Noordzeelucht tempert de grootste hitte

De komende dagen worden warm, maar van een extreme hittegolf is zeker geen sprake. Al helemaal niet aan de kust, waar de zeebries elke dag voor verkoeling zorgt. Maar ook verder landinwaarts laat de verkoelende Noordzee-invloed zich regelmatig gelden.

Aan zee is het mooi weer, maar van extreme hitte is daar geen sprake.

Weersverwachtingen die verder dan vijf dagen vooruit proberen te kijken, moeten altijd met de nodige voorzichtigheid en voorbehoud worden beschouwd, vooral bij extreme situaties. De ensembles van de modellen kunnen dan voor de langere termijn een vals gevoel van grote zekerheid geven. Verwachtingen voor meer dan vijf dagen in de toekomst, worden gemaakt op basis van globale weermodellen. Die rekenen letterlijk het toekomstige weer uit voor de hele wereld. Dat is nodig om de ontwikkelingen van het grootschalige globale stromingspatroon te kunnen inschatten.

Om de weerkundig ontwikkelingen over de hele wereld te kunnen inschatten, is een gigantische rekenkracht nodig. De roosterpunten waarmee de globale modellen rekenen, liggen daarom vrij ver uit elkaar. Bij de hoofdberekening van het Europese weermodel ECMWF liggen de horizontale roosterpunten tegenwoordig 9 km uit elkaar. Voor de 50 ensemble-leden is dat 18 kilometer. Deze leden kunnen tegenwoordig meer dan behoorlijk de grote ontwikkelingen inschatten: bijvoorbeeld een extreem warme of koude luchtmassa die over een week tijd naar ons toe komt. De leden hebben dan ook de neiging om in dat geval eensgezind erg hoge of erg lage temperaturen op 2 meter hoogte te berekenen.

Die schijnbare eensgezindheid kan erg misleidend zijn. Extreem warme of koude luchtmassa's brengen kleinschalige weerkundige processen op gang die de grofmazige globale weermodellen in eerste instantie over het hoofd zien. Extreem warme bovenluchten in de zomer zorgen boven het continent voor stijgende luchtstromen, die kleine thermische depressiekernen doen ontstaan. We zien dat bijvoorbeeld vaak boven Frankrijk en Spanje gebeuren. Deze systeempjes beginnen klein en worden in eerste instantie gemist door de globale modellen. Van zodra deze kleine systemen verder beginnen te groeien, pikken de grofschalige modellen ze wel op. Een thermische depressie boven Frankrijk kan dan bij ons zorgen voor een noordelijke wind van over zee in plaats van de eerst door de globale modellen voorziene zuidelijke wind van over het warme binnenland en hop: daar gaat zo maar plots 10 graden af van de oorspronkelijke temperatuursverwachting. Vandaar dat ik mijn weerberichten beperk tot vijf dagen en daarna alleen nog een trend meegeef.

Synoptische situatie

Vandaag wordt ons weer bepaald door een hogedrukgebied mer kern boven de Noorse kust en een depressie ten zuidwesten van Ierland. Deze combinatie zorgt voor de aanvoer op grotere hoogte van erg warme, subtropische lucht uit Noord-Afrika. Boven het Kanaal ligt een golvend koufront dat de scheiding vormt tussen deze erg warme landlucht en koelere zeelucht. Dit front is weinig actief, maar schuift wel wat op naar het oosten. Daardoor draait de wind in de loop van de dag naar het westen tot noordwesten, eerst aan de kust maar later ook in westelijk Vlaanderen. Van zodra deze westelijke winden binnenvallen, gaat het kwik enkele graden naar beneden: aan de kust al kort na de middag, in de regio Gent vanavond.

De weerkaart van deze middag (bron: UK MetOffice)

Morgen dinsdag trekt het front zich weer terug naar het westen, waardoor de stroming opnieuw oostelijk wordt en in eerste instantie warme landlucht aanvoert. Maar dan zien we in de omgeving van Bretagne de bewuste thermische depressie ontstaan. Die doet de wind in de loop van de dag bij ons opnieuw draaien naar het westen en later naar het noorden. De temperatuur volgt hetzelfde scenario als vandaag: eerst flink oplopend, maar opnieuw dalend zodra de wind de westelijke sector opzoekt.

Overmorgen woensdag heeft de thermische depressiekern zich verplaatst naar de Noordzee. De wind zoekt de noordelijke sector op en trekt flink aan: tot 6 Bft op volle zee en tot 4 à 5 Bft aan de kust. De koelere zeelucht waait al van 's ochtends een flink stuk het binnenland in. De kaap van 30°C wordt daardoor in westelijk Vlaanderen onhaalbaar.

