Windstil weer bevordert het dichtvriezen

Van mijn waarnemer ter plaatse, Thomas Devreeze, kreeg ik deze foto doorgestuurd van de Kraenepoel in Aalter, deze avond rond 17.30u genomen. De poel is grotendeels dichtgevroren. Dat is het grote voordeel van windstil weer. Een groot wateroppervlak zal sneller dichtvriezen bij -1°C en windstil weer dan pakweg bij -7°C en een krachtige wind.

De Kraenepoel in Aalter, dinsdagavond 17 januari 2017 om 17.30u. (Foto: Thomas Devreeze)

De reden is eenvoudig. Om te kunnen bevriezen, moet het water aan het oppervlak uiteraard afkoelen tot 0°C. Bij windstil weer zal het volledige oppervlak meteen volledig dichtvriezen met een dun vliesje als de bovenste millimeter van het wateroppervlak afkoelt tot onder de 0 graden.
Als er veel wind staat, wordt het koudste water aan het oppervlak voortdurend gemengd met het warmere water daaronder. De oppervlaktelaag koelt daardoor veel trager af tot aan  het vriespunt. Zo kan het dat bij een bulderende vorstinval met veel wind, soms na dagenlange permanente vorst er nog altijd geen ijs ligt op grotere poelen, kreken, meren en rivieren.

Het voordeel van weinig wind geldt alleen zolang het water nog niet volledig is dichtgevroren. Van zodra het oppervlak volledig dicht ligt, wordt het ijs uiteraard wel veel sneller dikker bij -7°C dan bij -1°C. De wind gaat het proces dan zelfs nog versnellen, omdat de stollingswarmte die vrij komt bij de vorming van ijs, beter wordt afgevoerd.

Of het ijs op de Kraenepoel nu snel dikker zal worden, is nog afwachten. We krijgen de komende dagen een gematigde winterperiode. Morgenochtend zal het licht tot matig vriezen in de omgeving van Aalter (-3 à -5°C). Overdag ligt het kwik er rond het vriespunt.
De dagen daarna krijgen we kwakkelweer: 's nachts enkele graden vorst, overdag enkele dagen dooi. Het zal van de bewolking afhangen of het ijs verder zal aangroeien. Bij helder weer komt er ijs bij (met beperkte dooi overdag, zelfs bij zeer zonnig weer), bij bewolkt weer komt er weinig of geen ijs bij tijdens de nachten en smelt het overdag meteen af van zodra het kwik boven de 0° komt (bewolking betekent immers meestal ook hogere dauwpunten en meer teruggekaatste infrarode stralen die het aardoppervlak warmer houden).

Gelukkig hebben we op de Kraenepoel bekwame ijsmeesters. Zij zullen de vorming van de ijsvloer de komende dagen nauwlettend in het oog houden. Ga in geen geval het ijs op vooraleer zij het licht op groen zetten.