Van een vleugje winter naar een vleugje lente

We maken ons op voor een koudere periode, met lichte tot matige vorst tijdens de nachten. Tot en met vrijdag is het ook overdag aan de koude kant, maar vanaf het weekend beginnen de maxima op te lopen, tot ruim boven het vriespunt.
De nachtvorst zal niet volstaan om in Vlaanderen te kunnen schaatsen op natuurijs. De komende nachten staat er vrij veel wind, wat de bevriezing bemoeilijkt. Vanaf het weekend loopt het kwik overdag te hoog op, waardoor ijs dat 's nachts ontstaat, overdag grotendeels weer wegsmelt.

Het opmaken van een weersverwachting voor een bepaalde periode bestaat altijd uit twee delen. Het eerste wat duidelijk wordt, is het globale stromingspatroon. Dat laat zich tot een week vooruit vrij goed voorspellen. Zo zagen we al een hele tijd aankomen dat het vanaf 8 februari kouder zou worden onder invloed van een continentale stroming. Het tweede deel van de verwachting, is het inschatten van de details in de grenslaag, de onderste laag van de atmosfeer waar de invloed van het aard- en zeeoppervlak zich laat gelden. Die details laten zich pas veel later goed inschatten, maar kunnen een wereld van verschil betekenen. Bij een continentale stroming kan het al dan niet ontstaan van lage bewolking het verschil betekenen tussen minima rond het vriespunt of minima rond -10°C.

Voor de komende dagen kunnen we die details stilaan beginnen invullen. Vandaag dinsdag is het vrijwel de hele dag zwaarbewolkt tot betrokken met nu en dan wat regen en maxima rond 6°C. De neerslag valt uit een front dat zich vastloopt op het stevige hogedrukgebied boven Finland. De Atlantische depressie waaraan het front verbonden is, vult verder op en het hogedrukgebied breidt zich nog wat meer uit naar het westen. Het gevolg is dat het front morgen onder invloed van een oostelijke stroming op zijn stappen terugkeert. Die oostelijke stroming voert ook wat koudere lucht aan. De minima komende nacht liggen rond 4 à 5°C en dat zijn meteen ook de maxima voor morgen. Vooral na de middag begint het kwik stilletjesaan te zakken. De hele dag kan er nog wat lichte neerslag vallen. Mogelijk krijgt die neerslag een wat winters karakter, maar er valt te weinig om voor een wit landschap te zorgen.

In de nacht van morgen woensdag op donderdag verschijnen er enkele korte opklaringen en is de aangevoerde luchtmassa beduidend kouder. Daardoor liggen de minima in het Gentse donderdagochtend zo rond -3°C. Er staat vrij veel wind: 3 Bft uit NO. Omdat het oppervlaktewater opnieuw moet afkoelen, het maar licht vriest én er vrij veel wind staat, vormt er zich vrijwel nog geen ijs.
Donderdag overdag blijft er vrij veel bewolking hangen, maar blijft het droog. Naarmate de dag vordert, vergroot de kans op een opklaring. De koudste bovenluchten (-10 tot -12°C op 850 hPa) blijven boven de Noordzee, in onze omgeving is het ongeveer -5°C op 850 hPa (+/- 1500 meter hoogte). Daardoor blijven de maxima donderdag in de omgeving van Gent zo rond het vriespunt steken.

Vrijdag ligt de kern van het omvangrijke hogedrukgebied nog altijd boven Finland, met een uitloper naar Ierland maar ook naar Oekraïne en de Zwarte Zee. De wind blijft daardoor bij ons wel uit het oosten waaien, maar tegelijk wordt de weg afgesneden voor de koudste luchtmassa's vanuit Rusland. De bovenluchten in onze omgeving beginnen op te warmen. In eerste instantie merken we daar nog niet zo veel van. Door een inversie blijven de onderste luchtlagen vrij koud. De minima liggen vrijdagochtend rond -5°C (alhoewel de hoofdberekening van het Europese weermodel meer bewolking voorziet, waardoor de minima maar rond -2 of -3°C zouden liggen). De maxima vrijdag liggen rond +1°C.

Hoge luchtdruk boven het zuiden van Scandinavië zorgt bij ons vaak voor winterweer, maar in dit geval stroomt er begin volgende week zachte lucht uit Noord-Agrika naar West-Europa en is de weg van koude luchtmassa's uit Siberië naar onze omgeving afgesneden.

Tegen het weekend lijkt het Finse hogedrukgebied naar het zuiden te zakken en tegelijk zien we ook een depressie uitdiepen voor de kust van Portugal. Dat is een slechte evolutie voor de schaatsliefhebbers, want deze depressie zorgt ervoor dat op grotere hoogte lucht vanuit Noord-Afrika wordt aangevoerd naar onze omgeving. De temperatuur op 850 hPa loopt in onze omgeving ondanks een oostelijke wind op tot +6° of hoger.
Dat zorgt tijdens het weekend en begin volgende week voor overwegend zonnig (en 's nachts vrij helder) weer, met stilaan oplopende temperaturen. 's Nachts blijft het wel licht vriezen (gemiddeld rond -2 à -3°C), maar overdag stijgt het kwik tot +4 en begin volgende week allicht tot +8°C. Dat neigt dus stilaan meer naar lente dan naar winter.

Geen schaatsijs in westelijk Vlaanderen

Dat alles zorgt ervoor dat er zich in onze omgeving ondanks de opeenvolgende reeks nachten met vorst, nauwelijks een vliesje ijs zal vormen de komende 10 dagen. Dromen van schaatsen op natuurijs in westelijk Vlaanderen is dus niet realistisch.