Scandinavië koelt over enkele dagen weer af

Koud winterweer is er voorlopig nog niet in het vooruitzicht, maar ik vind de weerkaarten de komende tijd er wel interessant uitzien. In de loop van volgende week zien we een blokkade nabij Groenland, terwijl de straalstroom ten zuiden van ons komt te liggen. Dat betekent dat extreem zacht weer in elk geval geen kans maakt én dat er mogelijkheden zijn voor een eventuele uitbraak van koudere lucht. Op zijn minst interessant om op te volgen.

Ook aan zee zakte de temperatuur woensdagochtend tot onder het vriespunt, met zelfs 's middags nog een berijpt strand tot gevolg. (foto: Greet Velghe, Knokke-Heist)

De voorbije dagen konden we in Vlaanderen en Nederland de eerste lichte vorst optekenen. Bij mij in Drongen was woensdagochtend het koudst, met -3,3°C. Omdat er ook weinig wind stond, was er op enkele grotere plassen al wat ijsvorming te zien. Uiteraard stelt dat nog niet zo veel voor, maar er zijn al jaren geweest dat we veel langer moesten wachten op de eerste vorst.

Vandaag zoekt de wind bij ons de zuidelijke sector op. De temperatuur loopt op in vergelijking met de vorige dagen, maar écht zacht wordt het niet. De lucht is van oorsprong immers nog altijd polair en wordt, door een lagedrukgebied met kern nabij de Golf van Biskaje, met een ommetje over Noord-Spanje en Frankrijk naar onze ogeving gestuurd. De maxima liggen vandaag rond 9 à 10°C.

Vannacht hangt er veel bewolking, waardoor het kwik niet veel verder zakt dan 4 à 5°C. Tegen de ochtend kan er zelfs wat lichte regen vallen.

Morgen ligt de kern van dit lagedrukgebied boven Centraal-Frankrijk en draait de wind bij ons dus weer naar het oosten. Een occlusiefront zorgt voor bewolking en mogelijk ook wat regen. De meeste neerslag valt ten westen van de regio Gent, maar ook daar wordt niet veel meer dan 1 à 2 mm verwacht. De maxima liggen rond 9°C.

Zondag kunnen we eventjes profiteren van een mobiele wig. Het blijft de hele dag droog en de bewolking breekt open. Dit wordt allicht de zachtste dag van de verwachtingperiode, met maxima rond 12°C.

Maandagochtend liggen de minima rond 6°C. De bewolking is dan immers al toegenomen omdat vanuit het zuidwesten een occlusiefront nadert. Er kan 's ochtends zelfs al wat regen vallen. De rest van de dag is het zwaarbewolkt, met nu en dan wat regen en maxima rond 9°C.


Dinsdag zien we de luchtdruk stijgen nabij Groenland (1030 hPa) en IJsland (1020 hPa). Aan de zuidoostelijke flank van deze anticycloon liggen diverse lagedrukkernen, onder andere ook boven de Noordzee. De frontale systemen van deze kerntjes zorgen in onze omgeving nog altijd voor veel bewolking, nu en dan wat regen en normale maxima voor de tijd van het jaar, zo rond 10°C.

Woensdag berekent het Europese weermodel hoge luchtdruk boven IJsland en een depressie nabij de Britse Eilanden (bron kaart: ecmwf via wetterzentrale.de)

Volgens de operationele berekening van ECMWF van deze ochtend, zou de hoge luchtdruk nabij IJsland minstens enkele dagen standhouden. Een lagedrukkern vat plaats boven onze omgeving. We bevinden ons dus aan de koude kant van de polaire straalstroom. "Koud" is in dit geval nog relatief, want op 850 hPa is de temperatuur op woensdag en donderdag nog altijd positief. Op waarnemingshoogte vertaalt zich dat in wisselvallig weer, met maxima rond 10°C.

Nog later in de periode, zo tegen volgend weekend, lijkt de kans vrij groot dat zich op grotere hoogte een hogedrukwig opbouwt boven de noordelijke Atlantische Oceaan. Dat vergroot de kans op een noordwestelijke tot noordelijke hoogtestroming, met koudere bovenluchten. We maken dan de meeste kans op maxima rond 6°C en minima rond of iets boven het vriespunt. De kans dat de maxima in de periode van 28 november tot en met 1 december nog boven de 12°C uitkomen, is kleiner dan 10 procent.

Situatie in Scandinavië

De vroege winterkou die het noorden van Scandinavië al van eind oktober in zijn greep hield, is (tijdelijk) verdwenen. Zelfs in Kiruna, het bekende stadje in Zweeds Lapland, klimt het kwik richting het vriespunt. Met een zuidelijke stroming wordt daar zachte lucht vanuit de regio van de Zwarte Zee aangevoerd. Die aanvoer wordt over enkele dagen afgesneden, waarna er weer koude poollucht naar het noorden van Zweden stroomt. Vanaf woensdag wordt het er opnieuw bitterkoud, met temperaturen vrijwel permanent tussen -15° en -25°C.

De eps-temperatuursverwachting voor de omgeving van Kiruna, Zweeds Lapland.

In midden-Zweden dooit het al enkele dagen en tot en met dinsdag blijft het kwik er iets boven het vriespunt schommelen. Maar ook daar valt vanaf woensdag de koude lucht opnieuw binnen en zijn temperaturen tussen -10 en -18°C mogelijk (met uiteraard regionaal grote verschillen).

Min of meer hetzelfde verhaal zien we voor Svealand. Het blijft er nog enkele dagen erg zacht, met dag en nacht temperaturen rond +5°C. Vanaf donderdag zou ook daar de koude lucht binnenvallen, met een temperatuur die richting -10°C kan gaan in de omgeving van Linköping.

Of de koude lucht ook het uiterste zuiden van Zweden zal bereiken, is nog twijfelachtig. Voor de omgeving van universiteitsstad Lund in het landschap Skåne lopen de berekeningen vanaf volgende vrijdag uiteen van +5°C tot -6°C. Maar dat het in Scandinavië vanaf woensdag opnieuw flink afkoelt, dat staat wel vast.

Volgens het Europese weermodel koelt Scandinavië tegen vrijdag weer flink af (kaart toont de temperatuur op 850 hPa, ongeveer 1500m hoogte)