Van winter naar wisselvallige lente

Nu het kwik weer vlotjes richting 10°C gaat, is het tijd om eens kort terug te blikken op de vorstperiode van de voorbije week én op de voorbije winter. Dankzij een massa koude lucht die vanuit Scandinavië en Siberië op transport ging naar West-Europa, kregen we nog te maken met een vrij felle koudegolf helemaal op het einde van de meteorologische winter en het begin van de meteorologische lente.

Na de koude 28 februari, kon er op 1 en 2 maart lokaal veilig geschaatst worden in Vlaanderen.

De koudste bovenluchten veroverden onze omgeving op woensdag 28 februari. Op 1500 meter hoogte daalde de temperatuur naar -17°C en dat is echt wel uitzonderlijk. De zon scheen de hele dag, maar dat kon niet verhinderen dat de maxima in Vlaanderen op de meeste plaatsen niet hoger uitkwamen dan -2 à 3°C. Dat is uiteraard koud, maar hadden we dezelfde omstandigheden gekregen begin januari (-17°C op 850 hPa met een krachtige oostenwind), dan waren we wellicht blijven steken op maxima tussen de -5 en de -10°C. Nu kon de februarizon de bodem en indirect dus ook de onderste luchtlagen al behoorlijk opwarmen. Dat bleek uit het feit dat het 30 kilometer op zee, aan de meetpaal van de Westhinder, overdag harder bleef vriezen dan aan de kust. De bodemwarmte kon met andere woorden de luchtmassa al meer opwarmen dan het zeewater. Dat zou begin januari absoluut het geval niet zijn.

Op 28 februari noteerde ik in Drongen dan ook het laagste minimum (-6,7°C) én het laagste maximum (-1,2°C) van de winter. De gemiddelde etmaaltemperatuur kwam die dag uit op -4,0°C. Die waardes zijn wat minder laag dan op de meeste andere plaatsen in Vlaanderen. Waarschijnlijk komt dat omdat bij een oostnoordoostenwind in Drongen de lucht wordt aangevoerd vanover het iets warmere stadscentrum van Gent.

De winter 2017-'18 telde in Drongen 35 vorstdagen en 4 ijsdagen. Op 6 dagen viel er sneeuw en op 9 dagen lag er een sneeuwdek van minstens 0,5 cm. De meeste sneeuw viel uiteraard op 11 december 2017, toen het verkeer in de hele Gentse regio hopeloos vast kwam te zitten door het (natte) sneeuwdek.

De vrieskou werd op vrijdag 2 maart zoals verwacht verdreven met wat onderkoelde regen en sneeuw. Over de gladheid die dat veroorzaakte, las ik enkele verklaringen die niet helemaal klopten. Onder meer dat er meer regen viel dan verwacht, waardoor het preventief gestrooide zout wegspoelde, waarna het glad kon worden omdat het regenwater bevroor op de koude grond. Dat klopt niet. Er viel helemaal niet zo veel regen, maar tegen die onderkoelde regen is gewoon geen kruid opgewassen. Onderkoelde regen ontstaat als sneeuw door een warme luchtlaag dwarrelt, smelt en vervolgens in lagere luchtlagen terechtkomt waar het weer vriest. De temperatuur van het water in de druppel daalt onder nul, maar het water blijft wel vloeibaar. Van zodra de onderkoelde druppel een voorwerp raakt, stolt het water meteen en wordt er een laagje ijs afgezet op het voorwerp. Ook op goed gestrooide wegen, fiets- en voetpaden én zelfs heel eventjes op de zoutkorrels zelf. Gooi dus geen steen naar de strooidiensten bij ijzel, ze kunnen er gewoon niets aan doen. Van zodra je merkt dat het regent terwijl de temperatuur nog onder het vriespunt ligt, moeten alle alarmbellen afgaan.

Een depressiekern boven Ierland stuurt vandaag en de komende dagen zachte lucht naar de Benelux.

Het late winterweer keert voorlopig niet meer terug. De Britse depressie die de winter verdreven heeft, blijft zich de komende dagen in dezelfde buurt ophouden en pompt zachte zeelucht naar onze omgeving. In die zachte stroming trekken geregeld neerslagzones en buienlijnen mee. We krijgen dus een hele periode met wisselvallig en zacht weer. Niet meteen lente-achtig, maar ook niet winters. Noem het gerust normaal weer voor begin maart.

Het weerbericht voor de regio Gent:

Vandaag maandag 5 maart 2018

• Weerbeeld: na een vrij zonnige ochtend verovert een veld met mist en lage bewolking onze omgeving. Het blijft de hele dag droog.
• Maximumtemperatuur: 7°C waar de mist blijft hangen, rond 11°C waar de zon lang genoeg blijft schijnen.
• Wind: 2 à 3 Bft uit Z.

Vanavond en vannacht

• Weerbeeld: zwaarbewolkt tot betrokken. Rond of kort na middernacht begint het te regenen.
• Temperatuur: minima rond 4 à 5°C.
• Wind: 2 Bft uit ZO.

Morgen dinsdag 6 maart

• Weerbeeld: eerst betrokken met nu en dan wat regen. Na de middag verschijnen er opklaringen, maar een lokale bui blijft mogelijk.
• Temperatuur: maxima rond 9 à 10°C.
• Wind: 2 Bft uit Z, tijdelijk ruimend naar W.

Woensdag 7 maart

• Weerbeeld: eerst betrokken met regen, later krijgt de neerslag een buiig karakter en zijn er ook enkele opklaringen mogelijk.
• Temperatuur: minima rond 3°C. Maxima rond 9°C.
• Wind: 2 à 3 Bft uit Z, ruimend naar ZW.

Donderdag 8 maart

• Weerbeeld: betrokken perioden met regen en droge perioden met opklaringen wisselen elkaar af. Waarschijnlijk valt de meeste neerslag na de middag, maar de timing blijft nog wat onzeker.
• Temperatuur: minima rond 2°C, maxima rond 8°C. 
• Wind: 4 Bft uit ZW, na de middag afnemend tot 2 à 3 Bft.

Vrijdag 9 maart

• Weerbeeld: de dag begint zonnig. Zoals het er nu naar uit ziet, blijft het overdag droog maar krijgen we 's avonds en 's nachts opnieuw regen.
• Temperatuur: minima rond 1°C, maxima rond 10°C.
• Wind: 2 Bft uit de zuidelijke sector.

Verdere vooruitzichten (zaterdag 10 maart tot en met  woensdag 15 maart)

Er lijkt weinig of niets te veranderen op de weerkaarten. Een depressie nabij of ten westen van de Britse Eilanden blijft maritieme lucht naar onze omgeving sturen. Fronten met regen en mobiele wiggen met tijdelijk mooi weer wisselen elkaar de hele tijd af. De maxima liggen meestal tussen 8 en 12°C, in het weekend mogelijk wat hoger. De minima liggen meestal rond +4°C, maar als een mobiele wig 's nachts passeert, is lichte vorst mogelijk.