Lichte tot matige vorst vanaf komende nacht, volgende week mogelijk nog kouder

Vanaf morgen stuurt een Scandinavisch hogedrukgebied steeds koudere continentale lucht naar onze omgeving. Voor schaatsers is het jammer dat deze weerkaarten zo laat in de winter pas opduiken. In december of januari had dit ongetwijfeld prachtig natuurijs opgeleverd. Ook nu zal er natuurijs ontstaan, maar de zon is overdag al een stuk krachtiger dan twee maanden geleden en dat gooit roet in het eten van de schaatsers.

Vandaag moet het westen van Vlaanderen nog afrekenen met een occluderend front, dat gisteren oprukte naar het noordoosten, maar nu wordt teruggeduwd naar het zuidwesten. Aan de kust kan dat wagt regen opleveren. Dat wordt dan meteen de laatste neerslag voor ten minste een week.

Een occluderend front ligt vandaag nog boven het uiterste westen van ons land, maar wordt teruggeduwd naar het zuidwesten. (Bron kaart: MetOffice).

Morgen zien we hoe zich boven de Britse Eilanden een stevig hogedrukgebied (kerndruk ruim 1030 hPa) opbouwt. Ook boven het noorden van Zweden ligt een hogedrukkern van 1030 hPa. Boven Italië ligt een lagedrukgebied (1000 hPa). Dat alles zorgt bij ons voor een zwakke oostelijke stroming. Op grotere hoogte stroomt al wat koudere lucht binnen. Vandaag ligt de temperatuur op 850 hPa (ongeveer 1500 meter) in onze omgeving rond -2°C, morgenmiddag is dat rond -6°C. De zon is al vrij krachtig, waardoor de maxima ondanks deze koude bovenluchten nog vlot oplopen tot rond +5°C.

Donderdag zijn de twee hogedrukcellen samengesmolten en ontstaat er één grote anticycloon met kern (nog altijd 1030 hPa) boven de Oostzee en Finland. De temperatuur op 850 hPa ligt nog altijd rond -7°C, waardoor het weer op donderdag vrijwel een kopie is van dat op woensdag.

Donderdag heeft zich één groot hogedrukgebied gevormd, met kern boven de Oostzee.

Vrijdag zakt het hogedrukgebied wat weg tot boven Denemarken, maar ten noordoosten van Scandinavië zien we een nog sterker exemplaar opduiken. Boven Italië ligt er nog altijd een lagedrukkern, waardoor de stroming in onze omgeving onveranderd continentaal blijft.
Aan de zuidelijke flank van het tweede hogedrukgebied zien we een omvangrijke koude luchtmassa boven Rusland en het noorden van Scandinavië, die zich langzaam in beweging zet naar onze omgeving.

Tijdens het weekend ligt er een omvangrijke koude luchtmassa boven Rusland, Oost-Europa en Scandinavië. In onze omgeving loopt de temperatuur op 850 hPa tijdelijk weer wat op.

Voorlopig bereikt die koude luchtmassa ons nog niet. In tegendeel zelfs. Op 850 hPa begint de temperatuur opnieuw te stijgen: op vrijdag tot -2°C en op zaterdag zelfs tot +1°C. Er staat daarbij ook vrij veel wind, waardoor de luchtlagen goed door elkaar worden gemengd. De kans op ijsdagen is in onze regio tot en met het weekend heel erg klein.

Volgens de operationele berekeningen van de globale weermodellen zou de koude Scandinavisch-Russische luchtmassa begin volgende week dan toch doordringen tot onze omgeving. Volgens ECMWF2000 zou de temperatuur op 850 hPa in onze omgeving dalen tot -15°C. Als de zon daarbij volop schijnt en er wat wind blijft staan, zou dat in onze regio maxima opleveren rond het vriespunt. 's Nachts vriest het dan meestal matig (tussen -5 en -10°C). Of het ook zover komt, is gezien de termijn (meer dan 7 dagen vooruit) nog wat afwachten, maar de ensembles zijn vrij unaniem.

Een natuurijsverwachting staat helemaal onderaan deze bijdrage.

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag dinsdag 20 februari 2018

• Weerbeeld: zwaarbewolkt. Een regenzone komt vanuit West-Vlaanderen eventjes opzetten en kan mogelijk de regio Gent bereiken. Verder naar het oosten blijft het droog. 
• Maximumtemperatuur: 6°C
• Wind: vrijwel windstil.