Donderdag ligt de depressiekern boven de Oostzee en ligt er een uitloper van een Atlantisch hogedrukgebied boven Schotland. De wind waait bij ons uit het noordoosten, maar voert lucht aan die een heel traject over de Noordzee heeft afgelegd. Ondanks de extreem hoge bovenluchttemperatuur (20°C op ongeveer 1500 meter), halen de maxima ook dan de kaap van de 30°C niet in onze omgeving.

Vrijdag zien we op de verwachtingskaarten een hogedrukkern boven de Noordzee. De temperatuur van de bovenlucht is nog altijd erg hoog, maar de onderste luchtlaag wordt afgekoeld door de Noordzee. Dat levert maxima op tussen 25 en 30°C.

Tijdens het weekend zou de hogedrukkern zich verplaatsen naar het oosten, waardoor we nog eens een opstuw van erg warme landlucht krijgen, vooral op zaterdag. Daarna zouden we in een westelijke stroming terecht komen, waarbij niet alleen de lucht in de onderste luchtlagen afkoelt, maar ook op grotere hoogte. De kans op extreem hoge maxima verdwijnt dan.

Weerbericht voor Gent en omgeving

Vandaag maandag 24 juni 2019

• Weerbeeld: er hangen vrij veel velden van hoge en middelhoge bewolking, waar de zon doorheen probeert te schijnen. 
• Temperatuur: maxima rond 31°C. Die maxima bereiken we in Gent rond 16u, Vanaf 18u zou de westelijke wind de temperatuur vrij abrupt enkele graden naar beneden halen. Verder naar het westen gebeurt dat al vroeger.
• Wind: 2 Bft uit ZO, ruimend naar Z en afnemend tot 1 Bft. Rond 18u ruimt de wind in de omgeving van Gent abrupt verder door naar WNW.
• Zichtbaarheid: 15-20 km.

Vanavond en vannacht

• Weerbeeld: er hangen nog altijd velden van hoge en middelhoge bewolking, die de nachtelijke uitstraling temperen.
• Temperatuur: minima rond 19°C op het platteland en rond 22°C in het stadscentrum.
• Wind: 2 Bft uit NW, ruimend naar O.
• Zichtbaarheid: 10 km.

Morgen dinsdag 25 juni

• Weerbeeld: een doorslagje van het weer van vandaag, met velden van hoge en middelhoge bewolking waar de zon doorheen probeert te schijnen. Op de windsprong van zuidoost naar west vormt zich een band met lage bewolking, die rond 18u de regio Gent zou bereiken. Daarna wordt het zonnig. Het ziet er niet naar uit dat de stapelwolken het buienstadium bereiken.
• Temperatuur: maxima rond 33°C, maar 's avonds dringt de koelere zeelucht tot onze regio door.
• Wind: 3 Bft uit ZO, ruimend naar WNW.
• Zichtbaarheid: 15 km.

Woensdag 26 juni

• Weerbeeld: zonnig tot licht bewolkt (hoge sluierwolken en enkele stapelwolkjes), met een wind die in kracht toeneemt.
• Temperatuur: minima rond 16°C op het platteland en rond 20°C in het stadscentrum, maxima rond 25°C in de regio Gent (21°C aan zee en 30°C in Limburg)
• Wind: 3 Bft uit N tot NNO, toemend tot 4 Bft.
• Zichtbaarheid: 's ochtends vroeg 4 km of lokaal minder, overdag 10-15 km.

Donderdag 27 juni

• Weerbeeld: de dag kan erg grijs starten met veel lage wolken. In de loop van de dag wordt het zonnig.
• Temperatuur: minima rond 14°C, maxima rond 26°C. 
• Wind: 3 à 4 Bft uit NO.
• Zichtbaarheid: 15-20 km.

Vrijdag 28 juni

• Weerbeeld: zonnig, maar de noordoostelijke wind zorgt voor afkoeling.
• Temperatuur: minima rond 17°C, maxima rond 25°C.
• Wind: 3 Bft uit NO.
• Zichtbaarheid: 15 km.

Verdere vooruitzichten (zaterdag 29 juni tot en met woensdag 3 juli)

Zie bespreking in de inleiding. Tussen een lagedrukgebied boven Scandinavië en een uitloper van het Azorenhoog tot boven de Britse Eilanden, staat er bij ons een westelijke tot noordelijke stroming. Zaterdag volgt nog een opstoot van warme landlucht, maar daarna koelen ook de bovenluchten flink af. De maxima liggen vanaf maandag meestal tussen 22 en 25°C, de minima rond 12°C. Vooral zaterdag en misschien ook nog zondag kan het nog tropisch warm worden, maar zeker is dat nog niet.