die ook zondagochtend nog te keer gaat. Langs de kust waait het stormachtig (8 Bft) en in de regio Gent krachtig tot hard (6 à 7 Bft). Windstoten kunnen uithalen tot 115 km/u op volle zee, 100 km/u aan de kust en 95 km/u in het binnenland. De wind voert tijdelijk ook zachtere zeelucht aan, zodat het kwik 's nachts oploopt tot 8°C. Dat zijn meteen ook de maxima voor zondag. In de loop van zondag begint de temperatuur opnieuw te dalen, als we in de namiddag achter het koufront van de depressie terecht komen.

Er wordt daarbij zondag ook flink wat neerslag verwacht: tussen de 15 à 20 mm in de regio van Gent. Ook elders in Vlaanderen kunnen we die hoeveelheden halen. In Vlaanderen valt alle neerslag als regen, in een groot deel van de Ardennen als natte sneeuw en op de hoogste toppen van de Ardennen als droge sneeuw. Daar kan het sneeuwdek aandikken tot 20 cm of meer. In combinatie met de harde wind zal de sneeuwval daar ongetwijfeld voor overlast zorgen.

Zondag tussen 12 en 18 uur utc verwacht het Europese weermodel tot 12 mm neerslag op 6 uur tijd. 

Later op zondag en maandag komen we in de kern van de depressie terecht, waardoor de wind luwt. Een occlusie zorgt opnieuw voor neerslag: regen en smeltende sneeuw in Vlaanderen, sneeuw over de Ardense hoogtes. Bij voldoende intense neerslag kan zich zelfs in Vlaanderen een tijdelijk sneeuwdekje vormen. De temperatuur ligt maandagochtend in Vlaanderen rond +3°C, maar tijdens intense buien kan het kwik overdag tot dicht tegen het vriespunt dalen, ook in het laagland. Tussen de buien door ligt het kwik overdag in Vlaanderen rond 5°C.

Dinsdag komt in deze situatie weinig verandering. De kern van de depressie ligt vlak in onze buurt, waardoor de exacte windrichting nog moeilijk in te schatten is. De meeste buien vallen aan de kust en in de Ardennen. In westelijk Vlaanderen vallen er overwegend regenbuien, in het centrum is er smeltende sneeuw mogelijk en in de hoge Ardennen valt er droge sneeuw. De minima liggen in Vlaanderen rond het vriespunt, in de Ardennen iets eronder. De maxima variëren tussen +5°C in Vlaanderen en -1°C in de Hoge Venen. Het sneeuwdek kan op de hoogste toppen aangroeien tot 30 cm of meer.

Dit sneeuwdek berekent het Europese weermodel nu voor 1 januari. Niet letterlijk te nemen, maar het toont wel de mogelijkheden aan.

Na dinsdag blijft een trog uitgezakt liggen boven West-Europa, met zoals gezegd de straalstroom ten zuiden van ons land. Er komt weinig verandering in het weerbeeld. De minima liggen in de regio Gent rond het vriespunt, de maxima rond 3 à 4°C. In Vlaanderen vallen er winterse buien, een tijdelijk sneeuwdek is mogelijk. In de Ardennen blijven er sneeuwbuien vallen. Het stromingspatroon boven de noordelijke Atlantische Oceaan lijkt geblokkeerd te blijven, zodat het vrij koude weertype tot en met volgend weekend blijft aanhouden. Of de kou zal verstrengen, zal later nog moeten blijken.