Vanavond en vannacht

• Weerbeeld: eerst hangt er nog wat bewolking, maar in de loop van de nacht wordt het helder. Er kan wat nevel ontstaan.
• Temperatuur: minima rond -2°C.
• Wind: 2 Bft uit NO.

Morgen woensdag 21 februari

• Weerbeeld: zonnige perioden en perioden met wat meer bewolking wisselen elkaar af. Het blijft de hele dag droog.
• Temperatuur: maxima rond 5°C.
• Wind: 3 Bft uit NO.

Donderdag 22 februari

• Weerbeeld: zonnig of licht bewolkt.
• Temperatuur: minima rond -2°C. Maxima rond +4°C.
• Wind: 3 à 4 Bft uit NO.

Vrijdag 23 februari

• Weerbeeld: het is de hele dag zonnig, maar er staat vrij veel wind.
• Temperatuur: minima rond -4°C, maxima rond +3°C.
• Wind: 4 Bft uit NO.

Zaterdag 24 februari

• Weerbeeld: zonnig met vrij veel wind.
• Temperatuur: minima rond -4°C, maxima rond +4 à +5°C.
• Wind: 4 Bft uit ONO

Verdere vooruitzichten (zondag 25 februari tot en met  donderdag 1 maart)

De kans lijkt erg groot dat de stroming in onze omgeving continentaal blijft. Het centrum van de hoge luchtdruk lijkt zich wel wat meer te verplaatsen van Scandinavië naar IJsland. Het ensemblegemiddelde voor de temperatuur op 850 hPa daalt naar -15°C, een aantal leden zakt zelfs tot -20°C. Vanaf maandag is de kans op ijsdagen in onze omgeving ongeveer 50 procent. Het ensemblegemiddelde voor de minimumtemperatuur ligt op dinsdag en woensdag  rond -8°C, maar de kans op strenge vorst (-10 of kouder) in onze omgeving lijkt klein. Daarvoor is een sneeuwdek nodig, maar er zit voorlopig geen neerslag in de verwachting.
In de Hoge Venen ligt er wel nog sneeuw, en die blijft er de komende dagen uiteraard ook liggen. Er valt geen verse sneeuw bij, maar boven het bestaande sneeuwdek kan het er wel streng tot zeer streng vriezen. Overdag ligt het kwik er rond -5°C.

Kans op natuurijs

Als deze weerkaarten in december of begin januari op het programma stonden, dan konden de schaatsers de vlag uithangen. Deze tijd van het jaar is de zon (helaas voor de schaatsers) al 4 tot 5 keer krachtiger. Dat maakt een wereld van verschil uit. Terwijl we in december en januari bij dergelijke kaarten vrijwel meteen zouden kunnen schaatsen op ondiep water, verloopt precies de ijsvorming op dit ondiep water nu heel wat moeilijker. De zon warmt immers de bodem onder het ijs op. Die bodem geeft vervolgens de warmte af aan het water en het ijs erboven, waardoor overdag het ijs afsmelt van langs onderen.
IJs op de zogenaamde combibanen, waarbij 's nachts laagjes water op beton of asfalt worden gesproeid, wordt helemaal moeilijk. Waar de combibaan in de zon ligt, smelt het ijs overdag snel weer weg en komt de ondergrond weer bloot te liggen.
Tot en met zaterdag ontstaat er op beschutte plaatsen en op ondiep water 's nachts ijs dat overdag weer grotendeels wegsmelt, behalve op de plaatsen die de hele dag in de schaduw blijven liggen. Diepere waters zijn, na deze zachte winter, nog te warm om al snel te bevriezen, zeker in combinatie met de vrij stevige wind, die de waterlagen voortdurend door elkaar mengt.
Begin volgende week kan er dan wel een ijsvloer ontstaan die ook overdag standhoudt, daarbij geholpen door de lage dauwpunten. Overdag smelt telkens weer wat ijs af, maar minder dan er in de nachten bijkomt. Netto gezien groeit de ijsvloer dus aan.
De zogenaamde "ijspluimen" zijn allicht wat aan de optimistische kant. Ik verwacht dat in de praktijk de aangroei wat minder snel zal gaan dan deze pluimen laten uitschijnen. Over de kans op schaatsen spreek ik mij voorlopig dus nog niet uit. Dat zal de komende dagen duidelijker worden.

De ijspluim voor het zuiden van Nederland, allicht wat aan de optimistische kant (bron grafiek: winterplaza.nl)